Có thực sự thừa 14.000 tỷ làm QL 1A do tiến độ và tiết kiệm chi phí?

Trước đó, trong Tờ trình về phương án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ còn dư của các dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên do Bộ trưởng Bùi Quang Vinh đưa ra, nhờ đẩy nhanh tiến độ nên chi phí thực tế thấp hơn mức vốn đã bố trí.

Cụ thể, tổng mức vốn được bố trí đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp QL 1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên là 64.294 tỷ đồng. Đến nay, sau khi rà soát lại, đã tiết kiệm 5% dự toán theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nên tổng kinh phí để thực hiện các dự án chỉ còn 50.035 tỷ đồng. Như vậy, tổng số vốn trái phiếu Chính phủ còn dư là 14.259 tỷ đồng.

Dư tới 23%: do thu gọn hay dự toán chưa sát?

Tuy nhiên, Đại biểu Nguyễn Văn Tiền (Tiền Giang), lại cho rằng số tiền dư là do các dự án cắt giảm về quy mô. Dẫn chứng, dự án mở rộng Quốc lộ có chiều rộng 40 mét nhưng nay cắt giảm; trên tuyến có khoảng 10 cây cầu vượt cũng đã cắt giảm còn 5 cây cầu vượt.

Đại biểu Huỳnh Ngọc Sơn (Đà Nẵng) cũng đưa ra dẫn chứng: đoạn quốc lộ 1A qua Quảng Nam theo thiết kế có bốn làn xe nhưng thực tế chỉ có hai làn xe. Do đó, vị này cho rằng nếu chủ đầu tư cho rằng dự án đã hoàn thiện là chưa hợp lý, sử dụng vốn tiết kiệm nhưng dự án làm không đầy đủ, nên cần phải xem lại.

“Trước hết, các bên cần kiểm tra cả tuyến quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, xem đã đảm bảo đúng thiết kế hay chưa, rồi hãy bàn đến đến số dư trên”- Đại biểu Huỳnh Ngọc Sơn đề nghị.

Trong khi đó, Đại biểu Phạm Huy Hùng (Hà Nội) thì cho rằng tỷ trọng vốn dư lớn so với tổng vốn được bố trí (dư 23%), phần nào thể hiện việc lập dự toán, thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư chưa sát với thực tiễn.

Cùng quan điểm, Đại biểu Nguyễn Hữu Quang (Thanh Hóa) đặt giả thiết: Nếu số vốn dư ít sẽ là bình thường, nhưng nguồn vốn dư quá lớn sẽ khiến các đại biểu có quyền đặt câu hỏi về khâu thiết kế cũng như lập tổng dự toán không sát?

Đặc biệt, Đại biểu Trương Thị Ánh (TP. Hồ Chí Minh) lại bày tỏ băn khoăn đến chất lượng của dự án. Vị này cho rằng, dự án không chậm tiết độ, tiết kiệm chi phí, nhưng trên thực tế nhiều đoạn đường bị cắt bớt làn xe, hoặc tại một số đoạn bề mặt đường bị giảm bớt độ dày.

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Dư vốn do giám sát chặt

“Như vậy dự án bị thay đổi cả về quy mô sẽ không đảm bảo yêu cầu bởi Nghị quyết của Quốc hội quyết rất cụ thể. Đề nghị Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải giải trình thêm về tuổi thọ của dự án, và làm rõ nguồn vốn dùng để duy tu bảo dưỡng đoạn đường này thời gian tới” – Đại biểu Trương Thị Ánh đề nghị.

Giải trình thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng cho biết khi Chính phủ báo cáo Quốc hội thông qua các dự án nâng cấp QL1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, mới phê duyệt 25/30 dự án. Các dự án từ khi lập dự án đến phê duyệt có chênh lệch 4.000 tỉ đồng.

“Trước đây, khi nâng cấp đường sá mạnh ai nấy làm nên khoảng cách mặt đường rộng khác nhau; chẳng hạn như đoạn qua Ninh Binh rộng 60m, nhiều nơi qua thành phố, thị xã là 25-35m. Tuy nhiên khi làm dự án này chúng tôi thống nhất toàn tuyến là 20,5m, không có chuyện xin cho độ rộng mặt đường chỗ này chỗ kia. Các dự toán đã được thẩm định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng và đều theo quy trình chặt chẽ đúng quy định” – Bộ trưởng Thăng nói.

Phân tích cụ thể hơn về số vốn dư, Bộ trưởng cho biết dự án giảm 10.000 tỷ đồng do tiết kiệm 5% chi phí theo chỉ đạo của Chính phủ; giảm 686 tỷ đồng do giải phóng mặt bằng nhanh; giảm 6.200 tỉ đồng do giảm thời gian thi công nên không sử dụng chi phí dự phòng. Các cầu cũ sau khi kiểm tra chỉ gia công thêm, nên giảm chi phí cho các hạng mục. Trong đó, khâu giải phóng mặt bằng nhanh góp phần đẩy nhanh tiến độ dự án.

Bộ trưởng cũng cho biết, hàng quý, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đều họp với các địa phương chỉ đạo giải phóng mặt bằng để bảo đảm đúng tiến độ. Mấu chốt đem lại thành công của dự án chính là sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ.

"Không có dự án nào mà Chính phủ phân công ba Phó Thủ tướng phụ trách lo giải phóng mặt bằng, tiền và tiến độ chất lượng công trình như dự án này" - Bộ trưởng Thăng nói.