9 năm trước, người đàn ông khăng khăng giữ hòn đá làm cục vàng dù bị cả làng chê cười, chuyên gia: “Nó thậm chí còn quý hơn vàng”

Một phát hiện "thiên văn"

Năm 2015, tại khu vực công viên Maryborough gần Melbourne, Úc, David Hole mang theo một chiếc máy dò kim loại với hy vọng tìm được kho báu trong lòng đất. Đúng như dự đoán, máy dò phát hiện một vật thể khác thường: một khối đá xù xì, có màu ánh đỏ, trọng lượng vượt xa kích thước của nó. Maryborough vốn nổi tiếng là "địa danh vàng" từ thế kỷ 19 trong cơn sốt vàng, do đó, David chắc chắn rằng mình đã tìm thấy một khối vàng nằm lẫn trong đất.

Hào hứng mang "khối vàng" về nhà, David sử dụng đủ mọi công cụ từ cưa đá, máy mài góc, dụng cụ khoan, thậm chí cả acid, nhưng tất cả đều vô ích. Ngay cả khi dùng búa tạ để đập, viên đá vẫn không hề suy chuyển. Sự cứng đầu của nó chỉ khiến David càng thêm tò mò về bí mật ẩn giấu bên trong.

Thiên thạch Maryborough. (Bảo tàng Victoria)

Cuối cùng, sau nhiều năm không thể tìm ra lời giải, ông quyết định nhờ sự giúp đỡ của các chuyên gia tại Bảo tàng Melbourne. Điều bất ngờ là khối đá này không phải là vàng, mà là một báu vật đến từ vũ trụ: một mảnh thiên thạch quý hiếm.

Khám phá giá trị khoa học đằng sau

Các nhà địa chất tại Bảo tàng Melbourne, sau khi tiến hành phân tích, đã đặt tên viên thiên thạch là "Maryborough," dựa theo nơi nó được tìm thấy. Với cân nặng 17 kg, đây là một thiên thạch thuộc loại H5 chondrite, giàu sắt và chứa các khoáng chất nhỏ li ti gọi là chondrule. Những đặc điểm này chỉ có ở các thiên thạch được hình thành trong quá trình sơ khai của hệ Mặt Trời.

Chondrule pyroxene xuyên tâm hình thành trong thiên thạch Maryborough. (Ảnh: Birch và cộng sự, PRSV , 2019)

Dermot Henry, nhà địa chất tại bảo tàng, chia sẻ: "Bề mặt của viên thiên thạch có những vết lõm và rãnh đặc trưng, là kết quả của quá trình nóng chảy khi nó xuyên qua bầu khí quyển Trái Đất."

Thiên thạch Maryborough không chỉ là một mảnh vụn không gian; nó là một cuốn sách lịch sử sống động. Các nghiên cứu cho thấy, thiên thạch mang đến những manh mối quan trọng về nguồn gốc của hệ Mặt Trời, sự hình thành của Trái Đất, thậm chí cả sự sống. Một số thiên thạch còn chứa các phân tử hữu cơ như axit amin – thành phần cơ bản tạo nên sự sống.

"Đây là cách ‘tiết kiệm’ nhất để khám phá vũ trụ," ông Henry nói. "Mỗi thiên thạch đều mang theo câu chuyện riêng về sự hình thành của các ngôi sao và hành tinh. Một số còn chứa ‘bụi sao,’ những hạt vật chất hình thành trước cả Mặt Trời."

Tuổi đời gây bất ngờ

Dựa trên các phân tích carbon, thiên thạch Maryborough đã nằm trên Trái Đất từ 100 đến 1.000 năm. Các nhà khoa học phỏng đoán nó đến từ vành đai tiểu hành tinh giữa sao Hỏa và sao Mộc, nơi từng xảy ra các vụ va chạm lớn đẩy các mảnh vỡ vào không gian. Một trong những mảnh vỡ đó đã hạ cánh xuống Trái Đất qua hàng triệu năm.

Maryborough là thiên thạch thứ 17 được ghi nhận tại bang Victoria, và là thiên thạch lớn thứ hai, chỉ xếp sau một mảnh nặng 55 kg được phát hiện năm 2003. So với hàng nghìn mẩu vàng từng được khai thác tại khu vực, việc tìm thấy thiên thạch quý hiếm này thực sự là một sự kiện mang tính "thiên văn."

"Khối đá này còn quý hơn cả vàng," ông Henry nhấn mạnh. Không chỉ là một báu vật khoa học, thiên thạch Maryborough còn minh chứng cho sự kỳ diệu và ngẫu nhiên của vũ trụ.

Dermot Henry và nhà địa chất Bill Birch của Bảo tàng Melbourne với thiên thạch Maryborough. (Bảo tàng Victoria)

Câu chuyện của David Hole là lời nhắc nhở cho mọi người: đôi khi, những viên đá tưởng chừng vô tri có thể chứa đựng những bí mật không ngờ. Một phát hiện tương tự từng xuất hiện vào năm 1988, khi Mona Sirbescu, một nhà địa chất tại Đại học Trung tâm Michigan (CMU), tình cờ ghé thăm một trang trại ở làng Edmore, thuộc bang Michigan, Mỹ. Tại đây, vị chuyên gia này bị hấp dẫn bởi một tảng đá có hình dạng kỳ quặc, được chủ nhà dùng làm vật chặn cửa nhà kho. Mona Sirbescu lập tức kiểm tra sơ bộ hòn đá, phát hiện có nhiều điểm bất thường nên nằng nặc đòi chủ nhà cho phép mình mang đi để tiến hành phân tích.

Sau khi tiến hành phân tích kỹ càng, chuyên gia đã phát hiện nó có thể là một thiên thạch sắt-niken, với hàm lượng niken rất cao, chiếm khoảng 12%. Cuối cùng, chủ nhân của "hòn đá" đã bán lại nó cho Cung thiên văn Abrams của Đại học Bang Michigan, với giá 75.000 USD (tương đương 1,82 tỷ đồng). Dẫu vậy theo chuyên gia địa chất, giá trị thực của tảng đá có thể cao hơn nhiều so với vậy.

(*Nguồn: Aboluowang, Science Alert…)