Đại án Phạm Công Danh: Cán bộ Sacombank và BIDV có sai phạm nhưng không gây thiệt hại nên không bị xử lý hình sự

Vay Sacombank trả nợ BIDV: Ông Trầm Bê và lãnh đạo Sacombank có sai phạm

Theo Bản Kết luận điều tra đại án Phạm Công Danh giai đoạn 2, các cá nhân nguyên là lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank) đã có sai phạm khi cho các công ty của Phạm Công Danh vay tiền.

Cụ thể để có nguồn tiền thanh toán khoản vay 1.700 tỷ đồng tại NH BIDV, Phạm Công Danh đã tìm mọi cách để vay được tiền. Ông ta cùng thuộc cấp của mình đến gặp ông Trầm Bê, Phó Chủ tịch HĐQT, kiêm Chủ tịch hội đồng tín dụng (HĐTD) Sacombank, đề nghị cho vay tiền.

Vì có mối quan hệ với Phạm Công Danh từ trước, ông Trầm Bê đã đồng ý cho Phạm Công Danh vay 1.800 tỷ đồng, với tài sản đảm bảo là tiền gửi của NH Xây dựng tại Sacombank.

Ông Trầm Bê đã trực tiếp dẫn Danh sang gặp ông Phan Huy Khang (thành viên HĐTD, Tổng giám đốc Sacombank) và chỉ đạo ông Khang cho Danh vay 1.800 tỷ đồng.

Sau khi được ông Trầm Bê và ông Khang đồng ý, ông Danh đã chỉ đạo cấp dưới hoàn thành thủ tục hồ sơ vay khống.

Để gấp rút vay được 1.800 tỷ đồng, cấp dưới của ông Danh đã hoàn tất 6 bộ hồ sơ pháp nhân của 6 công ty, kèm bản phân chia vốn vay cho 6 công ty này.

Thực hiện yêu cầu của ông Trầm Bê và ông Khang, ông Phan Đình Tuệ (thành viên HĐTD, Phó Tổng giám đốc Sacombank) đã chỉ đạo ông Bùi Văn Thành, Giám đốc Sacombank, chi nhánh Hưng Đạo và bà Trần Thị Hải Triều, Giám đốc Sacombank, chi nhánh quận 8, TP.HCM triển khai cho 6 công ty vay tiền, theo danh sách do cấp dưới của Danh mang đến.

Hai giám đốc chi nhánh của Sacombank sau đó đã rót tiền vay cho 6 công ty, với số tiền 1.800 tỷ đồng. Rất nhiều hồ sơ, tài liệu khống đã được tạo lập để 6 công ty đủ điều kiện vay.

Ngày 26/4/2014 là ngày hết hạn của hợp đồng tín dụng, 6 công ty không trả được nợ vay. Và theo điều khoản hợp đồng, Sacombank đã tự động thu nợ gốc 1.800 tỷ đồng, cộng với số lãi vay là 35 tỷ đồng từ tài khoản tiền gửi của NH Xây dựng tại Sacombank để thu hồi nợ, đồng thời gửi thông báo cho NH Xây dựng và thông báo đến 6 công ty trên biết.

Do 6 công ty không có tài sản đảm bảo, không nhận nợ vay với NH Xây dựng nên NH này không thu hồi được số tiền gửi đã dùng để trả nợ thay 6 công ty.

Theo kết luận của cơ quan điều tra, việc Sacombank cho 6 công ty của Phạm Công Danh vay vốn đã không thẩm định hồ sơ vay thực tế, hoặc thẩm định sơ sài về năng lực tài chính, nguồn vốn tự có và nguồn trả nợ vốn vay từ các hợp đồng nguyên tắc để xác định tính khả thi, hiệu quả của phương án vay vốn và khả năng hoàn trả nợ vay của khách hàng nên xét xem quyết định cho vay chưa thực hiện đầy đủ các điều kiện cho vay theo quy định.

Ngoài ra, hợp đồng bảo lãnh về phía Ngân hàng VNCB chỉ có Phan Thành Mai là người đại diện theo pháp luật ký, không có chữ ký của người quản lý rủi ro hoạt động bảo lãnh và người thẩm định khoản bảo lãnh với lý do HĐQT của VNCB đã có nghị quyết, biên bản họp thống nhất dùng tiền gửi làm tài sản đảm bảo và giao cho Phan Thành Mai ký hợp đồng bảo lãnh là đúng quy định.

Tài liệu điều tra cũng khẳng định, đối với các cá nhân liên quan của Sacombank như ông Trầm Bê – Phó Chủ tịch HĐQT - Chủ tịch HĐTD, ông Phan Huy Khang – Tổng Giám đốc… có hành vi sai phạm nghiêm trọng trong việc cho vay. Tuy nhiên theo kết luận giám định của NHNN thì hành vi này không gây thiệt hại cho Sacombank nên đề nghị không xử lý hình sự về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Vay BIDV để tăng vốn điều lệ cho VNCB: Cán bộ BIDV có thiếu sót

Theo lời khai của bị can Phạm Công Danh, tháng 9/2013, Phạm Công Danh chủ động đến gặp và đề nghị giới thiệu sang BIDV một số công ty cần vay vốn theo đề án gói 4 nhà.

Do VNCB đang tái cơ cấu chưa được tăng trưởng tín dụng, nên ông Danh giới thiệu các công ty sang BIDV để xem xét cho vay vốn đối với một số công ty kinh doanh vật liệu xây dựng.

BIDV đã thống nhất chủ trương về việc xem xét cho vay và giao 4 chi nhánh gồm chi nhánh Bến Tre, chi nhánh Gia Định, chi nhánh Nam Sài Gòn, chi nhánh Sở Giao dịch 2 thực hiện cho vay, thu nợ.

Các chi nhánh thực hiện tiếp nhận nhu cầu vay vốn, xem xét hồ sơ, thẩm định đánh giá, họp Hội đồng tín dụng cơ sở, ra quyết định cấp tín dụng, ký kết hợp đồng tín dụng, ký hợp đồng cầm cố tài sản bảo đảm, kiểm tra vốn đối ứng và giải ngân 4.700 tỷ đồng cho 12 công ty do Danh thành lập, điều hành.

Tài sản bảo đảm là 4 lô đất ở Dự án Khu D Sân vận động Chi Lăng (Đà Nẵng) và các hợp đồng tiền gửi của VNCB tại BIDV.

Sau khi giải ngân, BIDV yêu cầu 12 công ty cung cấp bổ sung, hồ sơ, hóa đơn chứng minh việc mua bán, giao nhận hàng hóa..., nhưng các Công ty không cung cấp với lý do chưa tiến hành giao nhận hàng hóa, nên BIDV đã thu nợ trước hạn bằng các xử lý tiền gửi của VNCB.

Tài sản bảo đảm là 3.070 tỷ đồng tiền gửi của VNCB tại BIDV đã được xử lý.

Số tiền 4.700 tỷ đồng BIDV giải ngân được chuyển đến tài khoản nhiều cá nhân mở tại các ngân hàng VCB, ACB, BIDV, MSB. Các cá nhân này đều là nhân viên của Tập đoàn Thiên Thanh.

Tiếp đó, các cá nhân này lại chuyển tiền vào tài khoản 3 công ty Phong Hiệp, Quốc Thắng, Đại Long và được sử dụng vào việc tăng vốn điều lệ của VNCB dưới danh nghĩa cổ đông góp vốn mua cổ phần tăng thêm. Ngoài ra, còn một số khoản sử dụng để trả nợ, trả lãi khoản vay tại BIDV.

Đối với việc cho vay của BIDV, các lãnh đạo, cán bộ liên quan khẳng định không biết, không quan hệ, gặp gỡ với giám đốc 12 công ty vay tiền, chỉ biết các công ty này là khách hàng của VNCB và VNCB có văn bản giới thiệu gửi BIDV.

Căn cứ vào chủ trương cho vay của BIDV hội sở chính và xét thấy hồ sơ khách hàng đầy đủ thủ tục, tải sản đảm bảo 100% dư nợ có lãnh của VNCB nên các chi nhánh đã cấp tín dụng.

Quá trình tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và cho vay BIDV thực hiện đúng các quy định của BIDV về trình tự, thủ tục, thẩm quyền cấp tín dụng đối với khách hàng là doanh nghiệp.

Tuy nhiên, một số cán bộ thừa nhận không tiến hành trực tiếp tiếp xúc và thẩm định khách hàng, không yêu cầu khách hàng trả lời các câu hỏi theo mẫu do BIDV xây dựng theo quy trình cho vay của ngân hàng. Quá trình thẩm định không phát hiện hồ sơ vay vốn thiếu báo cáo tài chính đã được kiểm toán hoặc báo cáo thuế…

Cơ quan điều tra đã làm rõ các sai phạm tại BIDV, gồm không tiến hành kiểm tra, thẩm định đối với khách hàng, không kiểm tra thẩm định đối với các Công ty cung cấp vật liệu xây dựng đầu vào để Phạm Công Danh sử dụng tiền giải ngân vào mục đích riêng, không kinh doanh như mục đích tron ghồ sơ vay.

BIDV không yêu cầu khách hàng cung cấp báo cáo tài chính đã được kiểm toán, báo cáo quyết toán thuế và không lập Phiếu điều tra khách hàng về tình hình tài chính như quy định cảu BIDV.

Cán bộ BIDV chỉ kiểm tra, thẩm định, đánh giá tính khả thi và hiệu quả phương án kinh doanh trên bộ hồ sơ lập khống. Thực tế, các công ty đều không hoạt động mua bán vật liệu xây dựng, các Công ty vay vốn không cung cấp được hóa đơn.

Tuy các cá nhân liên quan tại BIDV có sai phạm như đã nêu ở trên, nhưng kết quả giám định của Đoàn giám định Ngân hàng Nhà nước xác định không có thiệt hại ở BIDV, nên các cá nhân liên quan tại BIDV không phạm tội Vi phạm quy định cho vay.

Kết quả điều tra đến nay chưa đủ căn cứ xác định vai trò đồng phạm với Phạm Công Danh vì không có tài liệu, chứng cứ, lời khai nào về việc các đối tượng liên quan này biết các công ty vay vốn tại BIDV là do Phạm Công Danh thành lập, điều hành.