Nhà đầu tư đối diện nhiều nguy cơ mất tiền vì những "công ty ma" trên sàn Upcom

Tối hôm qua, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) đã lên tiếng về trường hợp của cổ phiếu MTM vừa bị đột ngột ngừng giao dịch. Theo đó, HNX cho biết, Sở đã tiếp nhận và xử lý hồ sơ ĐKGD của MTM trên cơ sở những văn bản, tài liệu của MTM theo đúng quy định.

Trả lời Vneconomy, ông Nguyễn Vũ Quang Trung cho biết, hiện tại, thông tin vẫn chưa đủ để khẳng định liệu MTM có phải là doanh nghiệp “ma” hay không vì đang yêu cầu doanh nghiệp công bố thông tin và giải trình.

Nếu như MTM chỉ là thay đổi địa chỉ trụ sở chính mà không công bố thông tin thì sẽ là trường hợp không có gì phức tạp. Doanh nghiệp sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định hiện hành và cổ phiếu được giao dịch trở lại sau khi tuần thủ nghĩa vụ công bố thông tin.

Ngược lại, nếu MTM thật sự là doanh nghiệp “ma” hay có dấu hiệu lừa đảo, cung cấp thông tin sai sự thật thì hồ sơ sẽ được chuyển sang cơ quan điều tra theo đúng quy định pháp luật.

Chưa rõ trắng đen thế nào nhưng dù sao, đối tượng thiệt hại đầu tiên vẫn là nhà đầu tư đã trót gửi niềm tin vào MTM và Upcom.

Một khi đã giao dịch thì sàn chính thức hay Upcom cũng đều thu phí

Upcom là nơi kém minh bạch nhất trong 3 sàn giao dịch hiện tại, dù vẫn hơn sàn OTC. Nhà đầu tư đều xác định giao dịch trên Upcom sẽ rủi ro hơn rất nhiều bởi chất lượng hàng hóa cũng như độ minh bạch thông tin.

Tuy nhiên, khi đã mua bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán thì ở sàn nào, nhà đầu tư cũng phải đối mặt với sự cân nhắc giữa rủi ro và lợi nhuận khi chọn cổ phiếu. Nếu không sử dụng thông tin nội gián thì cơ sở để cân nhắc không có gì khác ngoài những báo cáo tài chính, bản công bố thông tin mà doanh nghiệp công bố và được các Sở giao dịch chứng khoán đính kèm trong hồ sơ trên website.

Ngoài ra, dù ở Upcom thì nhà đầu tư vẫn phải đóng phí giao dịch, phí lưu ký như sàn chính thức.

Chính vì thế, trong trường hợp cổ phiếu bị ngừng giao dịch đột ngột và chưa thể xác định thời hạn tạm ngừng như MTM, cảm xúc đầu tiên của người cầm cổ phiếu là sốc. Có thể hành động này sẽ giúp tài khoản của nhà đầu tư nắm MTM tạm dừng bốc hơi nhưng kết hợp thêm một loạt thông tin bất lợi được tung ra như “công ty đã tạm ngừng giao dịch dù chưa đóng mã số thuế”, “trụ sở công ty là một quán bò né”…, sự sợ hãi của nhà đầu tư càng bị khuếch đại lên và họ mất niềm tin, bởi vì vốn dĩ từ trước đến nay, chưa có cơ chế nào để bảo vệ các nhà đầu tư cả.

“Có nên chăng cơ quan quản lý sử dụng những biện pháp khác như cảnh báo trên toàn thị trường hoặc hạn chế giao dịch trước một thời gian?” – một nhà đầu tư ý kiến.

Rủi ro trên Upcom quá lớn mà trách nhiệm thì dường như chưa đủ

Một doanh nghiệp muốn niêm yết trên HOSE hay HSX sẽ phải thực hiện thủ tục và hoàn thiện hồ sơ, chờ đợi nhiều tháng trời. Trong khi đó, thủ tục lên Upcom rất đơn giản. Chỉ cần đáp ứng được các yếu cầu thông tin có xác nhận như báo cáo tài chính kiểm toán, giấy phép đăng ký kinh doanh… thì HNX có nghĩa vụ chấp thuận.

Có thể nói, thông tin minh bạch đến đâu phụ thuộc vào đạo đức của doanh nghiệp. Họ tự chịu trách nhiệm khi kê khai, không có đơn vị trung gian xác thực như công ty chứng khoán tư vấn chẳng hạn, trừ báo cáo kiểm toán.

“Việc đi từng doanh nghiệp để kiểm tra là bất khả thi và nếu có thể cũng chỉ là chọn lựa. Cần phải tin tưởng và tôn trọng các chữ ký có trách nhiệm trên các báo cáo, hồ sơ của doanh nghiệp. Nếu như doanh nghiệp cố tình làm sai, không trung thực mà hồ sơ vẫn đầy đủ và đủ các chữ ký xác nhận thì vẫn không thể phát hiện được ngay lập tức”, ông Trung nói.

Như thế, do mục đích đều nhằm để đơn giản hóa thủ tục, giảm nhẹ tiêu chí cho nên việc liên kết thông tin, kiểm tra chéo giữa các cơ quan chức năng như Sở Kế hoạch Đầu tư, Thuế, Sở Giao dịch chứng khoán và Ủy ban chứng khoán chưa được chú trọng.

Liệu nó có thể tạo ra cơ hội cho một loạt các công ty "ma" lên sàn giao dịch hay không?