8 dấu hiệu đáng sợ về “quả bom nổ chậm” trong lòng Nhật Bản

Nhật Bản đang phải đối mặt với hiện tượng mà các nhà kinh tế học gọi là “quả bom nhân khẩu học”.

Tỷ lệ sinh ở mức thấp kỷ lục khiến cơ cấu dân số của đất nước mặt trời mọc bị già hóa nhanh chóng, kéo theo đó là chi tiêu tiêu dùng sụt giảm và nền kinh tế này đã rơi vào trạng thái ì ạch suốt 25 năm qua.

Bên cạnh đó là gánh nặng về an sinh xã hội. Người cao tuổi sống lâu hơn khiến chi phí cho họ tăng lên, làm giảm ngân sách cho các thế hệ về sau – những người còn không có con cái để chăm sóc họ khi về già.

Business Insider chỉ ra những dấu hiệu rõ ràng nhất có thể nhìn thấy trong cuộc sống thường ngày ở Nhật Bản báo hiệu “quả bom hẹn giờ” đang đếm ngược.

Hiện ở Nhật Bản có 68.000 người trên 100 tuổi

2017 đánh dấu năm thứ 47 liên tiếp Nhật Bản tự phá kỷ lục của chính mình về số người đã bước qua sinh nhật lần thứ 100. Nếu như năm 2016 ở Nhật có 65.000 người hơn 100 tuổi trên tổng dân số 127 triệu người, theo số liệu từ tờ Asahi Shinbun con số của năm 2017 là 67.824 người.

Nhật Bản có tỷ lệ người trên 100 tuổi cao nhất thế giới, 4,8 trên mỗi 100.000 người. Ở Mỹ tỷ lệ chỉ là 2,2.

Tã dành cho người lớn bán chạy hơn cả tã trẻ em

Kể từ năm 2011, doanh thu từ tã dành cho người lớn đã vượt trội so với doanh thu từ tã trẻ em.

Xu hướng này phản ánh chính xác người cao tuổi ở Nhật đông đúc như thế nào. Nhóm trên 65 tuổi là nhóm đông dân nhất. Trong số 127,11 triệu dân, khoảng 26,7% là người cao tuổi.

So với 6 năm trước, tỷ lệ đã tăng 3,7 điểm phần trăm.

2016 đánh dấu tỷ lệ sinh ở mức thấp nhất trong 117 năm trở lại đây

Kể từ năm 1899, số trẻ em được sinh ra ở Nhật luôn ở trên mức 1 triệu trẻ - cho đến năm 2016. Khi thống kê số trẻ được sinh ra trong năm 2016, Chính phủ ghi nhận con số 981.000.

Trong khi đó số người chết giảm xuống còn khoảng 1,3 triệu người.

Bắt đầu xuất hiện hiện tượng “granny dumping”

Ubasute là 1 từ cổ trong tiếng Nhật có nghĩa tương tự như cụm từ “granny dumping”, ám chỉ con cháu gửi ông bà cha mẹ lên núi ở vì không thể chăm sóc họ do quá nghèo.

Vài thế kỷ trước, từ ubasute ra đời vì làn sóng mang cha mẹ ông bà lên núi ở. Ngày nay một số tờ báo ở Nhật cho rằng hiện tượng ubasute đang quay trở lại do tình hình kinh tế khó khăn và dân số già hóa. Thay vì lên núi, họ đưa người già tới viện dưỡng lão hoặc các tổ chức từ thiện hay thậm chí là bỏ mặc bởi vì không có đủ điều kiện tài chính để chăm sóc.

May mắn là hiện tượng này chưa lan rộng. Theo ước tính chỉ có vài trăm trường hợp xảy ra mỗi năm.

Nhà tù biến thành trung tâm y tế

Khoảng 20% số vụ phạm tội ở Nhật là do người cao tuổi gây ra. Hầu hết là ăn cắp vặt, trộm đồ trong các cửa hàng siêu thị. Kết quả là nhà tù trông giống như trung tâm y tế chăm sóc cho người già. Các quản giáo giúp phạm nhân vệ sinh cá nhân và mặc quần áo. Thậm chí điều kiện sống trong tù quá tốt để làm giảm tỷ lệ phạm tội.

Bình thường thì con cháu sẽ chăm sóc những người này sau khi họ được thả. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp vì cuộc sống quá khó khăn và đơn độc, người cao tuổi cảm thấy ở tù là lựa chọn tốt hơn.

Đồng hồ đếm ngược sắp đổ chuông

Theo thời gian thì tỷ lệ sinh quá thấp và không được cải thiện trong một thời gian dài trong khi không có nguồn người nhập cư đáng kể có thể khiến cả 1 đất nước lâm vào tình trạng bị tuyệt chủng.

Trong ngắn hạn, điều đó có nghĩa là đến năm 2100, số dân của Nhật Bản có thể sụt giảm 34%.

Còn nếu nhìn xa hơn, các nhà nghiên cứu Nhật Bản cho rằng người Nhật sẽ tuyệt chủng vào ngày 12/8 năm 3776.

Liều lĩnh đưa ra quyết định kết hôn

Một trong những bức tranh miêu tả rõ nét nhất “quả bom nhân khẩu học” là những người trẻ tuổi tập trung quá nhiều thời gian cho công việc thay vì các mối quan hệ xã hội.

Thực ra nguyên nhân là do áp lực về kinh tế. Họ vẫn muốn kết hôn, vì thế sẽ dàn xếp bằng cách kết hôn với bạn thân hoặc người quen để khỏi tốn thời gian và tiền bạc cho việc hẹn hò.

Những nhân viên chết vì làm việc quá sức

Hiện tượng karoshi đang xuất hiện ngày càng nhiều ở Nhật Bản. Một báo cáo được công bố từ tháng 10 năm ngoái về karoshi và các nguyên nhân dẫn đến cái chết cho thấy hơn 20% trong tổng số 10.000 người tham gia khảo sát cho biết họ làm thêm ít nhất 80 tiếng mỗi tháng.

Chính phủ Nhật đang ráo riết thực hiện các biện pháp nhằm khuyến khích người dân rời văn phòng đúng giờ và có những ngày nghỉ ngơi hoàn toàn tránh xa khỏi công việc.