Dòng tiền trồi sụt thất thường

Đang vào IPO?

Có rất nhiều chỉ báo cho thấy thị trường có sóng mạnh, trong đó không thể thiếu việc GTGD khớp lệnh tại HOSE phải từ 2.500 tỷ đồng trở lên. Trong 20 phiên gần nhất, chỉ có duy nhất phiên 18-12 GTGD khớp lệnh tại HOSE đạt hơn 3.300 tỷ đồng, còn lại đều dưới 2.000 tỷ đồng. Những con số này đặt ra 2 giả thiết: hoặc dòng tiền đang rất yếu, hoặc đang chờ đợi một điều gì đó.

Sáng 22-12, HNX đã tổ chức IPO Công ty Du lịch Kim Liên, đơn vị sở hữu khu đất vàng Khách sạn Kim Liên tại Hà Nội. Những thông tin và cả ước tính ban đầu cho thấy giá trị CP bán ra có thể lên đến 1.000 tỷ đồng và một loạt đại gia rất “máu” đợt IPO này. Hôm 10-12, HOSE cũng tổ chức IPO 77,8 triệu CP của ACV, với giá đấu thành công bình quân hơn 1.4 để thu về hơn 1.116 tỷ đồng. Đáng chú ý, đây là phiên đấu giá có khối lượng chào bán cao nhất từ đầu năm đến nay tại HOSE. Chỉ trong ít ngày, có hơn 2.000 tỷ đồng, tương đương GTGD của 1 phiên trong giai đoạn hiện nay dành cho IPO. Giả thiết đặt ra liệu tiền từ trên sàn có bị chảy xuống dưới sàn hay không?

Với một NĐT cá nhân, nếu “máu” ACV hay Kim Liên sẽ bán ra một phần để lấy tiền đi mua hàng IPO. Nhưng khả năng này thực tế không dễ xảy ra, không nhiều NĐT cá nhân thích mua hàng IPO vì đơn giản là phải đợi một thời gian lên sàn rồi mới bán, chứ không thể mua ngày T bán T+3 như trên sàn. Còn với các NĐT lớn, không phải bất thình lình ACV tiến hành IPO để khiến cho họ bị động, buộc phải bán hàng trên sàn lấy tiền đi mua CP IPO.

Chưa kể, mỗi quỹ đều có tiêu chí riêng, nếu quỹ chỉ đầu tư niêm yết, dù có “máu” mua hàng IPO cũng phải bó tay. Vả lại, các quỹ cũng phải có chiến lược, kế hoạch hành động đã vạch sẵn từ đầu năm, thay vì đảo hàng chỉ trong thời gian ngắn giống như NĐT cá nhân. Hơn nữa, việc mua cổ phần IPO hiện tại cần những NĐT có tiềm lực tài chính mạnh và có năng lực tham gia vào doanh nghiệp điều hành. Điều này cũng khác với các quỹ đầu tư vào CP niêm yết, lướt sóng kiểu ETF, chủ yếu mua theo chỉ số, vốn hóa…

Chờ đầu cơ?

Có một quy luật rất nhiều NĐT dày dạn kinh nghiệm đều phải công nhận: Khi thị trường xuống, cho dù bị đè hay xấu thật hoặc vì bất cứ lý do gì, kết quả tiền cũng chạy đi đâu mất, còn đến khi phục hồi lại không hiểu tiền ở đâu mà nhiều vậy. Thực tế, nhìn vào dòng tiền của thị trường hiện nay, dù chưa đạt được mức cao nhưng GTGD cả 2 sàn cũng vào tầm 2.000 tỷ đồng, đây là biểu hiện cho thấy thị trường đang trong giai đoạn tích lũy và vẫn có niềm tin, dù rằng mức giá bên mua chấp nhận không quá cao.

Thực tế, với GTGD khoảng 2.000 tỷ đồng, nhiều người đánh giá dòng vốn này phần lớn là tự có của NĐT, tỷ lệ margin tương đối thấp. Sau khi VN Index giảm từ 600 điểm xuống còn 550 điểm, có lẽ một phần đáng kể tiền margin đã quay lại các CTCK, tuy nhiên nhìn vào diễn biến thất thường của thị trường, khả năng margin tuôn ra lại khá khó khăn. Lý do trước tiên là thị trường thiếu hàng dẫn dắt, sau đợt bùng nổ của những CP sẽ được SCIC thoái vốn như VNM, FPT hay BMP, hiện không còn CP hay nhóm CP nào có khả năng tương tự.

Có một chi tiết khá thú vị là nhóm CP đầu cơ nổi bật của năm 2014 như FLC,FIT, KLF, DLG, HAI… đã không còn mạnh trong năm 2015 này. Thay vào đó, dòng tiền đầu cơ lại thích chọn những CP có cơ bản lót nền. Có thể lấy trường hợp của HAH làm tiêu biểu. Đây là một CP có nền tảng cơ bản tốt, khối lượng CP lưu hành chỉ hơn 23 triệu CP, tuy nhiên thanh khoản còn hơn nhiều blue chip.

Hơn 1 tuần trước, có phiên HAH giảm sàn từ 4.5 xuống 4.2 rồi sau đó tăng trần từ 4.2 lên 4.5 và khớp hơn 1,1 triệu CP. Ngay trong phiên hôm qua 23-12, CP này giảm trong phần nhiều thời gian, nhưng đến cuối phiên bật tăng trở lại. Từ giao dịch, thanh khoản và biến động của HAH cho thấy dòng tiền tham gia CP này khá đa dạng và không loại trừ có cả dòng tiền đầu cơ.

Tuy nhiên, dòng tiền đầu cơ và margin nếu có chảy vào cũng chỉ có giới hạn, thay vì nhiều room như một số CP vốn lớn khác. Như vậy, khi CP lớn chưa trỗi dậy cũng khiến dòng tiền bị tắc, dòng tiền đầu cơ chọn CP nhỏ cũng chỉ chảy được một ít. Có thể kết luận dòng tiền hiện nay bị tắc chính do thị trường chưa bộc lộ những cơ hội rõ rệt.

Cũng nên nhắc lại một chi tiết, khi chỉ còn 4 phiên nữa kết thúc năm 2014, thị trường vẫn khá u ám và khó ai tin rằng cuối cùng VN Index cũng tiến gần đến mốc 550 điểm vào cuối năm ngoái, nhưng cuối cùng điều đó vẫn xảy ra. Vậy nên, hiện vẫn còn 6 phiên nữa của năm 2015 để TTCK tạo ra những bất ngờ. Chỉ cần VN Index giữ được mốc 560 điểm trong 2 phiên tới, nhiều khả năng TTCK trong những ngày cuối năm sẽ có những diễn biến lạc quan.