Học được gì từ cú rớt giá của cổ phiếu Volkswagen?

Sự kiện một cổ phiếu blue chip (những cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn, có tính dẫn dắt thị trường và là những cổ phiếu nhận được nhiều quan tâm nhất của toàn bộ giới đầu tư) rớt giá cực mạnh không còn quá xa lạ đối với các nhà đầu tư. Vừa qua, cổ phiếu của đại gia xe hơi Volkswagen lao dốc thê thảm, nâng tổng mức giảm từ đầu năm đến nay lên tới 32%. Theo đó, thị trường cổ phiếu blue chip tại London, Frankfurt và Paris đều giảm hơn 2%.

Có không ít nhà đầu tư ngã đau vì cổ phiếu blue chip sụp đổ.

Với bề dày kinh nghiệm theo dõi TTCK hơn 10 năm qua, Andrew Oxlade – chủ mục Tài chính cá nhân của tờ Telegraph đã đưa ra 4 lời khuyên dành cho các nhà đầu tư cổ phiếu blue chip.

Nhìn lại quá khứ

Lịch sử chứng khoán cho thấy, những cú ngã đau thường là những cổ phiếu blue chip từ các công ty được đánh giá cực kỳ tốt. Anh cả của những vụ bê bối trên sàn chứng khoán không ai khác ngoài Enron - kẻ dối trá vĩ đại từng được “trao tặng” giải IgNobel về “Sử dụng sáng tạo nhất những con số tưởng tượng” đầu năm 2002. Sau đó có thể kể đến những vụ bê bối kế toán tại Kodak (2005), Tesco (2014) hay vụ “cường điệu hóa” đến 20% lượng dầu khí và gas dự trữ của ông trùm Shell năm 2004.

Vào cái thời mà thị trường chứng khoán còn sơ khai, cũng không khó để tìm ra những ví dụ tương tự. Theo như nhà môi giới chứng khoán kỳ cựu Paul Killik thuộc Killik & Co chỉ ra, tiền thân của FTSE 100 là FT-30 ra đời năm 1935 chỉ đem lại cho đời sau những câu chuyện về việc một công ty thất bại hoặc đã bị trôi vào quên lãng như thế nào.

Woolwworth tăng trưởng từ năm 1935 đến năm 1971. Sau đó là một cú trượt dài và chính thức phá sản năm 2009. Leyland Motors được biết đến trên sàn giao dịch năm 1947 nhưng đến năm 1975 bị quốc hữu hóa với tên British Leyland, sau đó đổi tên thành Rover Group nhưng cuối cùng cũng tan rã. Một vài các tên khác cũng trong tình cảnh tương tự bao gồm công ty sản xuất tơ sợi nhân tạo lớn nhất thế giới – Courtaulds - sụp đổ năm 1990. Sau đó 7 năm, tập đoàn Hanson – biểu tượng của chủ nghĩa tư bản tan rã. Đó đều là những cái tên điển hình thuộc FT-30.

Vậy đâu là con đường cho những nhà đầu tư cá nhân ưa thích tính an toàn, ít rủi ro? Sau đây là 4 quy tắc mà Andrew Oxlade đưa ra mà có thể bảo vệ các nhà đầu tư.

1. Cái kim trong bọc lâu ngày cũng lồi ra

Là người ngoài cuộc, rất khó để biết một công ty có đang hoạt động phi pháp hay không. Nhưng với công cụ theo dõi đặc biệt, nhà điều hành quỹ Fundsmith Equity Terry Smith đã sử dụng hệ số sinh lợi trên vốn sử dụng (ROCE*) làm thước đo lợi nhuận. Tesco là trường hợp điển hình có ROCE thấp trong một vài năm trước khi chính thức sụp đổ. ROCE = Lợi nhuận trước thuế và lãi vay/Vốn sử dụng, trong đó Vốn sử dụng = Tổng tài sản - Nợ ngắn hạn

2. Chú ý những cổ phiếu trong nhóm FTSE 100 bị sờ gáy

Neil Woodford - điều hành quỹ được đánh giá cao đã bán hết toàn bộ cổ phiếu HSBC trong năm ngoái do lo ngại về án phạt 1 tỷ USD mà ngân hàng này phải đối mặt. Lý do cho cơn bán tháo cổ phiếu VW cũng nằm trong nỗi lo sợ tương tự. Tom Stevenson – giám đốc đầu tư tại Fidelity - nhận định: “Thị trường có xu hướng định giá cổ phiếu ở mức phạt cao nhất và cũng có thể đảo ngược tình hình nếu kết thúc tốt đẹp. Tuy nhiên, rủi ro phát sinh vấn đề khác do phạm vi xét xử mở rộng là có thể xảy ra và khó để đo lường thiệt hại về mặt uy tín trong lâu dài.” Ngân hàng là nhóm dễ bị chính phủ can thiệp hơn cả.

Sự sụp đổ của công ty cá cược online PartyGaming cho thấy mức độ tàn phá kinh khủng của sự can thiệp không được dự báo trước. Công ty này nổi lên năm 2005 và ngay lập tức xông thẳng vào nhóm FTSE 100. Nhưng 1 năm sau khi mà luật cờ bạc bất hợp pháp online được thông qua bởi Quốc hội Mỹ. Cổ phiếu của hãng cắm đầu lao dốc với 60% giảm chỉ trong 24 giờ.

3. Hãy coi chừng nếu chỉ đầu tư để tạo thu nhập

Nhiều nhà đầu tư mua cổ phiếu để có thu nhập. Họ găm đầy túi những cổ phiếu có lợi tức cao. Tuy nhiên, tỷ suất sinh lợi không lúc nào đáng tin. Một số công ty không có khả năng chi trả cổ tức đúng hạn. Mức bảo chứng cổ tức phản ánh điều đó, được tính bằng cách lấy lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu chia cho cổ tức trên mỗi cổ phiếu. Nhà đầu tư có thể cảm thấy an toàn nếu mức bảo chứng cổ tức bằng 2 hoặc 3. Tuy nhiên trên thực tế điểm bắt đầu có rủi ro là dưới 1,5.

Theo như số liệu Questor chỉ ra tuần trước, nhiều ngôi sao đang ở mức cảnh báo. Mức bảo chứng dự đoán của GlaxoSmithKline là 0,8; trong khi Vodafone là 0,5. Royal Dutch Shell ở mức 1,06 và BP là 0,9.

4. Hãy cho đủ chứng vào rỏ

Có cổ phiếu ruột vẫn là điều tốt, nhưng danh mục đầu tư của bạn sẽ có quá ít cổ phiếu, còn nếu bạn mua quá nhiều chi phí giao dịch lại tăng quá cao. Nhiều nhà đầu tư đã xem xét giảm rủi ro bằng cách đầu tư thông qua các quỹ đang nắm khoảng 30 – 200 cổ phiếu.