Chàng trai từng khiến Việt Nam rạng danh ở đấu trường quốc tế: Giờ tỏa sáng ở trời Tây nhưng thường xuyên làm việc đáng quý này

Việt Nam chính thức tham dự kỳ thi Olympic Toán quốc tế IMO vào năm 1974. Từ đó đến nay, đội tuyển của chúng ta đã nhiều lần đoạt được huy chương, thậm chí một thí sinh còn từng đoạt giải đặc biệt vì có lời giải đẹp.

Nếu nói đến những thí sinh từng khiến Việt Nam rạng danh trên đấu trường quốc tế này thì ngoài những cái tên như Lê Bá Khánh Trình, Đàm Thanh Sơn, Ngô Bảo Châu,... thì không thể không nhắc tới Lê Tự Quốc Thắng. Anh từng đạt Huy chương vàng tại kỳ thi Olympic Toán học Quốc tế (IMO) lần thứ 23 tại Budapest, Hungary năm 1982 với số điểm tuyệt đối 42/42. Nhiều năm qua, Lê Tự Quốc Thắng là một trong những niềm tự hào của làng Toán học Việt Nam.

Chàng trai con nhà nòi với loạt thành tích khiến ai cũng khâm phục

Lê Tự Quốc Thắng sinh năm 1965 tại Huế, trong một gia đình có truyền thống về Toán. Bố anh là ông Lê Tự Hỷ, từng là giảng viên khoa Toán tại Đại học Huế. Mẹ là bà Đinh Thị Quý Hương, giáo viên dạy Toán cấp 3. Annh trai là Lê Tự Quốc Hùng, giảng viên khoa Toán - Tin tại trường Đại học Wroclaw (Ba Lan). Sinh ra trong môi trường như vậy nên từ nhỏ, Lê Tự Quốc Thắng đã có niềm yêu thích, say mê Toán học.

Thời cấp 2, Quốc Thắng theo học tại trường Trung học Cơ sở Thống Nhất, Huế. Đến tháng 9/1979 - tháng 6/1980, anh vào học chuyên Toán tại trường Quốc học Huế. Sau đó anh chuyển sang học tại lớp chuyên Toán trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TPHCM.

Nhờ thành tích học tập xuất sắc, Lê Tự Quốc Thắng anh được cử đi thi IMO và đạt được thành tích như đã nêu trên. Sau đó, anh được tuyển thẳng vào khoa Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp quốc gia Moskva mang tên Lomonosov (MGU - Liên Xô cũ), một trong những trung tâm Toán học tốt nhất thời bấy giờ.

Lê Tự Quốc Thắng nhận Huy chương vàng từ chủ tịch Viện hàn lâm Hungary.

Mới hết năm học thứ nhất, Lê Tự Quốc Thắng đã học rất nhiều kiến thức của các năm sau đó. Khi bạn bè còn đang vật lộn với Đại số tuyến tính, Hình học giải tích thì anh đã nói về topo, Giải tích hàm, Hình học vi phân. Đặc biệt, Lê Tự Quốc Thắng có kiểu giải toán không cần dùng giấy.

Đặc biệt trong 8 năm học tại Liên Xô, Lê Tự Quốc Thắng đã 2 lần đoạt giải nhất nghiên cứu khoa học của trường. Năm 1991, anh bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành Toán hình học topo. Từ năm 1992 – 1994 anh trải qua các vị trí công tác tại Viện toán học Steklov (Nga); Viện Toán học Max - Planck (Đức); Viện Vật lý lý thuyết Trieste (Ý); Đại học Tokyo (Nhật Bản).

Từ 1994 đến 1996 anh là Giáo sư trợ lý tại Đại học Bang New York (State University of New York, SUNY) ở Buffalo, New York. Anh còn là Giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Osaka, Viện Mittag - Leffler, Thụy Ðiển, Viện nghiên cứu khoa học toán tại Tokyo, Nhật Bản, Đại học Grenoble, Đại học Paris VII, Pháp, Đại học Genève, Thuỵ Sĩ...

Từ tháng 1/2004 đến nay Lê Tự Quốc Thắng là Giáo sư chính thức của Viện Công nghệ Georgia, Hoa Kỳ. Trước đó vào năm 1995, anh cùng với 2 Giáo sư người Nhật là J. Murakami và T. Ohtsuki đã phát minh ra bất biến lượng tử mang tên Le - Murakami - Ohtsuki mở ra một hướng mới cho ngành lý thuyết bất biến và đa tạp ba chiều, một nội dung kiến thức quan trọng trong Toán học topo.

Thông tin của GS. Lê Tự Quốc Thắng trên trang web của Viện Công nghệ Georgia, Hoa Kỳ.

Thành công ở nước ngoài nhưng vẫn hướng về quê hương

Dù hiện tại đang làm việc ở nước ngoài nhưng những năm qua, Giáo sư Lê Tự Quốc Thắng vẫn luôn hướng về Việt Nam và có nhiều đóng góp cho quê hương. Tài năng Toán học này luôn tích cực kết nối, giúp giới toán học Việt Nam có điều kiện giao lưu với nước ngoài để tiếp tục làm Toán.

GS. Lê Tự Quốc Thắng.

Ngoài ra, Lê Tự Quốc Thắng liên tục tìm cách giới thiệu, tuyển chọn một số sinh viên Việt Nam qua Mỹ học nghiên cứu sinh ngành Toán. Anh đã dìu dắt nhiều học trò Việt Nam thành tài. Trong số đó có TS Huỳnh Quang Vũ, nay là Phó trưởng khoa Toán - Tin học, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP HCM.

Hàng năm vào dịp hè, Lê Tự Quốc Thắng thường về nước và tham gia giảng dạy tại lớp cử nhân tài năng toán Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM.

Đặc biệt tại kì thi IMO lần thứ 48 tổ chức tại Hà Nội, anh cùng nhiều giáo sư toán học Việt kiều đã về nước tham gia vào công tác chấm thi, tạo ra một kì thi IMO thành công tại Việt Nam.