3 lý giải cho việc kinh tế Mỹ tăng trưởng kém trong năm 2011

Khi WSJ công bố các dự đoán kinh tế Mỹ năm 2011 vào tháng 2/2011, các chuyên gia hết sức lạc quan.

Tin tưởng vào đà phục hồi của nền kinh tế ở thời điểm cuối năm 2010, họ dự báo kinh tế Mỹ tăng trưởng 3,6% trong quý 1/2011; 3,4% trong quý 2/2011 và 3,5% trong quý 4/2011.

Gần đây, nhiều chuyên gia kinh tế đã hạ mạnh dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ năm 2011, tương phản hoàn toàn so với cách đây vài tháng. Dưới đây, có thể kể đến 3 giả thuyết về sự phục hồi của kinh tế Mỹ.

Kinh tế Mỹ đã không phục hồi được với tốc độ thường thấy sau mỗi đợt suy thoái kinh tế thế nhưng cũng đủ để giúp thất nghiệp giảm dần dần.

Tất cả các dự báo đều sai: Quý 1/2011, kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ đáng thất vọng 1,9%. Trong tuần tới, chính phủ Mỹ nhiều khả năng sẽ công bố tăng trưởng GDP quý 2/2011 không mấy ấn tượng hơn, khoảng 1,4% đến 1,5%.

Khảo sát của WSJ với dự báo của các chuyên gia cho thấy tăng trưởng kinh tế quý 3 và quý 4/2011 đã bị điều chỉnh giảm xuống 3,1% và tăng trưởng nửa đầu năm 2012 xuống dưới mức 3%.

Trong tuần trước, Goldman Sachs khẳng định khả năng kinh tế suy thoái không nằm trong dự báo của họ thế nhưng rõ ràng không thể loại bỏ kịch bản trên nếu xét đến các số liệu kinh tế thời gian gần đây.

Giả thuyết thứ nhất, kinh tế Mỹ đã đương đầu với quá nhiều yếu tố “xui xẻo” trong nửa đầu năm 2011. Cuộc cách mạng hoa nhài tại thế giới các nước Arập đẩy giá xăng tăng cao, điều này không bao giờ tốt. Sóng thần và thảm họa hạt nhân gây gián đoạn chuỗi cung ứng sản phẩm toàn cầu. Khủng hoảng nợ châu Âu không khỏi khiến nhà đầu tư và giới điều hành kinh doanh trên khắp thế giới lo lắng.

Giả thuyết thứ hai đến chính từ nội bộ chính phủ Mỹ. Có thể gói kích thích tài khóa ban đầu có quy mô quá nhỏ và việc chính phủ ngại ngần đưa ra gói thứ 2 là một sự sai lầm. Việc chính phủ Mỹ sẵn sàng cắt giảm chi tiêu hiện nay dẫn đến sai lầm tiếp theo. Kịch bản thắt chặt chính sách tài khóa và tiền tệ quá mức vào năm 1937 đẩy kinh tế Mỹ vào suy thoái có thể tái diễn.

Khi niềm tin trở thành món hàng xa xỉ trong bối cảnh hiện nay, bất kỳ yếu tố nào khiến bất ổn tăng lên chỉ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Hiện nay, cả người tiêu dùng và doanh nghiệp đều đã quá lo lắng, môi trường kinh doanh tê liệt. Chắc chắn “trò chơi” với trần nợ của các nhà hoạch định chính sách gây tổn hại không nhỏ đến niềm tin, thứ vốn đã quá hiếm ở hiện tại.

Ông Ben Bernanke, chủ tịch Fed, trong luận văn tiến sỹ của mình cách đây 32 năm đã viết về yếu tố bất ổn, cũng giống như ông đã nhắc nhở Quốc hội trong thời gian gần đây: “Hiện nay đang tồn tại tâm lý không rõ ràng về quy định, thế nhưng còn cả tâm lý lo lắng liệu kinh tế có hồi phục ổn định hay không. Người ta không thể biết liệu có nên đầu tư hay tuyển dụng bởi họ không thể chắc chắn liệu kinh tế có tiếp tục hồi phục. Vì thế chúng ta cần phải làm rõ về vấn đề quy định, thương mại, môi trường thuế và chắc chắn cả môi trường tài khóa. Chúng tôi muốn làm cách nào đó giúp kinh tế tăng trưởng nhanh hơn và người Mỹ tự tin hơn.”

Đánh giá về quan điểm: Dù khá thuyết phục thế nhưng thật khó để chứng minh rằng chính sách khác nhau sẽ mang lại kết quả tốt hơn.

Giả thuyết thứ ba: Các nhà hoạch định chính sách kinh tế Mỹ đã chẩn đoán sai về “căn bệnh” của kinh tế Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Obama đã kỳ vọng rằng chi tiêu của người tiêu dùng và doanh nghiệp nội địa cũng như xuất khẩu sẽ tăng trưởng mạnh khi hiệu ứng từ chính sách tài khóa và tiền tệ nhạt đi.

Gói kích thích đang bị thu hẹp dần thế nhưng lĩnh vực tư nhân không tăng trưởng tốt hơn. Chính quyền Washington đã cầu nguyện rằng thị trường nhà đất hiện đã hồi phục thế nhưng mọi chuyện không phải như vậy.

Chuyên gia kinh tế Ken Rogoff và Carmen Reinhardt, hiện nay được coi như hàng đầu trong nhóm các chuyên gia kinh tế, lấy dẫn chứng rất nhiều số liệu để khẳng định rằng sau khủng hoảng tài chính, mọi chuyện thường hết sức khó khăn. Tình hình kinh tế hiện nay mang đến bằng chứng để họ viết chương tiếp theo cho cuốn sách của mình.

Chuyên gia quản lý tiền tệ Peter Fisher tại BlackRock khẳng định kinh tế Mỹ sẽ đương đầu với xu thế tăng trưởng không ổn định, biến động trên phố Wall tăng cao. Lý do? Người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ không thể vay tiền dễ dàng như trước.

Thẻ tín dụng và các khoản vay giúp họ vay tiền khi thu nhập giảm, cũng giống như trước khi suy thoái kinh tế xảy ra. Khi họ có nhiều tiền, họ tiêu nhiều, có ít tiêu ít. Nửa đầu năm 2011, người tiêu dùng bước vào chu kỳ chi tiêu hạn chế.

Ngọc Diệp
Theo WSJ