Khi mọi thước đo bị phá vỡ
Tiền tệ - thị trường có khối lượng giao dịch mỗi ngày lên tới 5.300 tỷ USD và lâu nay vẫn được coi là không thể bị thao túng vì quy mô quá lớn – đã bị các ngân hàng bóp méo.
Hãy tưởng tượng “chỉ số cơ bản” là một vết khía trên chiếc thước đo của người thợ mộc. Điều gì sẽ xảy ra nếu người thợ mộc gian dối và dịch chuyển các vết khía này để có thể lấy thêm tiền của người mua?
Trong các thị trường tài chính hiện đại, các chỉ số cơ bản được thiết lập bởi các nhà giao dịch đóng vai trò quan trọng trong việc định giá các khoản vay thế chấp, hàng hóa giao dịch và chính bản thân tiền tệ. Được xây dựng dựa trên những công thức phức tạp, các chỉ số này rất khó hiểu nhưng lại dễ dàng bị bóp méo. Nằm ở trung tâm của vấn đề là một mâu thuẫn cố hữu: các con số được quyết định bởi những doanh nghiệp sẽ được lợi nhiều nhất nếu chúng bị bóp méo theo chiều hướng có lợi. Các nhà quản lý đã thừa nhận rằng những chỉ số cơ bản nhất trên thị trường tài chính đều đang bị bóp méo.
Thị trường 5.300 tỷ USD bị thao túng
Sau hơn 5 năm các scandal bắt đầu xuất hiện và hơn 1 năm điều tra, các cơ quan quản lý tài chính đang bắt đầu phanh phui bê bối thao túng giá lớn nhất lớn nhất từ trước đến nay. Tiền tệ - thị trường có khối lượng giao dịch mỗi ngày lên tới 5.300 tỷ USD và lâu nay vẫn được coi là không thể bị thao túng vì quy mô quá lớn – đã bị các ngân hàng bóp méo.
Hôm qua (12/11), các cơ quan quản lý ở Anh, Mỹ và Thụy Sĩ đã đưa ra án phạt 3,4 tỷ USD cho 5 ngân hàng vi phạm gồm UBS, HSBC, Citigroup, Royal Bank of Scotland và JP Morgan. Theo các chuyên gia phân tích của Citigroup, nhiều cuộc điều tra đã và đang được thực hiện trên toàn thế giới và các ngân hàng có liên quan có thể phải bỏ ra tổng cộng 41 tỷ USD để giàn xếp.
Các email và đoạn chat cho thấy các chỉ số sử dụng để tính toán giá vàng, giá dầu và giá các hợp đồng phái sinh đều đã bị thao túng để làm lợi cho các nhà giao dịch. Khi vụ việc được đưa ra ánh sáng, một vài ngân hàng đã cấm các nhà giao dịch chat theo nhóm cũng như đóng cửa các diễn đàn thảo luận về thị trường. Nhiều nhà giao dịch tại các ngân hàng Citigroup, JPMorgan Chase và Barclays đã bị sa thải.
Các chỉ số cơ bản được tạo ra với vai trò là mức giá tham chiếu cho nhiều giao dịch và được xây dựng bằng rất nhiều phương pháp khác nhau. Lãi suất liên ngân hàng London (Libor) được tính toán dựa trên khảo sát hàng ngày về chi phí đi vay trong ngắn hạn của 12 ngân hàng lớn, trong khi chỉ số London Gold Fix - chỉ số cơ bản được sử dụng bởi các công ty khai thác vàng, công ty buôn bán trang sức và các NHTW trên toàn thế giới để định giá vàng – được tính toán hai lần mỗi ngày, thông qua các cuộc họp trên điện thoại vào lúc 10h30 sáng và 3h chiều giữa 5 ngân hàng vàng miếng Barclays, Deutsche Bank AG, Nova Scotia, HSBC và Societe Generale.
Trên thị trường tiền tệ, chỉ số WM/Reuters được tính được quyết định bằng cách tính toán giá trị trung bình của các giao dịch trong thời kỳ 60 giây. Tất cả các chỉ số này đều có chung những đặc tính khiến chúng rất dễ bị thao túng: tuân theo cơ chế tự quản lý, có tính truyền thống và thường không thay đổi trong nhiều thập kỷ.
Sau khi các ngân hàng mang nhiều tiếng xấu bởi khủng hoảng tài chính, các nhà quản lý và chính trị gia nhất trí rằng không thể tiếp diễn tình trạng quyền kiểm soát các chỉ số chính chỉ nằm trong tay một số ít ngân hàng. Tháng 7/2013, các quan chức từ hơn 50 quốc gia đã công bố bộ quy tắc nhằm giúp các chỉ số minh bạch hơn như sử dụng các số liệu từ giao dịch thực, tối thiểu hóa xung đột lợi ích và chỉ định những cá nhân cụ thể chịu trách nhiệm về việc thiết lập chỉ số ở từng ngân hàng.
Ai làm chủ cuộc chơi?
Các nhà giao dịch bị buộc tội thao túng chỉ số cơ bản phản bác rằng họ chỉ đi theo những nghiệp vụ ngân hàng đã có từ bao đời nay và không nên phán xét họ bằng những tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của ngày nay.
Về phần mình, các ngân hàng đã cố gắng tạo nên ấn tượng rằng vấn đề chỉ xuất phát từ cách hành xử của một vài nhà giao dịch không có đạo đức nghề nghiệp. Lập luận này có vẻ không đúng, vì các nhà quản lý cấp cao cũng đã tham gia thao túng lãi suất Libor và tỷ giá trên thị trường ngoại hối.
Mặc dù các nhà quản lý vẫn tăng cường áp dụng các biện pháp tăng minh bạch cho thị trường, các chỉ số cơ bản được sử dụng quá rộng rãi trên thị trường tiền tệ, đến mức khó có thể thay đổi cơ chế ngay lập tức vì sẽ gây hỗn loạn cho toàn bộ thị trường.
Cuối cùng thì, các nhà giao dịch vẫn là những kẻ làm chủ cuộc chơi, trừ khi các mâu thuẫn được xóa bỏ hoàn toàn.
Thu Hương
CÙNG CHUYÊN MỤC
Lý do Thứ trưởng Quốc phòng Nga bị bắt
09:02 , 24/04/2024
Anh công bố gói viện trợ quân sự lớn nhất từ trước đến nay cho Ukraine
08:41 , 24/04/2024
