“Tôi tin tân Thủ tướng sẽ quyết liệt chống tham nhũng”

- Tham nhũng, lãng phí đang nhức nhối trong xã hội, theo ông hành động tới đây của người đứng đầu Chính phủ mới cần như thế nào để thể hiện được trách nhiệm trước nhân dân?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Đúng là công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) thời gian qua trong báo cáo trình Chính phủ, cũng như đánh giá của Ban chỉ đạo Trung ương (BCĐ TƯ )về PCTN thì chúng ta chưa ngăn chặn đẩy lùi được tham nhũng, dù có nhiều nỗ lực, nhiều chuyển biến và quyết tâm.

Việc đưa ra xét xử các dự án trọng điểm thể hiện quyết tâm trong công tác PCTN nhưng cũng như nhiều ĐBQH và người dân đánh giá, tham nhũng đang được ví như “giặc nội xâm”, ảnh hưởng tới sự tồn vong của chế độ, nguy hiểm hơn nữa làm mất niềm tin người dân với vai trò lãnh đạo của Đảng.

Tôi tin rằng, bản thân Thủ tướng Chính phủ mới sẽ nhận thức rõ được tình hình tham nhũng khi nhận nhiệm vụ. Với yêu cầu đòi hỏi đặt ra, PCTN như chống "giặc nội xâm" thì Thủ tướng mới sẽ có hành động quyết liệt, ngăn chặn đẩy lùi vấn nạn này. Và để làm được điều này rất là khó khăn!

- Chúng ta phải bắt đầu hành động chống tham nhũng từ đâu?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Khó khăn bởi một mình bản thân người đứng đầu Chính phủ không thể làm được mà đòi hỏi một sự đồng bộ từ TƯ tới địa phương. Mà để có sự đồng bộ thì người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương cũng phải quyết liệt chống tham nhũng.

Còn chỉ mỗi cá thể quyết tâm, quyết liệt thôi thì chưa đủ. Ở đây tôi muốn nhấn mạnh tới vai trò của người đứng đầu Chính phủ, phải làm sao với vai trò trách nhiệm của mình, Thủ tướng mới phải đưa hệ thống chính trị vào cuộc và phải tạo ra sự vào cuộc đồng bộ từ TƯ tới địa phương.

Thực tế hiện nay không phải cấp uỷ, chính quyền, người đứng đầu nào chính quyền địa phương cũng quan tâm tới PCTN. Người ta vẫn thấy nguy hại đó, sự nguy hiểm đó, nhưng thiếu sự quan tâm phòng chống lại tham nhũng nên tham nhũng lãng phí xảy ra ở nhiều địa phương, nhưng không phát hiện, tới khi có đơn thư tố cáo thì mới truy tìm đối tượng, điều tra sự việc tham nhũng....

- Có ý kiến rằng, vạch mặt tham nhũng thì chẳng khác nào "lấy đá ghè chân mình". Ông có đồng tình với quan điểm này?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Cái này xuất phát từ trách nhiệm. Một khi trách nhiệm chưa được quy định rõ ràng cụ thể, người đứng đầu để xảy ra tiêu cực tham nhũng ở địa phương đơn vị mình thì phải chịu trách nhiệm.

Vừa rồi để khắc phục tình hình này Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 50 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác PCTN. Trong Chỉ thị đã nêu rõ: nếu người đứng đầu địa phương, đơn vị nào để xảy ra tham nhũng lãng phí, tiêu cực thì người đứng đầu đó phải chịu trách nhiệm.

Nghĩa là từng bộ, ngành, địa phương phải đẩy mạnh chống tham nhũng, không trông chờ tới khi thanh, kiểm tra mới vội vàng vào cuộc.

Tôi tin rằng, từ Chỉ thị 50 xác định vai trò người đứng đầu như vậy và Chính phủ mới nhận nhiệm vụ, quan tâm tới PCTN, lãng phí thì tình hình sẽ khác đi.

- Nghĩa là chúng ta đã có “gậy” để vận dụng, nhưng vấn đề là sử dụng chiếc gậy đó như thế nào?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Nói chung hệ thống luật pháp về PCTN đã đồng bộ. Vấn đề còn lại là tổ chức thực hiện như thế nào? Muốn vậy, từng người đứng đầu TƯ, địa phương cùng vào cuộc, nhận thức nguy cơ tham nhũng, cũng như đòi hỏi của mỗi người dân là phải PCTN hiệu quả. Nếu không vào cuộc, không xoay chuyển được tình hình, chắc chắn trách nhiệm thuộc về người đứng đầu.

- Phải chăng do nhiệm kỳ vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã không mạnh dạn “trảm” người đứng đầu một số bộ, ngành nên tình trạng tham nhũng ngày càng nhức nhối, thưa ông?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Thực ra cũng không hẳn vậy. Giờ làm sao biết ngành nào, địa phương nào mà đề nghị Thủ tướng Chính phủ xử lý? Cái chính tôi muốn nhấn mạnh ở đây là khi đủ cơ sở chỉ rõ “địa chỉ” tham nhũng mà người đứng đầu làm ngơ, không xử lý thì đó là trách nhiệm của Thủ tướng.

Trước vấn đề tham nhũng hiện nay, tôi cho rằng, đòi hỏi Chính phủ mới phải thực sự gương mẫu. Thứ nữa là phải thực sự quyết liệt chống tham nhũng. Trong quyết liệt này phải đòi hỏi siết chặt kỷ luật kỷ cương và khách quan công bằng trong xem xét, xử lý.

Thực tế, cử tri có nói, công dân vi phạm pháp luật thì xử rất nghiêm nhưng cán bộ, Đảng viên vi phạm thường xử nhẹ hoặc không xử, cán bộ có chức vụ một tí thì quá trình xử lý càng khó. Đâu đó ở các địa phương tôi cho là có thực tế này.

Cho nên, đòi hỏi sự nghiêm minh và công bằng. Mọi công dân phải bình đẳng trước pháp luật dù ở cương vị nào. Làm được như vậy dân mới tin.

Chứ còn trong đấu tranh xử lý tham nhũng ở địa phương mà người dân còn cảm thấy có sự phân biệt đối xử giữa người dân và lãnh đạo thì dân không tin và lúc đó công tác PCTN còn khó khăn.

- Nhưng hiện luật quy định chưa rõ, trong những trường hợp phát hiện tham nhũng sẽ xử lý người đứng đầu cấp uỷ hay cấp chính quyền, thưa ông?

ĐBQH Nguyễn Thái Học: Người đứng đầu khi xem xét phải tính toán trong những điều kiện hoàn cảnh cụ thể. Ví dụ tham nhũng xảy ra tại một cơ quan Đảng thì người đứng đầu Đảng phải chịu trách nhiệm. Ở một địa phương nếu tham nhũng xảy ra trong bộ máy Nhà nước thì người đứng đầu chính quyền phải chịu. Người đứng đầu, trách nhiệm người đứng đầu được xem xét trong từng hoàn cảnh cụ thể.

Xin cảm ơn ông!