Deutsche Bank - "Chàng Hamlet" của ngành ngân hàng toàn cầu

Hamlet – vị hoàng tử Đan Mạch xuất hiện trong tác phẩm của Shakespeare, có thể sẽ cho rằng “những viên đá và những mũi tên của số mạnh phũ phàng” đã làm nên cảnh ngộ của chàng, nhưng người xem thường đi đến kết luận rằng chính những lời nói dối không dứt khoát là nguồn cơn của mọi rắc rối.

Deutsche Bank – tập đoàn tài chính lớn nhất nước Đức – thực sự đã hứng chịu rất nhiều “những viên đá và mũi tên”: liên tiếp những khoản phạt từ giới chức Mỹ, quy định chặt chẽ hơn về vốn của các ngân hàng, kinh tế châu Âu ì ạch và thị trường tài chính không khởi sắc. Tất cả những yếu tố này đè nặng lên triển vọng của Deutsche Bank, khiến giá cổ phiếu của ngân hàng lao dốc không phanh. Tuy nhiên, những khán giả của thời hiện đại – nhà đầu tư, khách hàng và các nhà hoạch định chính sách – đang tự hỏi liệu có phải vấn đề lớn nhất của Deutsche là không thể quyết đoán trong những quyết định khó khăn. 

Câu chuyện của Deutsche Bank chưa đến mức trở thành một bi kịch. Tuy nhiên, ngân hàng này đang ở trong tình thế hết sức mong manh. Deutsche Bank hầu như không có lợi nhuận, chỉ kiếm được 681 triệu euro (tương đương 901 triệu USD) trong năm 2013 trong khi tài sản của ngân hàng này lên tới 1.600 tỷ USD (tức là ROA chỉ ở mức 0,04%). Cổ phiếu của Deutsche Bank hiện được định giá ở mức tương đương 0,6 lần so với tài sản ròng hữu hình, bằng một nửa so với các đối thủ Mỹ như JPMorgan Chase và Goldman Sachs. Nhà đầu tư cũng không tin tưởng và Deutsche Bank khi đây là ngân hàng lớn thứ 3 châu Âu (xét theo tài sản hữu hình) nhưng chỉ đứng thứ 13 về vốn hóa thị trường. 

Đã 25 năm kể từ khi Deutsche Bank bắt đầu chuyển đổi từ một ngân hàng “mơ ngủ” của Đức thành đế chế ngân hàng đầu tư mang tầm cỡ toàn cầu. Deutsche Bank tham gia giao dịch trái phiếu, tiền tệ và hàng hóa (gọi chung là nhóm FICC) để có thể cung cấp nhiều dịch vụ đa dạng như phát hành trái phiếu hay phòng vệ rủi ro tỷ giá cho các khách hàng doanh nghiệp (đặc biệt là những Mittelsland). 

Mảng kinh doanh FICC phát triển quá mức giờ đây lại trở thành gánh nặng. Ngày nay, thu nhập từ tự doanh càng lớn thì giá cổ phiếu của Deutsche Bank càng thấp. Lợi nhuận từ FICC của toàn ngành ngân hàng đang sụt giảm từ 200 tỷ USD năm 2009 xuống còn chưa đầy 100 tỷ USD kể từ đầu năm đến nay.

Các ngân hàng châu Âu khác như UBS và Barclays đang cắt giảm hoạt động ở mảng FICC. Tuy nhiên, Deutsche Bank lại gắn chặt với lập luận rằng một ngân hàng bắt buộc phải có các sàn giao dịch để giữ lấy khách hàng doanh nghiệp. 

Mảng ngân hàng đầu tư đem về 14 trong số 32 tỷ doanh thu của Deutsche Bank trong năm 2013. Tuy nhiên, bộ phận này đang gặp nhiều khó khăn. Thường xuyên tự nhận là điểm sáng của một trong 4 ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới xét theo doanh thu (cùng với Goldman, Citigroup, Bank of America và JPMorgan), trong suốt 2 năm qua, doanh thu từ hoạt động ngân hàng đầu tư của Deutsche Bank đã liên tiếp giảm qua từng quý. 

Một số vấn đề của Deutsche Bank là phổ biến trên toàn thế giới. Vì lãi suất siêu thấp và ổn định, các thị trường trái phiếu và tiền tệ ít biến động hơn so với bình thường. Sự ổn định này rất bất lợi cho các ngân hàng đầu tư. Trong trường hợp của Deutsche Bank, thử thách còn lớn hơn nữa khi ngân hàng này gắn quá nhiều với kinh tế châu Âu (khoảng 70% trong số gần 100.000 nhân viên làm việc ở châu Âu). Nền kinh tế châu Âu yếu ớt làm giảm nhu cầu của khách hàng cả về vay nợ và các sản phẩm tài chính. 

Một khó khăn khác là hàng loạt khoản phạt từ cơ quan quản lý, đặc biệt là giới chức Mỹ. Deutsche Bank đã nộp phạt 4,5 tỷ USD và trích dự phòng 4,1 tỷ USD để dàn xếp hàng loạt cuộc điều tra và kiện tụng. 

Lực cản lớn thứ ba đè nặng lên các ngân hàng trên toàn cầu là những luật lệ khắt khe nhằm ngăn chặn một cuộc khủng hoảng tài chính trong tương lai. Các ngân hàng phải giữ vốn nhiều hơn và nâng tỷ lệ dự phòng vốn bằng nhiều biện pháp. Các biện pháp này đều rất tốn kém, đặc biệt là trường hợp tầm cỡ như Deutsche.