Hướng đi nào cho doanh nghiệp điện máy Việt?

Thời gian gần đây, việc dư luận đem lên bàn cân phân tích, mổ xẻ hai xu hướng phát triển giữa mô hình siêu thị điện máy qui mô nhỏ mà Điện máy Xanh là đại diện tiêu biểu và mô hình siêu thị điện máy qui mô lớn tiêu biểu là Điện máy Trần Anh đang thu hút sự quan tâm chú ý của thị trường. Lựa chọn hướng đi nào mới là quyết định đúng đắn ?

Mô hình nào cho siêu thị điện máy?

Trong khi một số doanh nghiệp điện máy như Chợ Lớn, Thiên Hòa, Media Mart, Pico nhanh chóng theo mô hình mở các siêu thị qui mô nhỏ, cắt giảm diện tích trưng bày, không có bãi đỗ xe rộng của Điện Máy Xanh thì chỉ duy nhất Điện máy Trần Anh vẫn giữ nguyên định hướng kinh doanh khi mở các siêu thị qui mô vừa và lớn, có sự đầu tư về bãi đỗ xe, khu vui chơi trẻ em và không gian mua sắm thoải mái.

Trả lời câu hỏi tại sao không lựa chọn hướng đi quy mô nhỏ như Điện Máy Xanh, ông Ngô Thành Đạt, Giám đốc Marketing Điện máy Trần Anh cho biết mỗi doanh nghiệp điện máy cần dựa trên lợi thế riêng của mình để xây dựng chiến lược phát triển.

"Chúng tôi đánh giá cao chiến lược mở chuỗi siêu thị điện máy với qui mô nhỏ của Điện Máy Xanh và tin tưởng họ sẽ thành công. Tuy nhiên chúng tôi không lựa chọn chiến lược này vì đó là chiến lược được "may đo" theo đúng những thế mạnh và năng lực triển khai của Điện Máy Xanh sau khi thừa hưởng những thành công của hệ thống Thế giới di động mà các đối thủ khác không thể copy theo, bởi làm như vậy không khác gì “đẽo cày giữa đường”, lấy sở đoản của mình để đấu với sở trường của đối thủ, thất bại là điều chắc chắn", ông nói.

Ông Đạt cho biết thêm công ty ông có chiến lược phát triển riêng dựa trên những ưu thế sẵn có với mục tiêu mở các siêu thị có không gian mua sắm thoải mái và các khu dịch vụ tiện ích cho khách hàng như: bãi đỗ xe, khu vui chơi trẻ em... Đây cũng là hướng đi mà Trần Anh cùng với cổ đông chiến lược là tập đoàn Nojima lựa chọn.

Những nhận định của ông Đạt không phải là không có cơ sở, bởi thực tế, Điện Máy Xanh đang là người dẫn đầu xu hướng siêu thị diện tích nhỏ với việc sở hữu hơn 100 siêu thị điện máy trên khắp cả nước. Chưa kể, vừa qua, doanh nghiệp này còn tiếp tục công bố sẽ nâng tổng số siêu thị qui mô nhỏ lên 400 siêu thị trong năm 2017, trong đó đa số là các siêu thị có diện tích chỉ 300-400m2. Thông tin này của Điện Máy Xanh chắc chắn sẽ gây choáng váng cho các “bản sao” của mình. Bởi liệu đến khi Điện Máy Xanh hiện thực hóa được kế hoạch thì những doanh nghiệp điện máy copy theo hướng này sẽ lấy gì làm lợi thế cạnh tranh và cánh cửa nào sẽ dành cho họ?

Chia sẻ về lý do tư vấn hướng đi cho Trần Anh, Ông Noguchi Atsushi, chuyên gia tư vấn của tập đoàn Nojima Nhật Bản cho biết: “Thị trường điện máy Việt Nam đi sau Nhật Bản khoảng 30 năm và những gì các bạn đang gặp phải là những điều mà chúng tôi đã từng trải qua. Chính vì vậy, chúng tôi nắm rõ các quy luật phát triển của thị trường điện máy để có thể tư vấn cho Trần Anh hướng đi đúng đắn nhất”.

Theo phân tích của vị này, thị trường điện máy Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với thị trường điện máy Nhật Bản. “Hiện tại phần lớn người dân Việt Nam chủ yếu di chuyển bằng phương tiện xe máy, số lượng xe ô tô rất ít nên các siêu thị diện tích nhỏ có thể đáp ứng được nhu cầu mua sắm của khách hàng. Tuy nhiên, khi đời sống của người dân được tăng lên, việc sở hữu một chiếc xe ô tô không còn là điều xa xỉ thì nhu cầu được tận hưởng các dịch vụ tiện ích đi kèm như bãi đậu đỗ xe ô tô rộng rãi, khu vui chơi, khu trải nghiệm sản phẩm là điều hoàn toàn nhìn thấy trước được.

Vì vậy, nếu muốn phát triển lâu dài và bền vững, doanh nghiệp điện máy cần phải tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng ngay từ bây giờ để đón đầu được nhu cầu của khách hàng trong tương lai. Việc này sẽ tốn thời gian, công sức lẫn chi phí và lợi ích có thể không thể hiện rõ trước mắt, nhưng muốn phát triển bền vững thì không thể “ăn xổi” được.

Cuộc đua Rùa và Thỏ thời hiện đại

Thời điểm này, nếu đặt chiến lược mở rộng của Trần Anh và Điện Máy Xanh lên bàn cân, rất khó để đánh giá mô hình nào sẽ có chỗ đứng trong tương lai bởi rõ ràng hai doanh nghiệp này đang rất tự tin với hướng đi của mình, và lợi thế cạnh tranh thì “ông” nào cũng có.

Tính đến thời điểm hiện tại, Điện Máy Xanh đang bứt phá rất nhanh và dẫn đầu thị trường điện máy về độ phủ siêu thị trên cả nước lên tới 63/63 tỉnh thành. Trong khi đó, Trần Anh cũng dẫn đầu số lượng siêu thị ở phân khúc siêu thị có qui mô lớn với 35 đại siêu thị điện máy, độ phủ 21 tỉnh thành.

Tuy nhiên, nếu xét về mô hình và xu thế phát triển của các hệ thống siêu thị điện máy ở trên thế giới thì có vẻ như chưa hẳn lợi thế đã nghiêng về Điện Máy Xanh, bởi vì trên thế giới nhìn chung không còn tồn tại nhiều mô hình siêu thị điện máy qui mô nhỏ. Không riêng lĩnh vực điện máy mà trong lĩnh vực trung tâm thương mại, mô hình các trung tâm thương mại qui mô nhỏ cũng đang dần nhường chỗ cho mô hình các đại siêu thị. Ở Việt Nam, sự xuất hiện của hệ thống siêu thị Aeon Mall là minh chứng rõ nét nhất cho sự lên ngôi của mô hình đại siêu thị, trong khi các TTTM qui mô nhỏ đang dần đóng cửa và vắng khách.

Bên cạnh đó, Điện Máy Xanh dù là “con đẻ” của gã khổng lồ Thế giới di động lắm tiền nhiều của, thế nhưng có vẻ như điện máy không còn là lĩnh vực cốt lõi của Thế giới di động khi gã khổng lồ này liên tục dấn thân vào các lĩnh vực ngoài ngành như thực phẩm (chuỗi Bách hóa xanh) và sàn thương mại điện tử.

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch Hội đồng quản trị của TGDĐ cho hay “Mục tiêu của Thế giới di động là trở thành tập đoàn bán lẻ đa ngành lớn nhất Việt Nam, xếp số 1 ở lĩnh vực thương mại điện tử và mở rộng thành công sang Lào, Campuchia, Myanmar”.

Tham vọng quá lớn cùng với việc đồng thời triển khai chuỗi Thế giới di động.com, chuỗi Điện máy xanh, sàn thương mại điện tử và chuỗi Bách hoá xanh, đồng nghĩa với việc Thế giới di động sẽ cần thêm rất nhiều vốn cùng với khả năng quản trị linh hoạt trong nhiều lĩnh vực mới có thể bao quát được các ngành nghề kinh doanh.

Chưa kể, từ năm 2017, chuỗi Bách hóa xanh mới được kỳ vọng là nhân tố tăng trưởng chính của Thế giới di động chứ không phải là Điện Máy Xanh.

“Việc đầu tư dàn trải khi nhảy sang mảng kinh doanh không liên quan đến công nghệ sẽ làm phân tán nguồn lực mảng kinh doanh cốt lõi và làm mờ dần thương hiệu mà Thế giới di động đã gây dựng được” – một chuyên gia trong ngành lo ngại.

Trong khi Điện Máy Xanh phải chia sẻ sự quan tâm từ “mẹ” Thế giới di động cho những người anh em khác thì Trần Anh lại đang tập trung tất cả nguồn lực của mình để làm duy nhất một việc là phát triển chuỗi siêu thị điện máy này.

Đại diện doanh nghiệp này cho biết, Trần Anh xác định kinh doanh điện máy không đơn thuần là đầu tư tài chính, nếu không thấy lãi sẽ bỏ sang đầu tư lĩnh vực khác, mà đây chính là nghề nghiệp và là “nồi cơm” nuôi sống mình. Việc lựa chọn hợp tác với tập đoàn Nojima của Nhật Bản với– có 60 năm trung thành với nghề kinh doanh điện máy và kinh nghiệm điều hành hơn 200 siêu thị điện máy và trên 500 shop bán lẻ điện thoại trên khắp nước Nhật Bản, để học hỏi nghề phần nào lộ rõ hướng đi của Trần Anh, cho thấy sự tâm huyết và say nghề của ông lớn này

Một lãnh đạo của Trần Anh từng chia sẻ, có một số đối tác nước ngoài muốn đầu tư vào Trần Anh nhưng họ lựa chọn Nojima vì sự tương đồng trong quan điểm kinh doanh: cả hai công ty đều xuất phát điểm đi lên từ bán lẻ IT và cùng kiên định với duy nhất một lĩnh vực bán lẻ điện máy chứ không đa dạng ngành nghề kinh doanh.

Vị này cũng cho hay, việc kiên định đi theo một nghề duy nhất, kinh doanh theo năng lực cốt lõi, theo thế mạnh của công ty đã giúp Trần Anh thoát khỏi những cái bẫy cơ hội mà rất nhiều doanh nghiệp khác mắc phải. “Đừng dễ dàng tin tưởng vào cơ hội “ngon ăn”. Chuyên tâm làm một việc và nhắm đến mục tiêu đã định sẵn, có thể đây mới là cơ hội tốt nhất đưa bạn đến với thành công. Bởi thực tế, hàng loạt thương hiệu tên tuổi tham vọng đầu tư đa ngành ở Việt Nam cũng đã từng phải khốn đốn và chật vật để quay về ngành đầu tư cốt lõi”.

Cuộc đua giữa Trần Anh và Điện Máy Xanh đang được các chuyên gia trong ngành ví như cuộc đối đầu giữa Rùa và Thỏ. Nếu Điện Máy Xanh được ví như chú Thỏ thông minh và nhanh nhạy thì Điện máy Trần Anh lại mang trong mình sự lão luyện, cần mẫn, chắc chắn và cẩn trọng của loài Rùa. Và trong cuộc đua này, Rùa hay Thỏ mới là người chiến thắng, câu trả lời vẫn còn là một ẩn số.