Ngân sách eo hẹp: Lo cho dân hơn xây trụ sở nghìn tỷ

Trước tình trạng nhiều địa phương đua xây trụ sở, tượng đài lên tới hàng nghìn tỷ, Đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu Bùi Văn Thụ - Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng việc xây dựng các dự án cần sắp xếp theo thứ tự ưu tiên, đặt trong bối cảnh ngân sách khó khăn, nợ công tăng cao như hiện nay.

Theo đó, cần phải có báo cáo tổng kết trước Quốc hội về tình hình xây dựng trụ sở, tượng đài hiện nay của các địa phương. Trên cơ sở đó xác định trách nhiệm từng tổ chức cá nhân, người đứng đầu trong việc tổ chức thực thi, để lãng phí nguồn ngân sách Nhà nước và không thực hiện theo quy định.

Ông nghĩ sao khi trong điều kiện ngân sách khó khăn hiện nay, nhiều địa phương vẫn lên kế hoạch xây dựng trụ sở hàng nghìn tỷ?

Nghị quyết vừa thông qua kiên quyết thực hiện chính sách tài khóa thắt chặt, triệt để tiết kiệm. Theo đó, cần phải kiên quyết cắt giảm các khoản chi tiêu chưa thật cần thiết, cấp bách, các khoản chi kém hiệu quả, lãng phí, xây dựng trụ sở, tượng đài hay chi khánh tiết lễ hội, mua sắm ô tô, quản lý sử dụng xe công.

Đồng thời, nói rõ trách nhiệm của người đứng dầu trong quản lý điều hành ngân sách phải chịu trách nhiệm về việc quản lý sử dụng ngân sách theo phân cấp. Với tinh thần đó gần đây nhiều tỉnh đề án xây dựng trụ sở, trung tâm hành chính rất lớn.

Có những đề án dự án lên tới vài nghìn, tôi cho rằng hơn lúc nào hết trong bối cảnh kinh tế tài chính ngân sách như hiện nay, cần quán triệt tinh thần tiết kiệm, nhu cầu đầu tư rất lớn nhưng phải sắp xếp thứ tự ưu tiên, cho những gì thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, trực tiếp lo đời sống nhân dân hơn là đầu tư vào những lĩnh vực khác.

Tôi được biết nhiều dự án hành chính tại địa phương, theo phân cấp thì địa phương căn cứ vào phân cấp ngân sách để bố trí nguồn. Nhưng thực tế có một số tỉnh chỉ sử dụng một phần ngân sách địa phương, còn phần lớn xin trợ cấp từ ngân sách trung ương.

Do đó, tôi đề nghị phải xem xét, hết sức thận trọng. Có những dự án được phê duyệt, chấp thuận về chủ trương đầu tư dài hạn thì không có nghĩa phải làm ngay. Nên cần căn cứ vào tình hình ngân sách, khi vài năm tới cân đối khá căng thăng, áp lực tăng nợ công, bôi chi rất lớn nên xây dựng thời điểm nào cho hợp lý để đảm bảo an ninh tài chính.

Nhưng nhiều địa phương đưa ra lý do là trụ sở xuống cấp và có thể bán đất để thu xếp nguồn vốn. Lý do này có thuyết phục?

Theo Luật Quản lý đầu tư công và trước đó Thủ tướng có Chỉ thị 1792 khi khởi công dự án mới thì phải có nguồn vốn đảm bảo. Song việc các địa phương quyết định đầu tư trung tâm hành chính dù có nguồn vốn cũng chỉ là một điều kiện, quan trọng là phải căn cứ hiệu quả và tính cấp bách của vấn đề.

Nước ta đang trong giai đoạn cần đầu tư lớn, cơ sở hạ tầng thấp kém, nhưng nguồn lực tài chính có hạn, nên cần phải sắp xếp thứ tự ưu tiên. Làm sao đầu tư Nhà nước như một nguồn vốn mồi để thu hút nguồn vốn trong xã hội. Để Nhà nước có điều kiện cải thiện đời sống nhân dân, an sinh xã hội.

Nhiều Đại biểu có ý kiến Chính phủ cần có tổng kết báo cáo Quốc hội về hoạt động đầu tư xây dựng tượng đài và trụ sở hàng nghìn tỷ. Quan điểm ông về vấn đề này?

Vấn đề tổng kết thì rõ rồi, mọi đại biểu thấy rõ vấn đề là phải làm và quyết liệt hơn để xác định trách nhiệm từng tổ chức cá nhân, người đứng đầu trong việc tổ chức thực thi.

Trong bối cảnh cân đối ngân sách khó khăn, nợ công cao như vậy, an ninh tài chính bị đe dọa thì hơn lúc nào hết, phải thực hiện chính sách tài khóa tiết kiệm. Những nội dung này đã được đưa vào Nghị quyết và thế chế hóa trong Luật Đầu tư công, vấn đề còn lại là thực hiện, trách nhiệm của người đứng đầu, vì sao có quy định nhưng vấn đề này vẫn tồn tại?

Ông bình luận gì về quan điểm cho rằng không nên lấy tiền thuế của dân để xây trụ sở?

Dứt khoán đầu tư những công trình này thì phải sử dụng ngân sách, chủ yếu từ thuế phí, một phần từ nguồn bội chi cho phép tức là nguồn vốn vay. Ngoài ra, dự toán thu chi địa phương vượt lên thì để lại cho địa phương để lấy nguồn thực hiện các nhiệm vụ. Đầu tư trung tâm hành chính, tượng đài là nhiệm vụ của Nhà nước, vấn đề là đầu tư sao cho phù hợp.