Không có phân bón, không thể sản xuất thực phẩm

Hiện nay việc sản xuất nông nghiệp đang gặp nhiều khó khăn bởi phân bón, yếu tố cần thiết nhất trong sản xuất nông nghiệp hiện đại, đã tăng giá chóng mặt. Không chỉ có vậy, nguồn cung phân bón cũng hết sức hạn chế.

Chỉ riêng trong năm 2007, giá một số loại phân bón tăng gấp 3 khiến nông dân không thể mua được những loại phân bón họ thật sự cần. Đây chính là một trong những lý do khiến giá thực phẩm tăng cao. Điều này đe dọa đẩy hàng triệu người vào cảnh thiếu lương thực.

Những vụ biểu tình vì thiếu lương thực đã nổ ra khắp nơi, đặc biệt tại thế giới các nước đang phát triển. Sự ổn định của một số chính phủ đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Tại Ấn Độ, chi phí trợ cấp phân bón cho nông dân đã tăng mạnh, điều này kêu gọi chính phủ Ân Độ phải thay đổi chính sách nông nghiệp. Tại châu Phi, việc tăng năng suất để đáp ứng nhu cầu thực phẩm đang bức thiết hơn bao giờ hết.

Việc thiếu phân bón đã là một vấn đề nóng hổi suốt 5 năm qua. Nhu cầu thực phẩm và nhiên liệu sinh học khiến nông dân khắp nơi phải tăng vụ lên rất nhiều. Nhu cầu phân bón quá cao, nguồn cung dù đã tăng nhưng không thể đáp ứng nổi.

Nông dân Mỹ trong mùa thu năm trước và mùa xuân năm nay đã không còn đủ phân bón cần thiết, vì thế họ hạn chế dần sản lượng. Một số người kinh doanh phân bón tại Mỹ phàn nàn rằng nếu họ yêu cầu mua 10 nghìn tấn, thông thường chỉ mua được 5 hoặc 3 nghìn tấn.

Một số công ty sản xuất phân bón hiện rất tự tin rằng họ sắp sản xuất được đủ lượng phân bón cần thiết bởi họ sắp xây một loạt nhà máy sản xuất phân bón tại Trung Đông, nơi trữ lượng khí ga tự nhiên hết sức dồi dào. Điều này cũng đồng thời có nghĩa là thế giới sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào nhiên liệu hóa thạch để sản xuất phân bón hóa học. Sử dụng quá nhiều phân bón hóa học sẽ làm ô nhiễm nguồn nước.

Theo các chuyên gia phát triển và nông nghiệp, thế giới không thể không phụ thuộc vào phân bón. Dân số tăng, tầng lớp trung lưu mới nổi lên cần nhiều thực phẩm hơn, tăng lượng phân bón là không thể tránh khỏi nếu muốn tăng năng suất nông nghiệp.

Phân bón tổng hợp sản xuất thông qua sử dụng khí gas tự nhiên đã làm tăng đáng kể năng suất nông nghiệp trong thế kỷ 20.

Tại châu Phi, nạn đói bao lâu nay đã khiến châu lục này tụt hậu hơn rất nhiều so với các nơi khác, tình trạng thiếu phân bón làm cho sự tụt hậu càng tệ hại hơn. Giá cả hàng hóa nói chung tăng cao, nông dân châu Phi càng khó khăn hơn trong tiếp cận nguồn phân bón.

Nguyên nhân thiếu phân bón trên toàn cầu có thể kể đến như sau: dân số toàn cầu tăng nhanh, trữ lượng ngũ cốc giảm, nhu cầu lương thực để sản xuất nhiên liệu sinh học tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Tuy nhiên theo các chuyên gia, nguyên nhân lớn nhất là nhu cầu thực phẩm toàn cầu, đặc biệt là nhu cầu thịt tại những nước đang phát triển tăng cao.

Theo tính toán của Hiệp Hội Phân Bón Thế Giới, trong khoảng thời gian từ năm 1996 đến năm 2008, nhu cầu phân bón toàn cầu đã tăng 31%. Mức tăng này tại các nước phát triển là 56%.

Phân bón là kết hợp của nhiều chất dinh dưỡng bổ sung cho đất để giúp cây cối tăng trưởng. Ba thành phần quan trọng nhất là nitơ, phốt pho và kali. Hai chất sau sẵn có trong nhiều năm qua. Tuy nhiên nguồn cung nitơ không dồi dào như vậy, đây chính là lý do tại sao lượng phân bón sản xuất ra đã từng không đều đặn trong nhiều thế kỷ trước.

Vấn đề thiếu nitơ để sản xuất phân bón đã chấm dứt vào thế kỷ 20 khi khí ga tự nhiên được đưa vào để sản xuất phân bón. Người ta dùng khí gas tự nhiên để lấy nitơ trơ từ không khí và sau đó chuyển sang dạng khác để sản xuất phân bón.

Phát hiện này ngay lập tức làm tăng năng suất, tăng chủng loại cây trồng và mức độ cơ giới hóa nông nghiệp. Từ năm 1900 đến năm 2000, sản lượng lương thực toàn cầu tăng khoảng 600%. Theo các nhà khoa học, năng suất lương thực cao như vậy cũng là một phần lý do dân số toàn cầu từ năm 1900 đến nay tăng từ 1,7 tỷ lên 6,7 tỷ người.

Một giáo sư tại đại học Manitoba, Canada tính toán rằng nếu không có phân bón nitơ, khoảng 40% dân số thế giới sẽ không có thực phẩm để ăn.

Gần đây khi kinh tế toàn cầu tăng trưởng với tốc độ khoảng 5%/năm, hàng trăm triệu người kiếm được nhiều tiền hơn để tự mang đến cho họ những bữa ăn đầy đủ. Cùng lúc, nhu cầu nhiên liệu sinh học tăng cao, áp lực đối với ngành sản xuất thực phẩm ngày một nhiều.

Nhu cầu phân bón tăng khiến các công ty sản xuất phân bón chạy đua để sản xuất. Hiện đang có khoảng 50 nhà máy mới trên toàn cầu trong quá trình xây dựng và một số mỏ khai thác nguyên liệu được mở rộng. Tuy nhiên những dự án này tốn nhiều tiền của như vậy nhu cầu phân bón tăng cao sẽ chưa được đáp ứng trong nhiều năm tới.