MobiFone cần chọn nhà đầu tư chiến lược trước khi IPO

Ngày 29/7/2015, Bộ TT&TT và Axiata - nhà khai thác viễn thông của Malaysia đã tổ chức Hội thảo Cổ phần hóa doanh nghiệp viễn thông nhà nước: Bài học kinh nghiệm từ Malaysia và ASEAN. Axiata đã tiến hành cổ phần hóa vào năm 2008. Malaysia cũng có các mục tiêu tương tự như Việt Nam khi tiến hành cổ phần hóa Axiata. Sau hơn 5 năm cổ phần hóa, Axiata đã có nhiều kinh nghiệm cũng như hiểu biết về các thị trường viễn thông châu Á. Hiện nay Axiata đã có vốn thị trường cao gấp đôi so với năm 2008.

Phát biểu tại buổi hội thảo này, ông Phan Thảo Nguyên, Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế của Bộ TT&TT cho biết, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước là chủ trương lớn của Chính phủ Việt Nam. Hiện ngành viễn thông Việt Nam đang thực hiện chủ trương này và đang tiến hành các công đoạn cổ phần hóa MobiFone.

"Mục tiêu của Việt Nam khi tiến hành cổ phần hóa MobiFone là phát triển thị trường vững chắc và tăng hiệu quả cạnh tranh chứ không phải là bán cổ phần để thu tiền. Việt Nam thực hiện cổ phần hóa sau các nước khác nên sẽ có điều kiện học hỏi kinh nghiệm các nước đi trước. Hiện Việt Nam đã mời nhiều đối tác nước ngoài đến chia sẻ kinh nghiệm về vấn đề này" - ông Phan Thảo Nguyên nói.

Tại hội thảo này, đại diện Axiata cho biết họ có 4 mục tiêu khi cổ phần hóa mạng viễn thông, gồm: tài chính, con người, mục tiêu mang tầm thế giới, đóng góp cho xã hội để đảm bảo phát triển bền vững.

Đại diện Axiata cho biết, quá trình tư nhân hóa các doanh nghiệp viễn thông của Malaysia không đến tự thân nên cần thể chế cho hoạt động này. Việc tư nhân hóa được tiến hành từ những năm 1994 và 1995. Quá trình tư nhân hóa các doanh nghiệp viễn thông nhà nước đã tạo ra các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán đồng thời thúc đẩy các công ty này phát triển.

Tại hội thảo này, ông Phan Thảo Nguyên đặt câu hỏi có cần thuê tư vấn hay tự làm để xác định giá trị doanh nghiệp? Có cần chọn đối tác chiến lược trong quá trình cổ phần hóa hay không?

Trả lời câu hỏi này, đại diện Axiata cho biết, Axiata đã phải thuê tư vấn vì đây là yêu cầu bắt buộc trước khi IPO. Tuy nhiên, Axiata không cần nhà đầu tư chiến lược bởi đây không phải là đích mà Axiata nhắm tới. Tuy nhiên, trên thế giới nhiều mạng đã chọn nhà đầu tư chiến lược khi tiến hành cổ phần hóa. Nhà đầu tư chiến lược được xem như tiếp sức cho nhà mạng địa phương. Như vậy, việc có cần thiết phải có nhà đầu tư chiến lược hay không tùy thuộc vào mục tiêu cổ phần hóa.

"Với quy mô của doanh nghiệp như MobiFone thì không nhất thiết cần nhà đầu tư chiến lược. Thế nhưng nhà đầu tư chiến lược cũng sẽ tạo cú huých cạnh tranh với các mạng khác như Viettel, VNPT" đại diện Axiata nói.

Tại hội thảo này, đại diện MobiFone đã đặt câu hỏi nên bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược trước hay IPO trước? Đại diện Axiata cho rằng, nhà đầu tư chiến lược là ai rất quan trọng vì nếu chọn được nhà đầu tư chiến lược có tên tuổi cũng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Điều này cho thấy nhà đầu tư chiến lược cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của IPO. Vì vậy, khi MobiFone tiến hành cổ phần hóa thì chọn nhà đầu tư chiến lược trước, sau đó chuẩn bị cho IPO sẽ hiệu quả hơn cho chính phủ và cho chính MobiFone.

Trước đó, Ngân hàng Standard Chartered đã đưa ra phân tích, thị trường di động Việt Nam có 4 yếu tố cơ bản để hấp dẫn nhà đầu tư. Thứ nhất, thị trường di động Việt Nam có cơ cấu thuận lợi khi có tới 93% thị phần thuộc về 3 mạng di động lớn là Viettel, MobiFone và VinaPhone. Thứ hai, tỷ lệ xâm nhập của dịch vụ di động mới là 78%, như vậy vẫn còn hơn 20% dân số chưa sử dụng dịch vụ di động. Thứ ba, doanh thu dịch vụ dữ liệu của Việt Nam vẫn ở tỷ lệ thấp và dự kiến doanh thu từ dịch vụ này tăng gần gấp đôi trong vòng 5 năm tới. Việt Nam đang có số lượng thuê bao sử dụng 3G mới đạt 29% nên vẫn còn rất nhiều tiềm năng. Thứ tư, thị trường Việt Nam có tiềm năng bắt kịp với các nước trong khu vực, đặc biệt là về độ sử dụng dữ liệu và doanh thu bình quân trên mỗi thuê bao.

Tuy nhiên, Ngân hàng Standard Chartered cũng đưa ra 2 điểm đáng chú ý của thị trường di động Việt Nam là sự suy giảm doanh thu về thoại gần đây và phát triển công nghệ không dây chậm hơn với các nước trong khu vực.

Theo đánh giá của Ngân hàng Standard Chartered, MobiFone là mạng di động lớn thứ 2 ở Việt Nam và thị trường vẫn rất tiềm năng, thế nhưng nếu nhìn cơ cấu lợi nhuận của doanh nghiệp này thì đang “đi ngang”. Tuy nhiên, việc cổ phần hóa MobiFone sẽ đem lại nguồn gió mới cho doanh nghiệp. Các nhà đầu tư chiến lược có thể chia sẻ kinh nghiệm, những chiến lược mới cho MobiFone để phát triển.

Đại diện Ngân hàng Standard Chartered cho rằng, MobiFone chỉ cần có 1 nhà đầu tư chiến lược sẽ khả thi nhất. Khi Chính phủ Việt Nam muốn bán MobiFone ở mức giá nào sẽ phải tham chiếu đưa về giá tương đồng với các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia…