Có dư địa ổn định lãi suất

Ngay từ đầu năm 2017, rất nhiều chuyên gia tỏ ra lo lắng cho hệ thống NH sẽ chịu nhiều áp lực để giữ ổn định mặt bằng lãi suất. Trước diễn biến kinh tế chính trị ngày càng biến động khó lường như hiện nay, nhất là chính sách kinh tế của các nền kinh tế lớn có khả năng tác động đến Việt Nam, thì lo lắng ấy không phải vô cớ, khi mà nhiệm vụ trọng tâm và cũng gần như xuyên suốt của NHNN là ổn định giá trị đồng tiền, giữ mặt bằng lãi suất trước áp lực đồng USD tăng giá, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế…

Thời điểm đó, một thành viên của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia còn tỏ ra bức xúc khi cho rằng, với một thế giới biến động mạnh như thế thì làm sao NHNN có thể thực hiện cũng như duy trì quá nhiều mục tiêu như vậy? Chưa kể, tâm lý kỳ vọng lạm phát gia tăng; cầu tín dụng và phát hành TPCP tiếp tục ở mức cao; tiến độ giải ngân vốn đầu tư còn thấp tạo áp lực đến cầu vốn tín dụng... gia tăng sức ép lên mặt bằng lãi suất.

Dự báo xu hướng lãi suất từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục ổn định

Mặc dù vậy, đi hết 5 tháng đầu năm 2017, đến thời điểm này mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của các TCTD diễn biến ổn định. Hiện lãi suất cho vay phổ biến khoảng 6-9%/năm đối với ngắn hạn và 9-11%/năm đối với trung và dài hạn. Khách hàng tốt có thể được vay lãi suất ngắn hạn từ 4-5%/năm.

Có được kết quả tích cực trên, theo chia sẻ của lãnh đạo NHNN, ngay từ đầu năm, NHNN theo dõi sát diễn biến thị trường để có những giải pháp xử lý kịp thời. Trước hiện tượng những tháng đầu năm một số NH tăng lãi suất huy động, nhưng qua theo dõi đánh giá các NH này chủ yếu điều chỉnh nhằm cơ cấu kỳ hạn, đáp ứng quy định của NHNN. Và NHNN nhìn nhận đây là tín hiệu tích cực đảm bảo an toàn trong hoạt động.

Một mặt bám sát thị trường, mặt khác NHNN đã tập trung điều hành các giải pháp thông qua điều tiết thanh khoản hợp lý, tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh để giữ ổn định lãi suất huy động, phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Kết quả, mặt bằng lãi suất thị trường đạt được mục tiêu giữ ổn định, thậm chí một số NH áp dụng chương trình cho vay đối với một số đối tượng khách hàng với lãi suất ưu đãi...

Nhiều chuyên gia NH đánh giá tích cực các giải pháp điều hành chính sách của NHNN, sẽ giữ được ổn định lãi suất trước những biến động thị trường. Thậm chí qua quan sát diễn biến thị trường đang xuất hiện dư địa mới cho NH điều chỉnh mặt bằng lãi suất.

Cơ sở cho nhận định trên là các yếu tố chính tác động đến lãi suất như lạm phát hạ nhiệt, cùng với thanh khoản VND dồi dào, lãi suất trên thị trường liên NH duy trì xu hướng giảm, đang ở mức thấp nhất trong vòng 5 tháng qua. Đơn cử ngày 7/6, lãi suất chào bình quân liên NH VND giảm nhẹ từ 0,02 - 0,07% ở tất cả các các kỳ hạn, lãi suất qua đêm chỉ giao dịch ở mức 2,40%; 1 tuần là 2,55%...

Lãnh đạo một NH cho biết, chắc chắn lãi suất giảm trên thị trường liên NH sẽ có tác động gián tiếp đến lãi suất trên thị trường 1. Những yếu tố trên đang tạo dư địa quan trọng để các NH có cơ hội tiếp tục ổn định mặt bằng lãi suất, thậm chí có cơ hội giảm thêm theo định hướng của nhà điều hành.

Tổng giám đốc SCB Võ Tấn Hoàng Văn cho rằng khả năng giảm lãi suất là hoàn toàn có thể thực hiện được. Theo ông Văn, trong bối cảnh Chính phủ đang tìm mọi giải pháp hỗ trợ DN, thanh khoản NH đang dồi dào, cạnh tranh ngày càng tăng... nếu không muốn mất khách các NH buộc phải đưa ra chính sách cạnh tranh bằng lãi suất cho vay hợp lý để giữ khách.

Dự báo lãi suất có thể giảm, nhưng một thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đánh giá mức độ điều chỉnh sẽ không nhiều. Theo vị này, tín hiệu lạm phát giảm nhiệt trong tháng 5 chưa thể khẳng định xu thế bất biến của lạm phát trong những tháng tới. Vì dường như Chính phủ đang muốn nén giá cả các hàng hóa cơ bản như điện, y tế… để hỗ trợ DN. Nhưng muốn là một việc, thực tế diễn ra theo chủ quan hay không lại là chuyện khác. Do đó một tín hiệu tháng 5 chưa nói lên được nhiều.

Trong khi đó, sự khác biệt giữa chính sách kinh tế của ông Donald Trump và Fed có thể cũng sẽ tác động đến lãi suất của Việt Nam. Kinh tế Mỹ đang có tín hiệu tốt lên trong những tháng gần đây, có vẻ Fed lại muốn tăng lãi suất. Nhưng ông Donald Trump vẫn không muốn giá đồng USD quá cao làm ảnh hưởng lợi thế cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu... Thêm vào đó, chính sách tỷ giá của nước láng giềng Trung Quốc cũng sẽ tác động đến chính sách lãi suất của Việt Nam. Như vậy có thể thấy áp lực đối với lãi suất của NH có vẻ giảm hơn so với dự báo đầu năm chứ không phải đã hết.

Tuy nhiên, vị chuyên gia trên cũng dự báo xu hướng lãi suất từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục ổn định. Nếu có điều chỉnh giảm lãi suất chủ yếu ở các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng.