10 ngành hàng xuất khẩu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc nhiều nhất

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội trong tháng 6 vừa qua, bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Cao Đức Phát cho biết, 5 tháng đầu 2014 giá trị xuất khẩu ngành nông nghiệp tăng 10,5% nhưng riêng tháng 5 xuất khẩu ngành giảm đến 18%, trong đó có nhiều mặt hàng bị ảnh hưởng bởi thị trường Trung Quốc.

Liên quan đến quan hệ thương mại với Trung Quốc, mới đây, tại kỳ họp kỳ họp thứ 14, HĐND khóa VIII Tp. Hồ Chí Minh, ông Lê Văn Khoa Giám đốc Sở Công Thương cho biết, việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế đã gây ra nhiều ảnh hưởng, trong đó có ảnh hưởng tới kinh tế TP.HCM. Theo ông Khoa, trong trường hợp quan hệ hai nước chuyển xấu thì xuất khẩu của thành phố sang Trung Quốc sẽ “giảm 310 triệu USD, tương đương 1,03% kim ngạch xuất khẩu của thành phố”.

Vậy, những ngành hàng nào đang phụ thuộc chính vào thị trường Trung Quốc?

Thống kê số liệu của Tổng Cục Hải Quan Việt Nam cho thấy: Nhóm mặt hàng sắn và sản phẩm từ sắn; quặng và khoáng sản khác; cao su là 3 nhóm mặt hàng xuất khẩu phụ thuộc rất lớn vào thị trường Trung Quốc, đặc biệt là quặng và sắn xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm hơn 60% giá trị xuất khẩu đi các nước.

Theo ông Phạm Vũ Hà - Tổng Thư ký Hiệp hội sắn Việt Nam, tính đến cuối tháng 6/2014 tổng lượng sắn lát tồn kho của Việt Nam vào khoảng hơn 300.000 tấn. Tinh bột sắn là 150.000 tấn. Nguyên nhân tồn kho chính được cho là do sắn Việt Nam bị phụ thuộc chủ yếu vào duy nhất một thị trường Trung Quốc.

Xuất khẩu sắn và sản phẩm từ sắn sang Trung Quốc trong tháng 5/2014 đã giảm 6,3% so với cùng kỳ năm trước, tính chung 5 tháng đầu năm 2014 giá trị xuất khẩu đạt hơn 427,7 triệu USD, giảm 17% so với 5 tháng đầu 2013. Thị trường Trung Quốc chiếm tỷ trọng hơn 80%.

Trong khi đó, đối với cao su, năm 2013 mặc dù gặp bất lợi do giá giảm nhưng xuất khẩu cao su vẫn đứng trong nhóm 3 mặt hàng đạt kim ngạch cao nhất trong nhóm hàng nông sản, sau gạo và cà phê. Tuy nhiên, dường như khó khăn với cao su xuất khẩu vẫn chưa dừng lại.

Lượng cao su xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2013 đạt 1,1 triệu tấn với kim ngạch đạt 2,5 tỷ USD, tăng 5,2% về lượng nhưng giảm 12,9%  về giá trị do giá xuất khẩu giảm mạnh. 5 tháng đầu năm 2014, lượng cao su xuất khẩu đạt gần 251 nghìn tấn với kim ngạch đạt hơn 491 triệu USD, giảm 16% về lượng và giảm 36,8% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.


Mặc dù Trung Quốc và Malaysia vẫn duy trì là thị trường tiêu thụ cao su lớn nhất của Việt Nam, nhưng lại có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm 2013. 5 tháng đầu năm giá trị xuất khẩu cao su sang Trung Quốc chiếm 37,8% giảm tuyệt đối 8,6% so với 5 tháng đầu 2013.

Nằm trong nhóm chịu ảnh hưởng của thị trường Trung Quốc, gạo và hàng rau quả hiện đang xuất sang Trung Quốc lần lượt đạt khoảng 40% và 30%.

Hàng rau quả có thời gian tiêu thụ ngắn, trong khi đó gạo, cao su, khoáng sản, quặng lại chủ yếu do khối doanh nghiệp Nhà nước thực hiện.

Một nhóm hàng đáng chú ý khác là xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; dây điện và dây cáp điện sang Trung Quốc chiếm hơn 20% giá trị xuất toàn ngành. Trong khi đó 2 nhóm ngành này có hàm lượng FDI rất lớn (trên 70%).

Nếu quan hệ thương mại Việt – Trung căng thẳng, có thể ảnh hưởng đến khối FDI cũng như quan ngại về khả năng giữ chân/ thu hút vốn FDI vào các ngành này. Tuy nhiên khả năng ảnh hưởng được dự báo là không lớn.

Thay lời kết, chuyên gia kinh tế, Giám đốc chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright – Ông Nguyễn Xuân Thành trong lần trao đổi riêng với chúng tôi cho rằng: quan hệ thương mại với Trung Quốc chủ yếu là khối tư nhân, khối DNNN bị tác động nếu có sẽ rất hạn chế, trong khi  tác động đến khối FDI có thể xảy ra nhưng xác suất nhỏ và tác động cũng không quá lớn như ta lo ngại.”

>> Trung Quốc nhập mạnh gạo Việt Nam