Mua - bán cùng phiên: Ai cần, CTCK... có!

Âm thầm mua bán trong phiên

NĐT đó tên Đức, khách hàng của một CTCK lớn tại Quận I. Đã từ lâu, Đức không còn có thói quen lên sàn mà sáng sáng thích tìm một góc yên tĩnh, bật laptop theo dõi bảng điện. Nhiều tháng qua, TTCK Việt Nam không giữ được sự sôi động và như hầu hết NĐT kiên nhẫn bám sàn, Đức vẫn đang lỗ dù đã nhanh tay tống tháo một mớ cổ cánh cách đây chưa lâu.

Hiện tại, Đức đang “chân trong chân ngoài” với danh mục một nửa cổ phiếu và một nửa tiền mặt, dù vậy, như các NĐT trót chọn “chứng trường” làm đất dụng võ chính, buổi sáng anh vẫn khó cưỡng lại việc liếc qua bảng điện.

Sang tháng 10, thị trường ngày càng èo uột khiến nhiều "chứng sĩ" kiên định cũng nản lỏng, nhưng trong vài phiên trở lại đây Đức bỗng tìm thấy động lực để sáng sáng dán chặt mắt vào máy tính: sau phiên khớp lệnh mở cửa trên HOSE, theo dõi thêm mươi phút để xác định xu hướng chính, Đức "treo" hai lệnh nhắm vào số cổ phiếu đang có sẵn trên sàn HNX, một lệnh mua anh đặt giá dưới tham chiếu và lệnh bán cao hơn vài phần trăm. Thường lệnh của Đức sẽ khớp trong khoảng từ 9h30 đến 10h hơn. Đã có ngày thị trường dao động mạnh, trừ phí, Đức lãi gần 5% trong phiên!

Cách làm của Đức không mới nếu như không tính việc anh "treo" cả hai lệnh trên cùng một tài khoản. Đức tiết lộ, như hầu hết NĐT "chuyên nghiệp" khác, anh cũng mở vài tài khoản "vệ tinh" dưới dạng ủy quyền nhằm mua/bán cổ phiếu trong phiên. Tuy nhiên việc chuyển tiền qua lại giữa các tài khoản luôn phiền phức (đòi hỏi phải lên CTCK ký giấy), hay chỉ riêng việc đặt lệnh qua internet cứ phải "khắc nhập, khắc xuất" liên tục có thể lỡ cơ hội mua bán với giá tốt nhất trong ngày...

Đức nói rằng, một NĐT VIP khác đã bật mí cho anh về tiện ích bất ngờ trên, còn broker CTCK nơi anh mở tài khoản bày cho Đức cách "lướt sóng" trong phiên trên số cổ phiếu sẵn có.

Ở một CTCK khác, môi giới cũng xác nhận tại công ty cũng đã cho khách hàng mua bán cùng loại cổ phiếu trên HNX trong phiên. Môi giới này cho biết, cấp quản lý yêu cầu broker tuân thủ chính sách "hai không": không chủ động tiết lộ với khách hàng nếu NĐT không trực tiếp hỏi và đặc biệt không được dùng "mồi" này để câu kéo khách hàng từ CTCK bạn.

Môi giới này tiết lộ, vẫn đang thực hiện mua bán trong phiên trên trên các tài khoản được khách hàng ủy quyền, khách hàng vừa có lợi, mà broker cũng đỡ áp lực về doanh số trong giai đoạn thị trường đìu hiu. Tuy nhiên, đại diện một CTCK khác, ông Hoàng Thạch Lân, Giám đốc môi giới CTCK MHBS tỏ ra ngạc nhiên về thông tin do ĐTCK cung cấp và cho biết, MHBS chưa nhận được thông tin chính thức nào từ cơ quan quản lý.

Đèn xanh vẫn chưa bật!

Nhu cầu mua bán một loại cổ phiếu trong phiên là có thật. Nhiều NĐT cá nhân như anh Đức vẫn lách luật bằng cách mở một tài khoản chính và một vài tài khoản ủy quyền. Cơ chế hiện nay cho các NĐT tổ chức còn chặt hơn, đa số có quản lý tài khoản ủy thác của khách hàng cùng một mã cổ phiếu, nhưng có ngày có khách hàng của NĐT tổ chức muốn mua, có khách hàng khác muốn bán cùng loại cổ phiếu.

Khấu trừ tại nguồn là một cách nhưng NĐT tổ chức không thể chủ động, vì thế họ cũng theo cách NĐT cá nhân làm, đó  là đành phải mở thêm một số tài khoản vệ tinh bên cạnh một số tài khoản chính danh của mình. Việc lách luật này cả thị trường biết và nó xuất phát từ nhu cầu thật.

Trước đây, các CTCK vẫn phòng xa về việc khách hàng "táy máy" bằng cách xây dựng phần mềm ngăn chặn: nếu đã đặt lệnh mua (trạng thái vẫn có hiệu lực hoặc đã khớp) thì không thể đặt lệnh bán và ngược lại. Tuy nhiên, gần đây bộ phận kỹ thuật tại một số CTCK đã gỡ bỏ "tường lửa" do quy định giao dịch sửa đổi tại HNX mới đây để ngỏ điều này.

Trao đổi với ĐTCK, ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường UBCK cho biết, gần đây cũng nghe một số thông tin liên quan đến việc một số CTCK cho phép khách hàng mua bán cùng loại cổ phiếu trong phiên tại HNX. Theo ông Sơn, việc này thị trường phải chờ các quy định hướng dẫn tiếp theo từ cơ quan quản lý, CTCK nào cho khách hàng thực hiện là đã vi phạm quy định giao dịch.

Như vậy có thể thấy, một số CTCK đã tạo "bóng" cho NĐT chơi dù đèn xanh chưa bật.

Trên phương diện quản lý thị trường, rõ ràng đã xảy ra tình trạng bất bình đẳng: có NĐT được mua bán cổ phiếu trong phiên tại HNX, có người không. Tuy nhiên, trên góc độ thị trường, CTCK và cộng động NĐT không thấy bất cứ lý do nào để ngăn cấm hành động trên (Trung tâm Lưu ký thông báo đã quản lý tới từng tài khoản NĐT và mua bán trong phiên như đã nói không hề ảnh hưởng tới hoạt động thanh toán đa phương).

Cũng cần nói thêm, bức xúc trước việc chậm chạp đưa các sản phẩm mới ra thị trường, vài tháng trước đây, tổng giám đốc của ít nhất là 3 CTCK lớn đã trao đổi và thống nhất sẽ cung cấp các sản phẩm và dịch vụ mà Luật "không cấm" cho khách hàng. Đây không phải là việc làm thách thức cơ quan quản lý, mà đơn giản chỉ xuất phát từ nhu cầu tất yếu, nhưng các CTCK và NĐT đã mòn mỏi chờ đợi quá lâu.