Ngành điều vào mùa rớt giá

Trong báo cáo trước đây, Hiệp hội cây điều Việt Nam (VINACAS) dự kiến đến cuối tháng 3, ở các vùng trồng điều trọng điểm của nước ta, nông dân mới chính thức bước vào vụ thu hoạch rộ kéo dài đến hết tháng 6, đồng thời dự báo một mùa vụ điều bội thu.

Báo cáo cũng dự đoán vụ mùa 2011 ngành điều ước đạt sản lượng 380.000 tấn điều thô. Do đó ngành cần Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại hỗ trợ nhu cầu vốn vay cho năm nay với số tín dụng lên đến 9.500 tỉ đồng, là số tiền tương ứng để mua hết 100% sản lượng điều trong nông dân, với giá dự kiến 25.000 đồng/kg điều thô.

Sở dĩ nhắc lại điều này để thấy, hiện nay chỉ mới vào giữa tháng 3, giá điều thô gần như đã lên đỉnh và cũng nhanh chóng rớt thê thảm.

Ngày 10/3, trong Hội nghị tổng kết hoạt động sản xuất và kinh doanh điều năm 2010 và triển khai kế hoạch năm 2011 diễn ra tại TP. HCM, VINACAS cho biết vụ điều năm nay sẽ đến trễ hơn 1 tháng, nghĩa là từ đầu tháng 4 mới vào vụ thu hoạch chính, và sản lượng điều thu hoạch bị sụt giảm không được mùa như đã dự kiến.

Hội nghị cho biết sản lượng điều vụ mùa năm 2011 ước chỉ đạt 300.000 tấn điều thô, giảm hơn 21 % so với dự đoán trước đây.

Để lý giải điều này, ông Nguyễn Thái Học, Chủ tịch VINACAS cho biết, nguyên nhân năng suất điều giảm là do diện tích điều trồng tại nhiều nơi đã già cỗi, đang vào thời kỳ thoái hóa, đặc biệt là tại các tỉnh thuộc vùng Đông Nam bộ. Cộng thêm vấn đề ảnh hưởng và tác động của biến đổi khí hậu, thời tiết thay đổi, sâu bệnh xuất hiện nhiều trên cây điều tại Đồng Nai và Bình Phước, hai tỉnh có diện tích trồng điều lớn nhất nước ta, nên sản lượng điều thu hoạch đã không đạt như kế hoạch dự kiến.

Hội nghị khẳng định, do giá cả hàng hóa nông sản thế giới thời gian gần đây tăng cao nên ngành điều cần khoảng 9.000- 10.000 tỉ đồng để cho các doanh nghiệp mua hết 300.000 tấn điều thô của nông dân, tương ứng với giá khoảng hơn 30.000 đồng/kg. Tuy dự báo sản lượng giảm nhưng nhu cầu số vốn vay tín dụng của ngành điều vẫn không đổi.

Giá tăng vuợt dự đoán

Cho dù VINACAS đã dự kiến giá điều thô nguyên liệu chỉ ở mức 24.500-27.500 đồng/kg trước khi vào vụ thu hoạch, và điều chỉnh dự báo giá lên hơn 30.000 đồng/kg qua Hội nghị triển khai kế hoạch năm, nhưng chỉ mới giữa tháng 2 giá điều thô trong nước đã lên ở mức 36.000 đồng/kg. Đến giữa tháng 3 giá điều thô đã tăng cao lên đến 42.000 đồng/kg. Cá biệt, có những mẻ điều đạt chất lượng cao đại lý đã thu vào giá lên đến 44.000 đồng/kg. Như vậy, giá điều đã tăng tới 250 % so với giá bình quân cùng kỳ năm ngoái.

Theo một đại lý lớn ở Bình Phước cho biết, giá mua cao là do giá xuất khẩu điều trên thế giới gần đây tăng cao, bình quân đã trên 7 USD/kg điều nhân các loại. Trong khi trên thị trường thế giới mặt bằng chung của giá hàng hóa nông sản năm nay cũng tăng cao, còn đồng nội tệ lại giảm xuống trong đợt điều chỉnh tỷ giá vừa qua.

Và rớt thê thảm

Cũng đại lý này cho biết, trong thực tế nông dân thu hoạch điều sớm hơn và vốn để thu mua điều đang là vấn đề đau đầu hiện nay. Để có tiền thanh toán thu mua điều cho dân, đại lý phải đi cầm cố hết tài sản cho ngân hàng, vay mượn khắp nơi, kể cả vay nóng với lãi suất cao. Mà những khoản lãi vay này chắc chắn sẽ trút lên hết cho hạt điều cùng người trồng điều phải gánh. Cho nên giá điều sụt giảm là tất yếu.

Có một thực tế là đại lý ngưng mua điều của nông dân hay chỉ mua với giá giảm dần vì vốn liếng của đại lý cũng có hạn và còn do hiện tượng ngược lại là tranh bán. Nếu giữa các đại lý nhỏ có hiện tượng tranh mua để có hàng giao cho các đại lý lớn thì giữa nông dân với nhau cũng tranh bán. Vì giá điều đang ở mức cao nên nhà nông nào cũng muốn tận dụng cơ hội giá điều đang cao để bán ngay, sợ bán chậm sẽ khó lấy tiền hay điều sẽ rớt giá, mà “vào mùa rớt giá” là điều thường xảy ra với nhà nông nước ta xưa nay. Khi đã tranh bán thì giá lại sẽ giảm sâu hơn.

Có đại lý tâm sự, do làm ăn đã lâu năm với nông dân, đã thân quen nên cũng tìm đủ mọi cách để thu mua cho nông dân có tiền, vì cuộc sống của họ chỉ biết bám víu vào mùa thu hoạch, thậm chí phải vay mượn khắp nơi, cầm cố hết cả tài sản cũng không thể nào mua hết được lượng hàng mà những nông dân quen biết thường bán cho.

Giá giảm còn có nguyên nhân chất lượng điều có vấn đề. Vì tranh thủ bán giá cao nên khâu phơi phong nông dân chưa làm tốt, độ ẩm trong điều tươi còn rất cao hoặc thu hái khi điều chưa thật sự đã chín hẳn. Còn phải kể là do việc chăm sóc điều năm ngoái chưa được tốt vì giá thấp, mùa mưa năm ngoái có số ngày mưa thấp, lượng nước mưa ít hẳn nên nhân điều không được mẫy, vỏ rất dày, số hạt bị teo lép khá nhiều và tỷ lệ điều nhân thấp hẳn…

Trao đổi lên lề hội nghị, ông Nguyễn Đức Thanh, Phó chủ tịch thường trực VINACAS còn cho biết, ngành điều đang đứng trước khó khăn lớn nhất là tiền vốn để thu mua nguyên liệu từ trong dân và từ các thương lái, các đại lý vệ tinh của mình.

Đặc biệt, trong bối cảnh lãi suất vốn vay quá cao, ngân hàng hạ mức tính dụng cho vay như hiện nay thì việc giữ cho giá điều đừng sụt giảm để người dân trồng điều có thu nhập khá hơn gần như là điều bất khả thi.

“Ngân hàng cho biết sẽ không hạn chế số vốn vay tín dụng giành cho doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu nông sản, nhưng thực tế khi doanh nghiệp đi vay tiền đều nhận được câu trả lời là hết tiền hoặc bị giảm mức cho vay nên doanh nghiệp rất khó khăn khi luân chuyển đồng vốn, đã khó lại càng khó hơn!”, ông Nguyễn Thái Học, Chủ tịch VINACAS thổ lộ.

Như vậy, nhu cầu vốn vay không chỉ là bài toán khó đối với riêng ngành điều mà là của tất cả các ngành hàng nông sản hiện nay của nước ta và để giải được bài toán này phải cần đến những chính sách ở tầm vĩ mô của nhà nước. Với lãi suất tín dụng tăng cao như hiện nay thì bài toán đó càng trở nên nan giải.

Không chỉ có nông dân ngành điều mới chịu cảnh “được mùa rớt giá” mà đó còn là căn bệnh nan y của tất cả nông dân sản xuất các ngành hàng nông nghiệp ở nước ta hiện nay.

Anh Văn