Báo Nhật khen ngợi chiến lược ngoại giao của Việt Nam khi ủng hộ TPP 11

Chủ nhật (21/5) tại Hà Nội, các bộ trưởng Thương mại từ 11 quốc gia còn lại trong Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương TPP đồng ý thúc đẩy thỏa thuận tự do hóa thương mại TPP 11 sau khi Mỹ rút lui.

Với tư cách người chủ trì cuộc họp, Bộ trưởng bộ Công Thương Trần Tuấn Anh tuyên bố rằng 11 quốc gia sẽ tiếp tục những nỗ lực của mình trước thềm Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương APEC được tổ chức tại thành phố Đà Nẵng vào tháng 11.

Bộ trưởng bộ Công Thương Trần Tuấn Anh tại buổi họp báo sau cuộc họp với bộ trưởng thương mại TPP sáng ngày 21/5

TPP không Mỹ có rất ít ý nghĩa đối với Việt Nam. Năm 2016, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng 14,9% so với năm trước, lên mức 38,4 tỷ USD, chiếm 21,8% tổng kim ngạch xuất khẩu. Ban đầu, Việt Nam coi TPP như một cơ hội tăng xuất khẩu quần áo, giày dép, hàng da và nông sản sang Mỹ.

Sau quyết định rút khỏi Hiệp định của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Chính phủ từng giữ lập trường "Không Mỹ, Không TPP”. Thế nhưng hiện nay VN hoàn toàn ủng hộ phiên bản TPP 11 và lý do là vì cường quốc còn lại, Nhật Bản, New Zealand - có quan hệ chặt chẽ với Việt Nam, cũng đã nhất trí phương án TPP 11.

Việt Nam cũng định làm như vậy vào tháng 11 năm ngoái nhưng hành động bị trì hoãn vì Chính phủ không thể đệ trình một kế hoạch phê chuẩn thích hợp, như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết.

Theo Hãng tin Nikkei, Nhật Bản là nhà cung cấp viện trợ phát triển chính thức lớn nhất của Việt Nam và là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ 2 sau Hàn Quốc. Ngoài ra, Nhật Bản và Việt Nam cũng đang tăng cường quan hệ song phương. Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko có chuyến thăm Việt Nam đầu tiên hồi tháng 3/2017.

Mặc dù không mong đợi nhiều lợi ích từ TPP 11, nhưng Việt Nam dự định sẽ tận dụng được sự ủng hộ của Hiệp định trong các cuộc đàm phán tương lai với Mỹ và Trung Quốc. Tuy Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam nhưng nước này tỏ ra là một đối tác thương mại khá khó khăn. Khi bắt đầu xuất khẩu cá tra nuôi sang Mỹ vào năm 2002, Washington tuyên bố rằng loại cá này không thể được bán dưới cái tên "catfish".

Việt Nam từng hy vọng TPP là cơ hội để mở rộng xuất khẩu nhiều mặt hàng sang Mỹ

Hơn nữa, Washington cũng tăng thuế nhập khẩu cá tra lên mức 1,2 USD/kg vào năm 2014 và đến năm 2016 buộc nông dân nuôi cá tra phải tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt của Mỹ. Các quy định về nhập khẩu cá sẽ được tăng cường trong năm nay vì bộ Nông nghiệp Mỹ sẽ thay thế Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm làm cơ quan quản lý trong tháng 9. Các biện pháp của Mỹ được cho là bảo hộ thương mại nhằm bảo vệ người nuôi cá nước này.

Một lý do khác cho sự thúc đẩy của Việt Nam đối với TPP 11 có lẽ nằm ở Hiệp định đối tác toàn diện khu vực RCEP. Hiệp định thương mại tự do ở châu Á này có thể hấp dẫn như TPP vì bao gồm cả Trung Quốc và Ấn Độ. Tuy nhiên, Việt Nam đang cảnh giác với việc Trung Quốc có ảnh hưởng quá mức lên các thành viên khác nếu RCEP thực sự được thực hiện. Tính đến năm 2016, Việt Nam phụ thuộc vào Trung Quốc với 28,7% lượng hàng nhập khẩu, lớn nhất trong tất cả các quốc gia nên đất nước không muốn tăng thêm sự phụ thuộc vào ông lớn này.

Việt Nam hy vọng sẽ kết thúc đàm phán với TPP 11 bên lề hội nghị APEC sắp tới. Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ cố gắng đưa ra các điều kiện thuận lợi trong đàm phán thương mại song phương với Mỹ. Nếu TPP 11 trở thành hiện thực, RCEP sẽ không còn quá đáng ngại.

Việt Nam hy vọng sẽ cân bằng được ảnh hưởng của 3 ông lớn Mỹ, Nhật, Trung

Trong quá khứ, Việt Nam từng chứng tỏ chiến lược ngoại giao khôn ngoan với các nước lớn và lần này cũng vậy.