Chất kịch độc chỉ 0.03mcg đủ GIẾT một người nặng 70kg ẩn chứa trong nhiều thực phẩm QUEN THUỘC, nhưng chỉ cần làm điều này là có thể LOẠI BỎ dễ dàng

Sự nguy hiểm của Clostridium botulinum?

Đây là một vi khuẩn gram dương kỵ khí, hình que hai đầu tròn, có nhiều lông quanh thân, di động. Trong điều kiện khắc nghiệt, vi khuẩn C.botulinum có thể biến thành dạng nha bào vô cùng chắc chắn, có khả năng tồn tại cao. Do đó, C.botulinum phân bố rất rộng rãi trong tự nhiên, có thể tìm thấy trong đất vườn, phân động vật tươi hoặc đã ủ, bụi bẩn, nước ao, nước sông hồ, ruột gia súc, đặc biệt phát triển mạnh trong thức ăn ôi thiu, thịt hộp để lâu ngày...

Botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh. Khi xâm nhập vào cơ thể, botulinum sẽ ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền acetylcholine từ các đầu dây thần kinh. Từ đó, xung thần kinh không thể truyền dẫn được nữa, giao tiếp các tế bào thần kinh không được thực hiện, làm cho các cơ bị tê liệt.

Độc tố botulinum có mặt ở nhiều nơi trong tự nhiên. Ảnh minh hoạ

Độc tố botulinum gồm có 7 loại, ký hiệu bằng các chữ cái từ A đến G. Trong đó ngộ độc loại A và B là phổ biến nhất ở người, sau đó đến E và F, các loại còn lại ít gặp hơn. Độc tố botulinum là chất độc cực mạnh, chỉ cần dùng 0.03 mcg tiêm tĩnh mạch có thể gây tử vong một người nặng 70kg, 1kg có thể gây tử vong 1 tỷ người.

Botulinum có ở đâu?

Thông thường, mọi người sẽ bị nhiễm độc tố botulinum trong thực phẩm. Tất cả các loại thức ăn nếu bảo quản không tốt đều có thể gây ngộ độc. Nguồn gây bệnh thường gặp là các loại đồ hộp có độ acid thấp như đậu, thịt hộp, cá hộp, pate hộp... Trẻ dưới 1 tuổi cũng có thể bị ngộ độc độc tố clostridium botulinum nếu sử dụng mật ong, sữa bột chứa botulinum dạng nha bào. Nha bào sau khi vào đường tiêu hóa sẽ phát triển và sinh độc tố. Bên cạnh đó, độc tố botulinum cũng có thể nhiễm qua các vết thương. Thể này hay gặp ở những người tiêm chích ma túy.

Trong đó, dấu hiệu nhận biết đồ hộp có thể chứa C.botulinum là các đồ hộp bị phồng (do vi khuẩn sinh hơi).

Triệu chứng ngộ độc Botulinum

Theo bác sỹ Trần Văn Phúc - Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, triệu chứng ngộ độc sẽ xuất hiện sau bữa ăn từ 12-36 tiếng. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp kéo dài tới vài ngày, thậm chí là 1 tuần. Thời gian phát bệnh càng ngắn chứng tỏ độc tố càng nhiều và nguy cơ tử vong cao hơn. Các dấu hiệu cơ bản như sau:

- Tiêu hóa: Người bệnh có cảm giác buồn nôn và nôn. Cùng với đó là triệu chứng chướng bụng, đau bụng; liệt ruột cơ năng, táo bón.

Botulinum có trong những sản phẩm đóng hộp để lâu ngày hoặc bảo quản không đạt tiêu chuẩn. Ảnh minh hoạ

- Thần kinh: Người bệnh bị liệt đối xứng hai bên, xuất phát từ vùng đầu mặt, cổ lan xuống chân với các triệu chứng là sụp mi, nhìn mờ, đau họng, khó nuốt, khó nói, khàn tiếng, khô miệng. Sau đó liệt tay, liệt các cơ vùng ngực, bụng và liệt hai chân.

- Phản xạ gân xương thường giảm hoặc mất, không có rối loạn cảm giác.

Ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể chỉ mệt mỏi, không làm được các động tác gắng sức bình thường và suy nhược cơ thể. Nhưng ở những trường hợp nặng, nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể liệt tất cả các cơ dẫn đến ứ đọng đờm dãi, suy hô hấp, ngưng thở và tử vong.

Cách xử lý Botulinum

Nguy hiểm như vậy nhưng botulinum lại có một điểm yếu đó là không chịu được nhiệt. Do đó, nếu đun ở 100⁰C sau 2 phút chất độc bắt đầu biến tính và giảm độc lực, đun đến 10 phút có thể bị phá hủy.

Theo PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội), người dân thường có suy nghĩ tủ lạnh là nơi vi khuẩn không thể sinh sôi, phát triển. Thực tế lại hoàn toàn ngược lại, nếu bảo quản thực phẩm không đúng cách và bảo quản trong thời gian dài sẽ gây ra các bệnh về đường tiêu hoá, thậm chí là nhiễm khuẩn, nhiễm độc thức ăn.

Từng có rất nhiều nạn nhân ngộ độc botulinum do ăn pate Minh Chay

Ở phía các cơ sở doanh nghiệp, cần có sự giám sát ở các khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản, sử dụng các thực phẩm đóng hộp, thực phẩm hun khói, thực phẩm lên men yếm khí (thịt, cá ướp, ủ mắm...), thực phẩm bảo quản trong môi trường yếm khí (xông khói...), lò mổ, cơ sở chế biến thức ăn, nơi bán sữa và sản phẩm sữa.

Bên cạnh đó, người dân cần chú ý chọn các thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng theo quy định của pháp luật. Thận trọng với thực phẩm đóng hộp có mùi, vị và màu sắc khác thường. Đối với trẻ sơ sinh, không dùng mật ong để rơ miệng hoặc làm thức ăn cho trẻ.

Tổng hợp

Nguồn tham khảo: Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế