Kinh tế học vi mô ở ... World Cup
Thị trường sticker in hình cầu thủ không chỉ dành cho trẻ em mà còn là ví dụ sống động cho các nhà kinh tế học vi mô.
- 25-11-2012Kinh tế học vi mô và những ứng dụng mang tầm vĩ mô
- 27-10-2012Thời kỳ vàng son của kinh tế học vi mô?
Còn 2 tuần nữa mới tới World Cup, nhưng đối với trẻ em trên toàn thế giới và cả không ít người lớn, “cuộc đua” tới đích hoàn tất bộ sưu tập các nhãn dán Panini Brazil 2014 đã bắt đầu từ lâu.
Một công ty đến từ nước Ý có tên gọi Panini đã sản xuất những cuốn album nhãn dán (sticker) cho các mùa World Cup kể từ năm 1970. Năm nay, trọn bộ sưu tập bao gồm 640 sticker.
Điều đặc biệt là thị trường này không chỉ dành cho trẻ em mà còn là ví dụ sống động cho các nhà kinh tế học vi mô. Tất cả những khái niệm như giá trị của các kiểm tra về thống kê, quy luật cung cầu và tầm quan trọng của thanh khoản đều có thể được rút ra từ thị trường này.
(Xem thêm: Ai cũng cần học kinh tế vi mô!)
Khi bạn bắt đầu sưu tập, đối với sticker đầu tiên, khả năng bạn cần đến nó là 640/640. Dần dần, khi bộ sưu tập dần dần đầy lên, xác suất tìm được sticker mà bạn muốn ngày càng nhỏ đi. Theo
Sylvain Sardy và Yvan Velenik, hai nhà toán học đến từ ĐH Geneva, trung bình số lượng gói sticker (gồm 5 cái) mà bạn phải mua để có đủ bộ sưu tập là 989. Con số này cũng được đưa ra dựa trên giả thiết không có cú sốc về nguồn cung trên thị trường (hồi tháng 4, 300.000 sticker bị lấy cắp ở Brazil khiến nhiều người lo ngại Panini sẽ thiếu sticker).
Ngoài ra, cũng cần giả định rằng thị trường không bị bóp méo. Panini cho biết mỗi sticker được in ra với cùng số lượng và được phân phối một cách ngẫu nhiên. Trong một nghiên cứu được công bố năm 2010, Messrs Sardy và Velenik đã đóng vai trò “nhà quản lý” khi đi kiểm tra cách thức phân phối sticker đối với 660 cuốn album được bán ra ở Thụy Sĩ mùa World Cup năm đó. Với 6.000 sticker được chọn làm mẫu thử, trung bình có thể nhìn thấy 1 sticker 9,09 lần. Con số này biến động cùng chiều với số lượng sticker được dự kiến phát hành.
Những bài kiểm tra thống kê tương tự đang ngày càng được sử dụng phổ biến nhằm phát hiện thao túng giá và những hành vi cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.
Tuy nhiên, kể cả trong một thị trường công bằng, chọn cách mua hết gói sticker này đến gói khác không phải là cách làm hiệu quả. Cách làm tốt nhất là tạo ra một thị trường để các nhà sưu tập có thể trao đổi sticker với nhau. Sân chơi là một phiên bản của thị trường này, nơi đứa trẻ có sticker được các bạn ngưỡng mộ sau khi bất chợt hiểu ra “sức mạnh” của nguồn cung bị hạn chế. “Hội chợ sticker” cũng là một phiên bản khác. Và, đối với bất kỳ thị trường nào, thanh khoản cũng đóng vai trò quan trọng.
Messrs Sardy và Velenik thừa nhận rằng một nhóm gồm 10 người trao đổi sticker một cách hiệu quả sẽ chỉ cần đến tổng cộng 1,435 gói sticker để hoàn thành 10 album hoàn chỉnh. Các diễn đàn trên mạng Internet là nơi không giới hạn số người tham gia trao đổi và do đó số gói sticker cũng giảm xuống.
Ý tưởng về thị trường hiệu quả có thể làm phiền lòng Panini bởi họ sẽ bán được ít sticker hơn. Tuy nhiên, giống như tất cả các thị trường, hành vi không phải lúc nào cũng được đưa ra dựa trên lý trí. Con trai của người viết bài này sẵn sàng xé hết số sticker để có được tấm sticker in hình Lionel Messi.
Thu Hương
