Nguồn cơn nào khiến lãnh đạo NH Xây Dựng phải huy động tiền bằng mọi giá?

Theo lời khai trước tòa của Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB (tiền thân là TrustBank, khi bước chân về ngân hàng, cái sốc lớn nhất của Phan Thành Mai là ngân hàng không có tiền.

Vào thời điểm cuối năm 2012, TrustBank đã lỗ lũy kế khoảng 6 nghìn tỷ, vốn chủ sở hữu thực âm khoảng hơn 2 nghìn tỷ; tổng dư nợ từ dân khoảng 11 nghìn tỷ và nợ chưa phải nợ nhóm 5 cao, khoảng 6 tháng thì sẽ không có khả năng trả nợ.

Do nhu cầu về thanh khoản của VNCB rất căng thẳng, để đảm bảo khả năng thanh khoản thì cần phải thu hút khách hàng đến gửi tiền. Lúc này lãnh đạo của VNCB đã bày ra cách: lấy tiền để chi chăm sóc khách hàng ngoài quy định của NHNN.

Khi khách hàng chuyển tiền vào hệ thống thì bộ phận chăm sóc khách hàng phải chi ngay khoản lãi ngoài bằng tiền dựa trên sự thỏa thuận mà không cần giấy tờ. Đây là cách thu hút khách và có khá nhiều người gửi.

Điển hình như khoản tiền gửi của nhóm bà Trần Ngọc Bích, Phạm Công Danh khai chi trả lãi thêm 2-4%/tháng tùy từng thời điểm và đã chi trả tới 2.500 tỷ đồng lãi ngoài.

Tuy nhiên trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra chỉ thu thập được từ Tập đoàn Thiên Thanh một số chứng từ trả tiền cho nhóm Trần Ngọc Bích trên 730,56 tỷ đồng. Các chứng cứ này không thể hiện rõ ràng việc thỏa thuận chi lãi ngoài mà chỉ là chứng từ chuyển tiền hoặc giấy viết tay nhận tiền nên không có cơ sở kết luận việc chi lãi ngoài của Phạm Công Danh cho nhóm Trần Ngọc Bích là bao nhiêu.

Ngân hàng lấy gì để chăm sóc khách hàng? Thời gian đầu Phạm Công Danh bỏ tiền túi để duy trì, sau đó do chi phí trả lãi ngoài quá lớn đến khi ngân hàng không còn đủ tiền nữa, lúc này lãnh đạo ngân hàng muốn tìm mọi cách để có tiền.

Lúc đó, Phan Thành Mai đề xuất cách mượn tiền từ ngân hàng ra để cứu thanh khoản tạm thời. Biết là không thể rút ra dễ dàng nên Phan Thành Mai nghĩ rằng lấy các khoản từ đề án cơ cấu để mượn tạm tiền thông qua việc làm giả hồ sơ nâng cấp hệ thống corebanking rút hơn 63 tỷ đồng; Làm giả hồ sơ thuê mặt bằng hai trụ sở làm thiệt hại 581 tỷ đồng; Ủy thác trái phiếu làm thiệt hại hơn 900 tỷ đồng; Cầm cố sổ tiết kiệm của khách hàng để vay, trả, trả vay rồi rút tiền không có chữ ký chủ tài khoản nhóm Trần Ngọc Bích tổng cộng 5.490 tỷ đồng.

Với nhiều khoản vay và trả lãi suất lên tới nghìn tỷ được trả chuyển lòng vòng đã khiến ngân hàng Xây dựng thêm khuynh đảo, bết bát. Vào thời điểm khởi tố vụ án (26/7/2014), vốn chủ sở hữu ngân hàng âm 18.469 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 38.255 tỷ đồng, tổng tài sản là 16.745 tỷ đồng.