Câu hỏi lớn về tác dụng của kế hoạch 700 tỷ USD

Kế hoạch 700 tỷ USD cuối cùng đã được thông qua. Thị trường tiền tệ hiện nay cần đến sự chú ý đặc biệt.

Ông Steny Hoyer, một nghị sỹ Đảng Dân Chủ tại Hạ Nghị Viện, nhận xét:”Khủng hoảng khiến chúng ta đoàn kết với nhau theo cách rất khác thường.” Kết quả bỏ phiếu tại Hạ Nghị Viện là 262 phiếu thuận-171phiếu chống, ngược lại hẳn với kết quả trong lần bỏ phiếu lần trước là 228 phiếu chống-205 phiếu thuận.

Ngày 03/10, 172 nghị sỹ Đảng Dân Chủ ủng hộ cho kế hoach 700 tỷ USD, trong khi trước đó con số này là 140. Bởi Thượng Nghị Viện đã thông qua bản kế hoạch, tổng thống Bush lập tức ký chấp thuận.

Lý do khiến bản kế hoạch không được thông qua vào hôm thứ Hai là bởi nhiều nghị sỹ Đảng Cộng Hòa cho rằng bản kế hoạch không mang lại lợi ích gì cho người nghèo và nhiều nghị sỹ lo ngại người dân sẽ bỏ phiếu đẩy họ khỏi vị trí hiện nay vì đã bảo vệ quyền lợi cho phố Wall thay cho người dân thường.

Kế hoạch thất bại khiến thị trường chứng khoán sụt giảm và làm nổ ra một chiến dịch nỗ lực thay đổi bản kế hoạch ở mức độ nhận được nhiều sự ủng hộ hơn. Đến cuối cùng, khá nhiều điều khoản không liên quan đến nhau đã được đưa vào, đó là nâng mức trần bảo hiểm tiền gửi và hỗ trợ cho trẻ em.

Người ta đang đặt ra câu hỏi: tác dụng của bản kế hoạch trên đến đâu?

Bộ Tài Chính sẽ mất khoảng 1 tuần để chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết cho phiên đấu giá  mua tài sản thế chấp đầu tiên. Lần mua đầu tiên sẽ mất vài tuần mới có thể được tiến hành thực tế. Bộ Trưởng Bộ Tài Chính có quyền quyết định hành động sớm hơn, ông sẽ quyết định sẽ mua lại tài sản thế chấp từ tổ chức nào hoặc có thể rót vốn vào nếu tổ chức đó gần sụp đổ.

Tốc độ ứng cứu thị trường nay rất quan trọng. Ngân hàng rất ngại cho vay tiền liên ngân hàng, ngoại trừ việc cho vay với mức lãi suất thật cao hay khoảng thời gian vay rất ngắn. Phần lớn ngân hàng muốn lấy lại tiền chỉ trong vài ngày. Lượng tiền lớn từ FED và một số ngân hàng trung ương khác không đủ để giải quyết cơn sốt tiền này.

Tệ hại hơn, các khoản vay ngắn hạn giành cho các công ty đang giảm đi đáng kể. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới các tập đoàn lớn cũng như các công ty nhỏ. General Electric đã nỗ lực tăng vốn vì lo ngại về khả năng tài chính.

Những công ty thuộc lĩnh vực bán lẻ cũng cho biết khó khăn trong khả năng tài chính để mua đủ hàng tích trữ cho đợt bán hàng mùa nghỉ lễ.

Người đứng đầu của AutoNation, một hãng kinh doanh xe, phát biểu với CNBC cho biết các ngân hàng đang kiếm mọi lý do để nói không với việc cho vay tiền, họ thường lấy lý do như sau:”Chúng tôi đang phải chịu đựng từ chính sách thắt chặt tín dụng cho đến sự hoảng loạn tín dụng.”

Nhiều công ty cho rằng một số ngân hàng đang viện dẫn lý do thị trường hỗn loạn để giảm tín dụng hoặc tăng phí đối với các khoản vay mới, điều này không khỏi khiến các doanh nghiệp không chắc chắn được họ sẽ còn trả lương nhân viên hay mua nguyên liệu thô được bao lâu nữa.

Kế hoạch không có nhiều tác dụng khiến thị trường giảm lo lắng, không đủ trấn an những nhà đầu tư đã ồ ạt vẫn bán tháo cổ phiếu ngay cả sau khi bản kế hoạch 700 tỷ được thông qua. Nhà đầu tư, những người còn đầy nghi ngờ về tác dụng của kế hoạch giải cứu, đã đẩy chỉ số Dow Jones hạ 1,5%.

Ngay đến tổng thống Bush cũng đề nghị người Mỹ hãy giữ bình tĩnh:”Người Mỹ nên hiểu rằng để kế hoạch này cần có thời gian mới có thể mang lại tác động tích cực lên nền kinh tế. Khi dòng chảy tín dụng thông suốt, nhiều doanh nghiệp sẽ có khả năng điều tiết công viêc kinh doanh tốt hơn. Các  gia đình có thể vay tiền mua nhà, xe ô tô và học đại học. Cơ quan liên bang và chính phủ sẽ có tiền cho dịch vụ cơ bản.”

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng ngài Tổng thống và người ủng hộ của ông đã vẽ ra bức tranh quá hào nhoáng về triển vọng nền kinh tế.

Cho đến khi làn sóng thu hồi nhà ở chấm dứt và giá nhà giảm chậm lại, các ngân hàng sẽ vẫn ngại ngần trong chính sách vay tiền và nền kinh tế không phát triển được.

Ông Christian Menegatti, chuyên gia phân tích tại RGE Monitor, nhận xét kế hoạch không có bất kỳ dấu hiệu nào sẽ mang lại ổn định cho thị trường nhà đất hay nền kinh tế. Vấn đề sẽ vẫn trở lại và lòng tin sẽ vẫn đi xuống.

Trên thực tế, cứ 3 giám đốc điều hành các công ty tài chính có đến 1 người dự đoán điều kiện tín dụng sẽ tiếp tục thắt chặt ngay cả khi kế hoạch đã êm xuôi. Như vậy việc vay thế chấp mua nhà hay để kinh doanh vẫn khó khăn.

Khi những bản báo cáo về tình hình việc làm đầy tiêu cực được công bố, người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể vẫn không muốn vay tiền kể cả khi các ngân hàng nới rộng chính sách tín dụng. Bản báo cáo về thị trường việc làm ngày thứ 6 vừa rồi cho biết thêm 159 nghìn người mất việc làm.

Ông Amiyatosh Purnanandam, giáo sư tài chính tại đại học Michigan, chia sẽ ý kiến như sau:”Bạn nói với tôi rằng tôi có thể vay tiền, tuy nhiên thực tế tôi không muốn vay.” và “nếu người ta không mua ô tô ngay cả khi tín dụng có thuận lợi hay không, nền kinh tế sẽ không thể khá hơn.”

Đó là lý do tại sao nhiều người lo ngại kế hoạch hỗ trợ 700 tỷ USD sẽ không phải là lần can thiệp cuối cùng của chính phủ vào nền kinh tế.

Ngọc Diệp
Theo Economist, CNN