Thủy sản - chuyển hướng từ vùng nuôi

Năm 2016 thủy sản sẽ vẫn là ngành hàng tăng trưởng thuộc diện mạnh nhất trong nông nghiệp, tiềm năng xuất khẩu tôm đạt 3 tỷ USD, tăng 10%, cá tra 1,6 tỷ USD…

Tôm & cán cân cung - cầu

Đi theo hành lang ven biển qua Trần Đề, thị xã Vĩnh Châu (Sóc Trăng), nhìn từng vuông tôm với những cánh quạt tung nước trắng xóa, nhiều chủ vuông tôm cho biết đợt thu hoạch đầu vụ trúng đậm. Không ít chủ trại nuôi tôm có rủng rỉnh cả chục tỷ, thu nhập như mơ sau mấy năm dịch bệnh.

Biên độ nhiệt giữa ngày và đêm không lớn, cùng với các yếu tố khác như con giống và áp dụng mô hình nuôi tiên tiến có ao lắng, lọc và sử dụng chế phẩm sinh học xử lý môi trường nước nên tôm ít bệnh, giảm được rủi ro. Dân nuôi tôm giàu kinh nghiệm ở Vĩnh Châu nói nhờ đó nguồn nước tự nhiên đã phục hồi, có cá, tép vào vuông ao. Năm nay lượng mưa nhiều hơn cùng kỳ. Thời tiết nuôi tôm thuận lợi. Từ giữa tháng 7 đến nay, vụ thu hoạch cho kết quả tốt, dự kiến sản lượng sắp tới sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, từ giữa tháng 7 đến cuối tháng 8/2016, khi diện tích thu hoạch tôm ở ĐBSCL rộ cũng là lúc cuộc cạnh tranh về giá căng thẳng hơn. Trong đó có yếu tố ở vùng vịnh Mexico vào mùa khai thác tôm tự nhiên, sản lượng từ 200.000 - 300.000 tấn/năm. Trong khi các nước nuôi tôm lớn như Việt Nam, Thái Lan, Philippines, thời vụ nuôi tôm khá tương đồng, đang thu hoạch rộ, sản lượng tăng cao.

Ông Hồ Quốc Lực, Tổng Giám đốc Cty CP Thực phẩm SAO TA (Sóc Trăng) nhận định: Trong những tháng đầu năm các nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu ở ĐBSCL có lúc thiếu nguyên liệu chế biến và hàng thủy sản bán không đạt như mong đợi. Từ tháng 7 đến tháng 8 tôm chế biến bán sang thị trường nhiều nước nhưng đang gặp cạnh tranh mạnh từ tôm Ấn Độ. Ấn Độ có 2.000 nhà máy chế biến xuất khẩu tôm, trong đó có 500 nhà máy có trang bị thiết bị đông rời, đang cạnh tranh quyết liệt với tôm VN nên giá tôm của Việt Nam khó tăng.

Ông Lực dự đoán từ tháng 9/2016 thị trường tôm khởi động mạnh trở lại đáp ứng nhu cầu tiêu dùng cuối năm tuy vẫn tùy vào yếu tố cung - cầu. Trong điều kiện kinh tế, chính trị bình thường ở các nước có mức tiêu dùng hàng thủy sản mạnh, nhu cầu tăng khoảng 2 - 3%/năm. Nếu kinh tế thế giới gặp khó, giá tôm sẽ giảm. Riêng mặt hàng tôm sú nhờ chất lượng tôm thịt dai, ngọt hơn tôm thẻ nên có giá ổn định cao hơn, ít rớt giá. Nhật là thị trường tiêu thụ chuộng tôm sú mạnh nhất, còn Trung Quốc đang hút hàng.

Chuyển hướng cá rô phi

Theo Tổng cục Thủy sản, 7 tháng đầu năm 2016 sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt 1.965 nghìn tấn, tăng 1,3% so với cùng kỳ năm trước. Tuy vậy, giá cá tra nguyên liệu và thị trường xuất khẩu vẫn ở “đáy kim tự tháp” và chưa có sự ổn định. Tại ĐBSCL cá tra nguyên liệu có lúc dưới mức giá thành sản xuất. Giữa tháng 7 vừa qua, giá cá tra còn 17.500 - 19.500 đ/kg, giảm 1.500 - 2.000 đ/kg so với cùng kỳ năm trước. Vùng nuôi cá tra còn khoảng 4.200ha, giảm 2% so với cùng kỳ. Dù vậy sản lượng cá thu hoạch đạt hơn 657.000 tấn, tăng 8% so với cùng kỳ là nhờ năng suất cá nuôi tăng, trung bình đạt 313 tấn/ha thay vì 285 tấn/ha như năm 2015 (theo Hiệp hội Cá tra Việt Nam - VINAPA).

Muốn cho ngành hàng cá tra thoát khỏi tình trạng suy giảm, trong khi “đối thủ” cá minh thái (pollock - thuộc bộ cá tuyết) khai thác tự nhiên vẫn giữ sản lượng cao, một số DN xuất khẩu ở Sóc Trăng đang tính đến sự chuyển hướng đối tượng cá rô phi vốn có nhiều tiềm năng.

Việt Nam vẫn có thể tăng lên 200.000 tấn cá rô phi nhờ yếu tố giống - giống mới cá rô phi dòng gilf đơn tính, có hệ số thức ăn thấp, tỷ lệ thu hồi phi-lê cao.

Ông Lực nói: “Cá rô phi đóng vai trò làm sạch môi trường, hạn chế dịch bệnh tôm nuôi. Thị trường sản phẩm cá rô phi thế giới là rất rộng và luôn có giá cao hơn sản phẩm cá tra. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, muốn phát triển nghề nuôi, chế biến xuất khẩu cá rô phi, phải chấp nhận cạnh tranh quyết liệt với những nước đi trước. Bởi các nước đi trước có hệ thống sản xuất giống, thức ăn, công nghệ nuôi tiên tiến”.

Bộ NN-PTNT đã có quyết định đưa cá rô phi vào danh sách đối tượng nuôi chủ lực trong thời gian tới

Bộ NN-PTNT đã có quyết định đưa cá rô phi vào danh sách đối tượng nuôi chủ lực trong thời gian tới, đồng thời chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường công tác chọn lọc, nghiên cứu phát triển những dòng cá rô phi mới phù hợp với điều kiện nuôi tại các vùng trong cả nước. Sóc Trăng hiện là 1 trong 5 địa phương được chọn thí điểm nuôi cá rô phi thương phẩm xuất khẩu. Muốn phát triển tốt nghề nuôi cá rô phi, phải đảm bảo ít nhất hai điều kiện: Thời gian nuôi ngắn (hệ số thức ăn thấp) và tỷ lệ phi-lê cá đạt cao.

TS Trần Đình Luân, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Sóc Trăng, cho rằng: "Ở những vùng ven biển của tỉnh, nuôi tôm nước lợ vừa qua rất khó khăn. Mùa khô, nhiệt độ tăng rất cao và môi trường vùng nuôi có dấu hiệu xấu đi. Do đó, vào thời điểm này có thể nuôi cá rô phi và sử dụng nguồn nước nuôi cá này để nuôi tôm nước lợ khi mùa mưa đến".