TS. Lê Đăng Doanh: Dùng đao to búa lớn khởi tố hình sự chủ quán "Xin Chào" chứng tỏ môi trường kinh doanh của Việt Nam mạo hiểm

TS. Lê Đăng Doanh

Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)

75 bài viết

• Giá vàng trong nước tăng cao bất thường so với thế giới mang lại siêu lợi nhuận cho doanh nghiệp kinh doanh vàng. Trong lúc này, cơ quan chức năng quản lý việc kinh doanh vàng như Ngân hàng Nhà nước cần vào cuộc kiểm tra, lành mạnh thị trường kinh doanh vàng trong nước
  Tại: Doanh nghiệp bắt tay nâng giá vàng?
• Có vốn nhưng không giải ngân được, bị "ngâm" quá lâu thì sẽ không đáp ứng được mục tiêu cấp bách của chương trình phục hồi và phát triển trong 2 năm 2022-2023
  Tại: Gói hỗ trợ 350.000 tỉ đồng: Làm sao giải ngân nhanh, hiệu quả?

Trước những động thái chỉ đạo quyết liệt của bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng như của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, TS. Doanh cho rằng đây những hành động rất cần thiết cho thấy Quốc hội, Chính phủ đã gần dân hơn để giải quyết những vấn đề bức xúc trong đời sống.

Thưa ông, ngay khi vụ việc chủ quán Xin chào bị xem xét khởi tố hình sự thì Quốc hội và Chính phủ đều đã lên tiếng chỉ đạo làm rõ vụ việc. Trong bối cảnh thực thi Hiến pháp, đặc biệt nhấn mạnh quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp thì ông đánh giá thế nào về động thái trên?

Tôi hoan nghênh ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, đặc biệt rất hoan nghênh sự lên tiếng của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.

Tôi hoan nghênh một Quốc hội năng động, gần dân và sát cuộc sống chứ không phải là Quốc hội chỉ thấy có phát biểu ý kiến trong cuộc họp xuân thu nhị kỳ hai lần, mà Quốc hội phải là cơ thể sống, thực hiện quyền của mình theo đúng Hiến pháp. Vì vậy bà Lê Thị Nga lên tiếng như vậy là tôi rất hoan nghênh.

Đại diện của cơ quan công an tại TPHCM nơi trực tiếp xử lý vụ việc thì nói rằng đây chỉ là chuyện bé như móng tay. Ông nghĩ thế nào về vấn đề này?

Tôi không coi đây là việc nhỏ như cái móng tay. Theo tôi việc này không phải là hoàn toàn nhỏ như cái móng tay, bởi nếu như các cơ quan có thể dùng đao to búa lớn, đi khởi tố hình sự một DN bé bán phở, thì điều đó chứng tỏ môi trường kinh doanh của Việt Nam mạo hiểm đến như thế nào.

Đến một người bán phở chỉ vì chậm đăng ký kinh doanh 5 ngày cũng đưa người ta ra tòa mà kết án hình sự, dựa vào một điều Luật đã có thay đổi rồi nhưng đến tháng 7 mới có hiệu lực, thì tôi nghĩ những việc như vậy là rất lớn. Thực tế chứng minh là khi vụ việc được đưa ra xét xử, dư luận rất quan tâm và toàn xã hội rất nhạy cảm tước các diễn biến như thế.

Tôi đã từng nói về câu chuyện đầu tư kinh doanh ở các nước. Khi tôi hỏi các DN Việt Nam cũng mở cửa hàng bán đồ ăn ở Đức, bà con đều nói khi nộp đơn xin phép kinh doanh thì lập tức có chuyên gia của cơ quan nhà nước đến hướng dẫn cho họ rất chi tiết, xem xét và nói rằng bếp của bà phải như thế này, việc rửa bát đĩa phải có những công đoạn nào…

Ngay cả khi mở cửa hàng rồi họ đến xem xét hướng dẫn nhiều lần nữa, chỉ bảo tận tình. Sau đó nếu quá trình hoạt động mà có vấn đề gì thì nhắc nhở, nếu không làm được thì cơ quan chức năng mới phạt chứ sẽ không phạt ngay lập tức, hay cũng không khởi tố hình sự gì cả. Thực tế là nhiều người Việt Nam khi kinh doanh món ăn Việt Nam ở châu Âu, ở Đức rất được ưa chuộng và các cửa hàng của Việt Nam rất là thành công.

Hiện tay tư tưởng hành động của Quốc hội, Chính phủ thì rất cương quyết, khi mà cải cách thể chế và môi trường đầu tư kinh doanh được đặt ra ngay. Tuy nhiên, có nhiều giấy phép con do cơ quan bên dưới ban hành, cản trở và găng bẫy DN. Liệu Chính phủ mới phải giải quyết vấn đề này như thế nào, thưa ông?

Đối với riêng vụ việc khởi tố chủ quán Xin Chào, cần phải xem xét các vụ việc này, trong toàn bộ bối cảnh Việt Nam phải cạnh tranh quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và đang phải cải thiện môi trường kinh doanh. Vì vậy mà các bộ máy nhà nước cần phải đóng góp, tạo điều kiện cho các DN cạnh tranh theo đúng pháp luật. Do đó, phải thay đổi nếp suy nghĩ và cách tiếp cận khác với doanh nghiệp.

Tôi được biết Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có gặp Bộ Kế hoạch và đầu tư, yêu cầu Bộ này chủ trì soạn thảo đề án có tính dài hạn, toàn diện và có tính hệ thống, thực hiện tái cơ cấu và cải cách ở nước ta. Tôi kỳ vọng điều này sẽ được quan tâm thực hiện trong thời gian tới đây.