"Made in Việt Nam"- hiểu thế nào cho đúng?

Sáng ngày 17/7, phát biểu tại buổi sinh hoạt chuyên đề "Thế nào là Made in Vietnam”, bà Trần Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm xác nhận chứng từ thương mại (VCCI) cho biết, chưa có khái niệm cụ thể nào là "Made in Việt Nam". 

Theo bà Hương, mỗi quốc gia đều có quy định riêng về từng mặt hàng cụ thể bắt buộc phải dán nhãn lên hàng hóa. Khái niệm made in gắn kết chặt chẽ với quy tắc xuất xứ của sản phẩm nhưng cũng được áp dụng khá linh hoạt.

Cụ thể, tại thị trường Mỹ quy định tất cả hàng hóa hoặc bao bì đóng gói hàng hóa có xuất xứ ngoài Mỹ. Với hàng hóa không có khả năng được đánh dấu như trái cây, có thể áp dụng đánh dấu trên bao bì đóng gói hàng hóa.

Đối với thị trường Liên minh châu Âu (EU) yêu cầu dán nhãn xuất xứ lên thực phẩm và mỹ phẩm nhập khẩu. Hiện không có bất kỳ quy định của EU liên quan đến dán nhãn "made in" cho hàng hóa không phải thực phẩm nhập khẩu vào EU. Nhà sản xuất và nhà nhập khẩu có quyền tự do dán nhãn thông tin xuất xứ lên hàng hóa nhập khẩu. Tuy nhiên, EU quy định bắt buộc phải khai báo nước xuất xứ của hàng hóa trên tờ khai hải quan nhập khẩu.

Tại Trung Quốc và Nhật Bản yêu cầu bắt buộc phải dán nhãn lên thực phẩm nhập khẩu. Nga yêu cầu dán nhãn xuất xứ lên tất cả hàng hóa tiêu dùng.

Để giúp hiểu hơn về vấn đề, bà Hương đã lấy dẫn chứng về sản phẩm Hộp Drona do doanh nghiệp Việt Nam sản xuất đã được cấp C/O (Giấy chứng nhận xuất xứ nguồn gốc của hàng hóa) mẫu A cho xuất khẩu sang EU, mặc dù đáp ứng được quy tắc xuất xứ tại Việt Nam nhưng bao bì vẫn dán nhãn "Made in China" theo yêu cầu của khách hàng.

Lý giải về vấn đề này bà Hương cho hay, "căn cứ theo quy định của Mỹ, sản phẩm này được quy vào mã số HS 6307 được coi như là sản phẩm dệt may. Tuy nhiên, khách hàng Mỹ không yêu cầu doanh nghiệp Việt nam xuất trình giấy chứng nhận xuất xứ mà chỉ yêu cầu cung cấp nguồn gốc xuất xứ của nguyên liệu đầu vào. Họ nhận thấy sản phẩm vải mà công ty sử dụng có nguồn gốc xuất xứ tại Trung Quốc. Do đó, toàn bộ sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam nhưng vải không được sản xuất tại Việt Nam nên khách hàng yêu cầu dán nhãn Made in China".

Đề cập đến tình trạng gian lận thương mại, hàng hóa đội lốt xuất xứ, bà Hương cho biết thêm, việc doanh nghiệp cắt nhãn mác các nước khác đi gắn nhãn mác nước mình vào là hành vi về gian lận, lừa dối người tiêu dùng. Thực tiễn cho thấy đã phát hiện nhiều doanh nghiệp chỉ thực hiện công đoạn sản xuất đơn giản rồi xuất khẩu sản phẩm đi, VCCI từ chối cấp C/O cho các doanh nghiệp này, và chỉ cấp giấy xác nhận một công đoạn sản xuất ra sản phẩm tại Việt Nam. 

Bà Hương cũng đề xuất các cơ quan chức năng cần phối hợp kiểm tra chặt chẽ hơn những lô hàng nhập khẩu linh kiện vào Việt Nam và kiểm soát lô hàng đầu ra của doanh nghiệp.