Châu Âu thúc đẩy cắt giảm khí đốt của Nga đang tác động mạnh đến thị trường thép như thế nào?

Trung Quốc phong toả, nhu cầu ở nước ngoài xuống thấp

Giá thép liên tục biến động cho thấy mức tiêu thụ giảm xuống ở châu Âu và việc khóa cửa do Covid-19 đang diễn ra trên khắp Trung Quốc. Các biện pháp chống Covid-19 mới nhất của Trung Quốc đã khiến sản lượng công nghiệp giảm 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đồng thời, các báo cáo chỉ ra rằng doanh số bán lẻ đã giảm 11,1%. Theo Trading Economics, giá thép thanh vằn tương lai tại Trung Quốc ngày 25/5 là 4.601 nhân dân tệ/tấn (691 USD/tấn), giảm 1,5% so với ngày trước đó. Kể từ ngày 5/5, giá mặt này liên tục đi xuống (giảm tổng cộng 12%). 

Diễn biến giá thép thanh vằn tương lai tại Trung Quốc. (Trading Economics)

Theo Sunsirs, giá thép cuộn cán nóng giao ngay tại Trung Quốc ngày 24/5 là 4.796 nhân dân tệ/tấn (720 USD/tấn), giảm 1,1% so với ngày trước đó.

Thép thanh vằn giao ngay giảm 0,8% xuống còn 4.727 nhân dân tệ/tấn (710 USD/tấn). Hai loại cuộn cán nguội và chữ I giữ nguyên so với ngày trước đó và giao dịch ở 5.430 nhân dân tệ/tấn (816 USD/tấn) và 5.083 nhân dân tệ/tấn (763 USD/tấn).

Một thương nhân trao đổi với MetalMiner: "Chi phí năng lượng đang ảnh hưởng nặng nề đến mọi vấn đề cũng như những người liên quan. Hóa đơn năng lượng hiện gặp rất nhiều thách thức." 

"Cả thế giới muốn mua bán, trao đổi với châu Âu. Tuy nhiên, với lạm phát đạt mức cao kỷ lục và xung đột chưa có hồi kết ở Ukraine, thị trường vẫn chưa thể ổn định", người này nói thêm.

Một thương nhân khác chỉ ra rằng kỳ nghỉ hè ở Bắc bán cầu (thường là vào tháng 6, tháng 7 và tháng 8) cũng đồng nghĩa với việc hoạt động xây dựng thấp hơn khiến nhu cầu thấp hơn. Điều này chắc chắn sẽ gây thêm áp lực giảm giá đối với thép trên thế giới.

Nga xung đột, các lệnh trừng phạt và đồng rúp

Sự không chắc chắn về việc liệu Nga có cắt nguồn cung cấp khí đốt cho EU do các lệnh trừng phạt của Ủy ban châu Âu hay không đã tạo ra sự biến động về giá. Lí do là bởi các nhà sản xuất thép có thể dựa vào khí tự nhiên để luyện gang trong lò cao cũng như luyện thép trong lò điện hồ quang.

Năm 2021, Liên minh châu Âu nhập khẩu tới 155 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên từ Nga. Lượng khí này chiếm khoảng 45% tổng kim ngạch nhập khẩu và gần 40% tổng lượng khí đốt tiêu thụ.

Một yếu tố khác góp phần vào sự biến động đang diễn ra là khả năng người mua có thể từ chối thanh toán khí đốt của Nga bằng đồng rúp. Vào cuối tháng 3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ban hành sắc lệnh nêu rõ "các quốc gia không thân thiện" phải thanh toán khí đốt giao hàng từ tháng 4 trở đi bằng đồng ruble, thiết lập tài khoản đồng ruble tại ngân hàng Gazbrombank hoặc Nga sẽ dừng cung cấp khí đốt.

Nga yêu cầu các quốc gia “không thân thiện” phải thanh toán khí đốt giao hàng từ tháng 4 trở đi bằng đồng ruble.

Ông Putin nhấn mạnh, nếu các khoản thanh toán như vậy không được thực hiện, Nga sẽ coi đây là việc không hoàn thành nghĩa vụ từ phía người mua, với tất cả các hậu quả sau đó. “Không ai bán miễn phí cho chúng tôi bất cứ thứ gì, và chúng tôi cũng sẽ không làm từ thiện. Có nghĩa là các hợp đồng hiện tại sẽ bị dừng lại”, Tổng thống Nga khẳng định.

Trên thực tế, Nga đã cắt nguồn cung khí đốt cho Ba Lan và Bulgaria do cả 2 đều từ chối yêu cầu thanh toán bằng đồng rúp. Điều này ngay lập tức làm dấy lên lo ngại về điều gì có thể xảy ra nếu các quốc gia khác làm theo điều tương tự.

Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của Liên minh châu Âu, sau đó đã hạn chế lập trường phản đối những người mua khí đốt Nga mở tài khoản tại ngân hàng Gazprombank. Họ thậm chí còn tuyên bố rằng người mua có thể thanh toán bằng đô la hoặc euro. Tuy nhiên, tổ chức này 'không khuyến khích' các nhà khai thác mở tài khoản thứ hai trong các khoản thanh toán dựa trên đồng rúp.

Giá thép và giá khí đốt có mối liên hệ chặt chẽ với nhau

Trong một nhà máy sản xuất thép, khí đốt tự nhiên là một thành phần rất quan trọng, nếu không có nó, sẽ rất khó để thực hiện một số công đoạn sản xuất thép và các quy trình thứ cấp. Thậm chí, khí đốt tự nhiên đôi khi cứu các nhà sản xuất thép trong những tình huống khẩn cấp.

Trong quá trình luyện thép, khí tự nhiên từ lâu cũng là nguồn nhiệt chính để nấu chảy gang thành thép. Chính nhiên liệu này đã hỗ trợ quá trình đốt cháy trong các lò nung lộ thiên. Tuy nhiên, sau khi các nhà sản xuất thép trên toàn thế giới chuyển sang sử dụng các lò ôxy cơ bản và lò điện hồ quang, lượng tiêu thụ khí tự nhiên trong quá trình luyện kim này đã giảm mạnh.

Dù vậy, vai trò của khí đốt trong quá trình sản xuất thép tại các nhà máy châu Âu vẫn vô cùng quan trọng. Đặc biệt là trong giai đoạn châu Âu muốn giảm sự phụ thuộc năng lượng vào Nga, đồng thời vấn đề lạm phát đang ngày càng gia tăng.

Vào ngày 29/4, Văn phòng Thống kê Châu Âu báo cáo rằng triển vọng lạm phát của tháng là 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái ở 19 bang đã sử dụng đồng euro làm đơn vị tiền tệ. Tổ chức cũng lưu ý rằng năng lượng có thể có tỷ lệ hàng năm cao nhất trong triển vọng đó là 38%.

Tất nhiên, EU đã cố gắng giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu khí của Nga kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra vào tháng 2. Cho đến nay, châu Âu đã thực hiện tăng cường sản xuất các sản phẩm năng lượng tái tạo, giảm tiêu thụ năng lượng và đa dạng hóa các nguồn cung.

Tuy nhiên, nhiều người theo dõi trong ngành tỏ ra nghi ngờ việc châu Âu sẽ có thể đạt được mục tiêu đó. "Làm thế nào châu Âu sẽ rút lui khỏi khí đốt của Nga?" một nhà phân tích thắc mắc. "Tôi chỉ đơn giản là không thấy được khả năng họ có thể hoàn toàn thoát khỏi nó."

Một lựa chọn cho một số nhà máy thép là sử dụng khí đốt từ lò luyện cốc để đốt các lò cao. Tuy nhiên, kết quả sẽ không nhất quán vì không phải nhà máy thép nào cũng được trang bị như vậy.

Một nguồn tin lưu ý rằng EU có thể giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga bằng cách bám vào 'chiếc phao cứu sinh' châu Phi. Tuy nhiên, EU sẽ phải đầu tư nhiều thời gian và tiền của hơn để khắc phục cơ sở hạ tầng yếu kém, cũng như vượt qua những trở ngại về an ninh và bất ổn ở khu vực.

"Nỗ lực của châu Âu nhằm đa dạng hóa nhu cầu khí đốt và thoát phụ thuộc năng lượng Nga là rất khó khăn, nhưng EU đang nắm lấy chiếc phao cứu sinh cuối cùng", tiến sĩ Mamdouh G. Salameh tại Trường Kinh doanh châu Âu ESCP ở London Anh cho biết. "EU có thể dần dần giảm phụ thuộc khí đốt Nga trong 10-15 năm, sau đó châu Phi có thể trở thành nguồn cung thay thế tiềm năng".

Tầm quan trọng của khí đốt trong ngành thép đang giảm dần theo từng năm. Điều này chủ yếu là nhờ sự ra đời của các phương pháp công nghệ tiết kiệm tài nguyên mới. Trong thời gian tới, ngành công nghiệp sẽ ít phụ thuộc hơn vào loại nhiên liệu này. 

Có lẽ, trong tương lai xa, các đường ống dẫn khí đốt tại các doanh nghiệp khai thác và luyện kim sẽ chỉ còn là một mạng lưới an toàn trong các tình huống khẩn cấp, hoặc nếu không sẽ trở thành những vật trưng bày trong bảo tàng gợi nhớ về một thời đã qua.

Tham khảo: Oilprice