Báo chí tác động như thế nào đến bầu cử Mỹ?

Các tờ báo Mỹ The Houston Chronicle, The Dallas Morning News, The Cincinnati Enquirer và The Columbus Dispatch có điểm gì chung?

Họ vừa phá vỡ truyền thống đã duy trì suốt từ khi mới ra đời là ủng hộ ứng viên của đảng Cộng hòa Donald Trump, chuyển sang ủng hộ bà Hillary trở thành Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.

Các tờ báo khác như The Chicago Tribune, USA Today và The Atlantic cũng vừa làm điều tương tự. The Tribune ủng hộ ứng viên đến từ đảng Tự do Gary Johnson trong khi hai tờ còn lại dù không chính thức tuyên bố ủng hộ ai nhưng đã đăng những bài bình luận khuyên cử tri không bỏ phiếu cho Donald Trump hoặc hãy bỏ phiếu cho Hillary Clinton (The Atlantic).

Ông Donald Trump đang phải đối mặt với một thực tế phũ phàng: không có tờ báo nào trong số 50 tờ báo hàng đầu nước Mỹ ủng hộ ông. Năm 2012, ứng viên đảng Cộng hòa Mitt Romney đã nhận được sự hậu thuẫn của khá nhiều báo.

Mùa bầu cử năm nay khiến người ta phải đặt ra một câu hỏi quan trọng: sự hậu thuẫn của báo chí có thực sự quan trọng? Và, mức độ quan trọng lớn đến đâu?

Nghiên cứu được các chuyên gia kinh tế Chun-Fang Chiang và Brian Knight công bố cho thấy thông tin trên báo chí sẽ ảnh hưởng đến quyết định bỏ phiếu của cử tri, đặc biệt là những cử tri ôn hòa.

Các ứng viên giành chiến thắng thường nhận được nhiều hơn sự ủng hộ từ báo chí, nhưng cũng không thể khẳng định rằng những bài báo giúp ứng viên nhận được nhiều phiếu bầu hơn.

Agustin Casas, André Trindade và Yarine Fawaz đã sử dụng số liệu từ thị trường cá cược (mà cụ thể là số liệu từ INTRADE, một hệ thống cá cược online cho phép mọi người đặt cược và khả năng xảy ra của một sự kiện) để tính toán mức độ ảnh hưởng của báo chí đến kết quả bầu cử.

Nhóm nghiên cứu lấy số liệu cá cược cho các sự kiện “Obama chiến thắng bầu cử Mỹ” năm 2008 và 2012. Giá của các hợp đồng đặt cược phụ thuộc vào khả năng sự kiện sẽ xảy ra, xác suất giảm thì giá cũng giảm.

Một số người cho rằng nhìn diễn biến của thị trường cá cược để đoán kết quả bầu cử còn chính xác so với các cuộc thăm dò bởi thay vì hỏi suông, thị trường cá cược đánh vào yếu tố tiền bạc.

Từ số liệu của năm 2008 và 2012, nhóm nghiên cứu thu được khả năng ông Obama giành chiến thắng theo từng ngày và sau đó đem so sánh với số lượng báo chí hậu thuẫn ông để rút ra kết luận hai biến số này có mối quan hệ tương quan với nhau.

Tuy nhiên mức độ ảnh hưởng của các tờ báo là khác nhau. Không có gì đáng nạc nhiên, những tờ báo có lượng đọc lớn có mức độ ảnh hưởng đến kết quả bầu cử lớn hơn.

Thú vị hơn, những quyết định bất ngờ (dựa trên sự lựa chọn của ban biên tập ở các kỳ bầu cử trước) nhưng vẫn phù hợp với truyền thống và tôn chỉ mục đích của báo sẽ có mức ảnh hưởng lớn nhất. Ví dụ, quyết định ủng hộ ông Obama của tờ Chicago Tribune năm 2008 đã tạo nên hiệu ứng khá lớn. Tờ báo này chưa từng ủng hộ ứng viên Dân chủ nào nhưng vẫn đi theo phong cách trung hữu (tức thỏa hiệp, bảo thủ vừa phải).

Trong cuộc bầu cử năm nay, có một lượng lớn các tuyên bố khiến nhiều người ngạc nhiên. Bởi vì Donald Trump đã đi quá xa so với những tư tưởng truyền thống của đảng Cộng hòa, ông cũng đi quá xa so với tư tưởng truyền thống của ban biên tập. Hai điều dị thường này kết hợp với nhau khiến tuyên bố tài trợ của các tờ báo thu hút được nhiều sự chú ý hơn bao giờ hết.

Vì là một trong những tờ báo có lượng đọc nhiều nhất ở Mỹ, tuyên bố không chọn Trump của tờ USA Today có thể tạo ra ảnh hưởng rõ rệt.

Brian Knight, chuyên gia khoa học chính trị tại ĐH Brown, nhận định mặc dù lượng báo phát hành ở Mỹ đã giảm gần 20% kể từ năm 2004 đến nay, những tuyên bố bất ngờ từ các tờ báo bảo thủ có thể ảnh hưởng lớn đến quyết định của những cử tri đến thời điểm này vẫn phân vân không biết chọn ai.

Thậm chí trong một cuộc đua quyết liệt, kết quả có thể đảo ngược vì những tuyên bố bất ngờ của báo chí. Ví dụ, sự ủng hộ mà tờ Cincinnati Enquirer dành cho bà Clinton có thể tác động mạnh đến những cử tri trung lập ở Ohio – một trong những “bang chiến trường” quan trọng.

Paul Beck, giáo sư ĐH Ohio, cũng nhận định thái độ của báo chí tác động rất mạnh đến các cử tri trung lập. YouGov ước tính khoảng 8% cử tri vẫn chưa quyết định sẽ bỏ phiếu cho ai và có thể coi những bài báo là chỉ dẫn.