Đã đến lúc quản lý rủi ro từ rút tiền qua thẻ tín dụng bằng máy POS?

Dịch vụ nở rộ

Chỉ cần gõ từ khóa: “Dịch vụ rút tiền thẻ tín dụng” – là người tiêu dùng đã có hàng trăm sự lựa chọn rút tiền từ thẻ tín dụng với nhiều lời mời chào hấp dẫn: “Phục vụ 24/24 tại Hà Nội, Hồ Chí Minh; phí rẻ nhất VN…”. Với một chiếc thẻ tín dụng và các đơn vị kinh doanh (đơn vị chấp nhận thẻ) được lắp máy POS, là khách hàng có thể rút tiền mặt từ thẻ tín dụng mọi lúc, mọi nơi.

Nếu như rút tiền tại các điểm giao dịch Ngân hàng, khách hàng phải chịu mức phí cao đến chóng mặt, lên đến 4% thì dịch vụ rút tiền bằng thẻ tín dụng không những tính phí thấp hơn nhiều mà còn tư vấn nhiều “chiêu trò” lách lãi suất ngân hàng.

Ví dụ như khách hàng có hạn mức thẻ tín dụng 20 triệu. Lần đầu tiên khách hàng chỉ cần rút 10 triệu từ máy POS. Đến kỳ thanh toán, khách hàng lại đến và quẹt nốt hạn mức 10 triệu còn lại và trả cho ngân hàng. Như vậy khách hàng không phải chịu lãi suất ngân hàng. Về lợi ích, đối với đơn vị chấp nhận thẻ, họ chỉ phải nộp lại cho Ngân hàng mức phí 1,5 đến 2% (thậm chí có thể thấp hơn trong trường hợp doanh số cao). Do đó, các điểm chấp nhận giúp khách hàng rút tiền từ thẻ tín dụng, vừa giúp họ tăng doanh số, giảm phí ngân hàng và ăn chênh lệch lên đến 1,5-2%. Ngân hàng vẫn thu được phí từ đơn vị chấp nhận thẻ và có doanh số POS. Chính vì vậy, dịch vụ rút tiền từ thẻ tín dụng đang dần dần phổ biến hơn. Thậm chí, nhiều công ty “ảo” cũng được lập ra chỉ để thực hiện dịch vụ này.

Những rủi ro tiềm ẩn

Về mặt vĩ mô, việc rút tiền từ thẻ tín dụng quá nhiều thông qua các điểm chấp nhận thẻ làm ý nghĩa của việc sử dụng thẻ bị méo mó. Người dân sử dụng thẻ tín dụng chỉ để rút tiền, đơn vị chấp nhân thẻ vẫn xuất hóa đơn nhưng trên thực tế, không có giao dịch hàng hóa thực sự. Điều này dẫn đến sai lệch trong đo lường sức mua người tiêu dùng, làm mất đi mục đích thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế. Vậy việc rút tiền bằng thẻ tín dụng tại các đơn vị chấp nhận thẻ, các bên có liên quan phải đối mặt với những rủi ro gì?

Đối với Ngân hàng phát thẻ, việc khách hàng rút tiền từ thẻ tín dụng có thể gia tăng nợ xấu. Điều kiện vay vốn NH đang siết chăt, việc khách hàng bất chấp rút tiền mặt qua các máy POS để lấy tiền mặt để chi tiêu, một khi khách hàng cố gắng vay tiêu dùng bằng mọi giá, khả năng thu hồi vốn của Ngân hàng giảm xuống, làm gia tăng nguy cơ nợ xấu do hầu hết thẻ tín dụng được hình thành trên cơ sở tín chấp. Đặc biệt, thẻ tín dụng là hình thức vay có lãi suất cao hơn hẳn so với các loại hình khác: thấp nhất trên mặt bằng thị trường thì lãi suất cũng ở mức 16-18%/năm, có ngân hàng lãi suất lên tới 30-32%. Nếu để tình trạng quá hạn kéo dài, khách hàng đương nhiên khó lòng thanh toán được thẻ tín dụng.

Không dừng ở đó, đơn vị chấp nhận thẻ sẽ là người chịu nhiều rủi ro. Thứ nhất, trong trường hợp giao dịch không thành công hay các tổ chức thẻ phát hiện có nghi vấn, đơn vị chấp nhận thẻ sẽ không nhận lại được tiền trong khi đã trao tiền cho khách hàng. Thứ hai, nhiều đơn vị còn lợi dụng dịch vụ này để trục lợi, đăng ký kinh doanh nhưng với mục đích chính là để giúp khách hàng rút tiền mặt rồi ăn chênh lệch. Nắm được điều này, nhiều ngân hàng đã siết chặt quản lý đối với các đơn vị chấp nhận thẻ, đưa vào diện nghi ngờ đối với các giao dịch có số tiền nhỏ, chẵn, đưa ra các cảnh báo về hành vi rửa tiền, lợi dụng dịch vụ để kiếm lời. Thêm vào đó, đơn vị chấp nhận thẻ còn có khả năng gặp phải thẻ giả của khách hàng hay làm khống hóa đơn…

Còn đối với khách hàng, rủi ro lớn nằm ở nguy cơ tiềm ẩn bị đánh cắp thông tin thẻ và rơi vào vòng xoáy nợ nần. Các điểm mua sắm không ưu tiên bảo mật, và có thể bán thông tin khách hàng bất kỳ lúc nào. Điều này là cơ hội để nhiều cá nhân tổ chức lợi dụng, trục lợi cá nhân

Hạn chế rủi ro bằng cách nào?

Hiện tượng các đơn vị chấp nhận thẻ lợi dụng để kinh doanh dịch vụ rút tiền từ thẻ tín dụng cho khách hàng hiện nay đã trở nên phổ biến, tuy nhiên ngân hàng vẫn chưa thể kiểm soát được vấn đề này, bởi lẽ Ngân hàng vẫn thu được phí dịch vụ, hơn nữa còn tăng doanh số quẹt POS – một trong những chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng.

Thêm vào đó, dư nợ thẻ tín dụng chiếm một tỷ trọng rất nhỏ trong tổng dư nợ của các Ngân hàng, do vậy gia tăng tỷ lệ nợ xấu từ thẻ tín dụng đối với Ngân hàng là không đáng kể.

Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích thì việc chấp nhận thẻ tại các điểm mua sắm còn là cơ hội cho nhiều hành vi rửa tiền, trục lợi. Để hạn chế điều này, ngân hàng không chỉ cần giảm bớt phí dịch vụ liên quan đến việc rút tiền mặt từ thẻ tín dụng, mà còn phải quản lý chặt chẽ các đơn vị chấp nhận thẻ, sẵn sàng thanh lý dịch vụ với các đơn vị vi phạm hợp đồng, tránh trường hợp nhiều đơn vị được dựng lên chỉ để thực hiện dịch vụ như hiện nay.