MỚI NHẤT!

Đọc nhanh >>

Cải tổ World Bank: Nỗi buồn có lặp lại?

30-10-2013 - 20:24 PM | Tài chính quốc tế

Ngân hàng Thế giới (WB) thường thực hiện các đợt cải tổ 10 năm một lần nhưng đáng buồn là hiếm khi đạt được những thành tựu lớn. Lần này WB lại chuẩn bị sự cải tổ, liệu nỗi buồn có lặp lại?

Kể từ khi thành lập, WB thực hiện gần 1.600 dự án tại 172 quốc gia. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế thế giới mạnh mẽ trong 25 năm qua khiến các khoản vay của ngân hàng đã giảm xuống dưới 1% tổng sản lượng kinh tế của các quốc gia đi vay. 

Khi ngày nhiều quốc gia tiến đến ngưỡng thu nhập trung bình và tiếp cận được thị trường vốn cho các dự án phát triển lớn, thì họ càng ít cần đến WB và các chuyên gia của định chế này. Bên cạnh đó, WB đang bị một số nước nghèo và nước có thu nhập trung bình chỉ trích vì né tránh rủi ro, trì hoãn thông qua các dự án, không đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các nước và chỉ chú tâm tới việc cấp tiền thay vì hiệu quả của dự án.

Những cáo buộc này cũng chỉ trích WB ngày càng có vai trò mờ nhạt đối với sự phát triển của những nước có thu nhập trung bình vốn có thể dựa nhiều hơn vào việc vay mượn các nguồn quỹ tư nhân và song phương từ các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc. Thậm chí, 5 thành viên trong Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) chiếm 43% dân số thế giới, có 4,4 ngàn tỷ USD dự trữ, đang tìm cách thành lập ngân hàng thay thế WB để phù hợp với sức mạnh kinh tế đang lên của họ.

WB đang đứng trước nguy cơ đánh mất vai trò quan trọng của một định chế tài chính có tầm ảnh hưởng đến toàn thế giới vốn duy trì gần nửa thế kỷ qua. Vì thế, từ mục tiêu xoá đói giảm nghèo, WB đang hướng tới mục tiêu xoá bỏ "nghèo đói cùng cực".

Theo chuẩn mới của WB, có hơn một tỷ người sống dưới mức 1,25 USD ngày, hầu hết tại các nước thu nhập trung bình như Ấn Độ và Brazil. Vì vậy, mục tiêu này khiến WB tiếp tục gắn bó mật thiết hơn với các nước thu nhập trung bình mặc dù chính phủ các nước này có thể không cần vay tiền nữa, thay vào đó, cần các giải pháp để mở rộng tầng lớp trung lưu.

Trong dự thảo báo cáo chiến lược phát triển đầu tiên của WB được đưa ra dưới thời tân Chủ tịch WB Jim Yong Kim đặt ra hai mục tiêu chính là xóa bỏ tình trạng nghèo khổ cùng cực vào năm 2030 và tăng thu nhập của 40% dân số ở mỗi nước tính từ dưới lên.

Tuy nhiên, WB cũng thừa nhận chỉ còn nguồn lực rất hạn chế trong việc giúp đỡ các nước đang phát triển, nơi chỉ riêng nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng đã cần số tiền đầu tư lên tới hơn 1,5 ngàn tỷ USD mỗi năm. Để khắc phục những khó khăn này, WB muốn chuyển đổi mô hình hoạt động thành một ngân hàng "giải pháp" không chỉ cung cấp nguồn lực tài chính mà cả những kiến thức và kinh nghiệm đối phó với những thách thức phát triển chung.

Trong nhiều năm qua, WB đã được tổ chức theo khu vực địa lý. Các khu vực kiểm soát ngân sách, thuê nhân viên. Do đó, các chuyên gia từ các vùng khác nhau ít có sự kết nối với nhau. Trong một nỗ lực để phá vỡ mô hình này, các ngân hàng WB được thành lập 14 "thực hành toàn cầu " (như tài chính và cơ sở hạ tầng ) sẽ cắt giữa các vùng.

Mặt khác, ngân sách eo hẹp và cạnh tranh ngày càng lớn trong việc tìm kiếm các nguồn quỹ phát triển đã buộc WB phải thay đổi chiến lược hoạt động theo hướng cho vay có chọn lọc hơn, chủ yếu tập trung vào các nước kém phát triển, khu vực Nam Sahara, Đông Nam Á và một số khu vực khác chịu tác động lớn từ tình trạng đói nghèo.

Đồng thời, WB có kế hoạch cắt giảm ngân sách hoạt động thông qua việc tiết giảm các chi phí hành chính trong hoạt động thu thập số liệu, đánh giá tiến trình phát triển của các nước và duy trì đội ngũ nhân viên trên toàn cầu. Bên cạnh đó, WB cũng sẽ thu hẹp khoản vay dành cho các nước có thu nhập trung bình, đồng nghĩa với việc lợi nhuận thu được của thể chế tài chính này cũng sẽ bị co hẹp phần nào do giảm tiền lãi thu về từ các khoản cho vay.

Theo kế hoạch, ngân sách mới của WB sẽ được áp dụng từ năm tài chính tới, bắt đầu từ tháng 7/2014. Nếu được thông qua, đây sẽ là một trong những khó khăn lớn nhất đối với thể chế tài chính này. WB cũng đã có lịch sử cải tổ trên diện rộng. Thông thường, các đợt cải tổ được thực hiện 10 năm một lần và đáng buồn là hiếm khi đạt được những thành tựu vang dội. Tuy nhiên, có một vài lý do để tin rằng lần này sẽ khác. WB đứng trước nguy cơ trở thành McKinsey, trong đó các chuyên gia chỉ gặp nhau để bàn về các dự án lớn và sau đó lại phân tán.

Theo Lam Hồng

huongnt

Doanh nhân Sài Gòn

Trở lên trên