Doanh nghiệp Nhật lo Việt Nam thâm hụt vì ôtô

"Nếu chính sách phát triển ngành công nghiệp ôtô không hiệu quả thì cán cân thanh toán quốc tế sẽ bị thâm hụt và sẽ cản trở tăng trưởng kinh tế dài hạn”. Đó là một viễn cảnh không mấy tươi đẹp được Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JBAV) đề cập trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam giữa kỳ 2015.

Cụ thể, tổ chức này nêu bối cảnh thuế nhập khẩu ôtô nguyên chiếc (CBU) trong khu vực Đông Nam Á sẽ chính được bãi bỏ kể từ năm 2018. Theo đó, ôtô lắp ráp tại Việt Nam sẽ phải chịu áp lực cạnh tranh gay gắt về giá đối với ôtô CBU nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia, hai quốc gia có ngành công nghiệp ôtô phát triển mạnh nhất khu vực.

Đồng thời với sức ép nhập khẩu, JBAV cũng nhận định ngành sản xuất ôtô của Việt Nam hiện còn nhỏ bé, ngành sản xuất phụ trợ cũng chưa được hỗ trợ, nên việc duy trì công nghiệp ôtô sẽ gặp nhiều khó khăn. Trong trường hợp Việt Nam không thể tiếp tục duy trì công nghiệp ôtô thì ngành sản xuất phụ tùng cũng khó tồn tại.

Vào tháng 7/2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định phê duyệt chiến lược và quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ôtô giai đoạn mới. Tuy nhiên, cho đến nay, các chính sách, hướng dẫn cụ thể nhằm thực hiện chiến lược và quy hoạch công nghiệp ôtô vẫn chưa được ban hành.

Điều này đang đẩy các doanh nghiệp ôtô vào tình huống khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch sản xuất từ sau thời điểm năm 2018.

Thực tế cũng cho thấy, mặc dù các mức thuế suất thuế nhập khẩu ôtô CBU từ ASEAN (theo hiệp định ATIGA) và ngoài khu vực ASEAN mới chỉ bắt đầu giảm nhỏ giọt song tốc độ tăng trưởng của ôtô CBU cũng đã và đang vượt lên chóng mặt.

Theo thống kê, tổng lượng ôtô CBU nhập khẩu về nước trong năm ngoái đạt 72.000 chiếc, tương ứng là mức giá trị kim ngạch 1,57 tỷ USD. So với năm 2013, tổng kim ngạch nhập khẩu ôtô CBU năm 2014 tăng trưởng đến 103,8% về lượng và tăng 117,3% về giá trị. Đây là mức kỷ lục trong suốt giai đoạn từ năm 2014 trở về trước.

Tuy nhiên, các con số thống kê trong giai đoạn đầu năm nay còn giật mình hơn. Cụ thể, báo cáo mới đây từ Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, chỉ tính đến hết 5 tháng đầu năm 2015, kim ngạch nhập khẩu ôtô CBU cũng đã tiến rất gần tổng kim ngạch của cả năm ngoái.

Chi tiết hơn, lượng ôtô CBU nhập khẩu về nước giai đoạn đầu năm nay ước đạt 45.000 chiếc và hơn 1,2 tỷ USD, tăng 125,3% về lượng và tăng 185,7% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Do đó, giới phân tích dự báo rằng kim ngạch nhập khẩu ôtô CBU năm nay hoàn toàn đủ khả năng tăng gấp đôi so với mức kỷ lục mà năm ngoái đã lập nên.

Thực tế này có lẽ càng góp phần thể hiện rõ nét hơn về viễn cảnh thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế kể từ sau năm 2018 mà JBAV đưa ra.