Chặng đường quốc tế hóa của đồng nhân dân tệ: Dừng lại hay bước tiếp?

Đặt cược đồng nhân dân tệ tăng giá đã từng là một quyết định dễ dàng đối với những nhà giao dịch ngoại hối. Vào năm 2010, khi ngân hàng HSBC tung ra báo cáo đầu tiên trong chuỗi Rise of the Redback, đồng tệ mới chỉ là một con cá nhỏ trong bể hối đoái hàng nghìn tỷ USD. Nó chỉ chiếm chưa đến 1% giao dịch toàn cầu và thậm chí không nằm trong top 30 đồng tiền được dùng để thanh toán.

Hiện nay, khối lượng đồng nhân dân tệ được sử dụng để giao dịch trong ngày đã tăng gấp 4 lần so với 7 năm trước và cũng là 1 trong số 10 đồng được được sử dụng để thanh toán nhiều nhất trên thế giới. Điều quan trọng hơn cả là London đã trở thành tụ điểm giao dịch đồng tệ ở nước ngoài lớn nhất thế giới - số lượng giao dịch tại đây còn nhiều hơn cả Hong Kong.

Tuy nhiên trong sáu tháng trở lại đây, ý tưởng quốc tế hóa đồng nhân dân tệ đang gặp phải một số rào cản. Động thái của Bắc Kinh trong tháng 11 nhằm thắt chặt kiểm soát vốn đã làm giảm sức mạnh sử dụng đồng tệ. Trong khi đó thước đo tốc độ quốc tế hóa của đồng tệ đang chìm xuống mức thấp nhất 3 năm.

Đó cũng là bối cảnh về đồng tệ được đưa ra trong báo cáo mới nhất của HSBC. Nhưng nhìn chung, các nhà phân tích vẫn duy trì niềm tin vững chắc vào quá trình quốc tế hóa đồng tệ đang diễn ra và nhận định "2017 là một động lực mới". Bất chấp những trở ngại mà chính Trung Quốc đã tự chuốc vào mình trong tiến trình quốc tế hóa đồng tệ, giới phân tích vẫn có đủ lý do để kết luận rằng động thái chậm chạp của đồng tệ trong 6 tháng qua chỉ là tạm dừng chứ không phải rút lui. Và động thái nới lỏng tiền tệ mới đây của Bắc Kinh đã chứng minh cho luận điểm đó là đúng.

Không khó để nhận ra nếu đồng tệ thực sự đã rút lui. Động thái kiểm soát vốn của Bắc Kinh trong tháng 11 chỉ là một phản ứng đối với đồng tệ sau một chuỗi giảm kéo đồng tiền này xuống mức thấp nhất 8 năm - có thể làm gia tăng nạn đầu cơ giá xuống.

Trong tháng 1, giới chức đã chuyển tập trung sang thị trường tiền tệ. Mặc dù từ trước đến nay Trung Quốc không bao giờ xác nhận bất kỳ sự can thiệp nào, giới giao dịch cho rằng PBOC đã đứng sau cú nhảy mạnh và đáng ngạc nhiên của đồng tệ ở nước ngoài khiến giá đồng tệ nước ngoài cao hơn hẳn trong nước. Kể từ sau đợt phá giá hồi tháng 8/2015, tỷ giá đồng tệ ở nước ngoài thường yếu hơn trong nước.

Có vẻ như Bắc Kinh đã thực hiện một bước đi sai lầm, khi mà chỉ số quốc tế hóa đồng tệ của Standard Chartered trong tháng 2 đã giảm xuống mức thấp nhất 3 năm. Số liệu tại Hong Kong cũng cho thấy các khoản tiền gửi tại đây đã giảm một nửa so với đỉnh 145 tỷ USD vào năm 2014.

Báo cáo mới nhất của HSBC cũng thừa nhận thất bại này. Tỷ lệ đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Trung Quốc và mức độ thương mại được giao dịch bằng đồng nhân dân tệ đã giảm đi một nửa trong vòng chưa đầy một năm. Tuy nhiên, giới phân tích của ngân hàng này phần lớn đang đặt niềm hy vọng vào dự án Một vành đai, một con đường. Đây là một kế hoạch dài hạn trị giá 900 tỷ USD nhằm tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng dọc hành lang thương mại đến châu Âu.

Qu Hongbin - chuyên gia kinh tế trưởng của HSBC tại Greater Trung Quốc cho biết: "Quá trình quốc tế hóa đồng tệ sẽ được hưởng lợi nhờ sự gia tăng tốc độ dòng chảy của đồng tệ trong dự án Một vành đai, một con đường bởi hội nhập tài chính là một phần quan trọng của chiến lược này". Ông hàm ý nói tới những cơ hội tín dụng từ việc hỗ trợ các dự án cơ sở hạ tầng tại 65 quốc gia.

Ngoài ra cũng có nhiều dấu hiệu cho thấy đồng nhân dân tệ đang được thả lỏng thêm một lần nữa. Tháng trước, PBOC lặng lẽ bỏ một chính sách "một ra một vào" mà trong đó mọi đơn vị tiền tệ được chuyển ra ngoài phải gắn chặt với một dòng tiền chảy vào. Và trong tuần vừa qua, tỷ giá đồng tệ trong nước và ngoài đại lục đã được phép giao dịch tự do hơn, bắt đầu những thời kỳ mà tỷ giá nước ngoài yếu hơn tỷ giá đại lục.

Tuy nhiên quốc tế hóa chưa bao giờ là một đường thẳng, đồng tệ không thể chỉ bao gồm trong những dự án của chính phủ, nó phải được chú ý trong những phiên giao dịch hàng ngày. Đó là điều mà Bắc Kinh cần phải lưu ý.