Mất thế “độc quyền”

Mặc dù thường xuyên “chinh chiến” không có đối thủ như vậy nhưng cho tới nay, Việt Nam vẫn không xây dựng nổi thương hiệu cá tra trên thị trường quốc tế và cũng chưa bao giờ đứng ở thế chủ động để chi phối giá cả. Phận cá tra cứ “long đong” khi thỉnh thoảng lại “dính” vào các vụ kiện thương mại hoặc bị các nước NK cảnh báo có chứa kháng sinh cấm sử dụng, không đảm bảo an toàn thực phẩm. Giá cá tra XK cũng vì thế “trồi sụt” thất thường và người nông dân nuôi cá có khi lỗ nhiều hơn lãi.

Những tồn tại cố hữu này không phải chuyện mới. Tuy nhiên, nó ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn bởi thế “độc quyền” trong sản xuất, XK cá tra Việt Nam đang có nguy cơ bị phá vỡ. Gần đây, đại diện Hiệp hội Chế biến và XK Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, hiện nhiều nước trên thế giới đã bắt đầu đẩy mạnh sản xuất loại cá này nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội địa, hướng đến XK.

Vị này đưa ra dẫn chứng, Indonesia đang xây dựng kế hoạch đẩy mạnh sản xuất cá tra để đạt mục tiêu trở thành nước sản xuất cá tra hàng đầu thế giới. Chuẩn bị cho mục tiêu “bá chủ” về sản xuất, XK cá tra, các DN XK thủy sản của Indonesia cũng không ngần ngại bỏ thời gian, chi phí để nghiên cứu khâu tiếp thị bán hàng, tiến hành khảo sát, đánh giá thị trường,... đồng thời, cả Nhà nước và DN còn có chiến lược xây dựng thương hiệu cá tra rất hiệu quả thông qua việc quan tâm đến chất lượng và hệ thống phân phối.

Dễ nhận thấy, mặc dù ngành cá tra nước “bạn” khởi động sau nhưng đã có sự chuẩn bị rất kỹ cho những bước phát triển “tăng tốc” và bền vững. Trước kia, “độc quyền” mà ngành cá tra Việt Nam còn không tránh nổi “lao đao”. Sắp tới, nếu bị cạnh tranh gay gắt, chắc hẳn tương lai ngành này khó có thể sáng sủa.

Những thách thức đã hiển hiện rất rõ ràng. Lúc này, muốn tự “cứu” mình, có lẽ các DN trong ngành cá tra không thể trì trệ thêm nữa mà phải nhanh chóng tự soi xét và đổi thay. Sự thay đổi xuất phát từ điểm căn cơ nhất như tránh lối làm ăn chụp giật; nghiêm túc, quy chuẩn trong nuôi trồng, chế biến để đảm bảo chất lượng cá tra XK, dần tạo dựng được thương hiệu trên thị trường. Nhưng muộn còn hơn không, các DN cũng phải có những đầu tư nhất định cho khâu tìm hiểu thị trường, nắm bắt chính xác nhu cầu, yêu cầu của các nước NK mà sản xuất, cung ứng cho “trúng” chứ không thể cứ cậy mình “độc quyền”, có gì bán nấy mãi.