Có "sự trả đũa chính trị" vụ chính quyền ông Trump hủy cấp vốn đường sắt cao tốc California?

Chính quyền Tổng thống Donald Trump ngày vừa tuyên bố chính thức hủy cấp 929 triệu USD trước đó dự kiến cấp cho chương trình đường sắt cao tốc của bang California.

Theo tin từ Reuters, Cục Đường sắt Liên bang Mỹ (FRA) tuyên bố hủy khoản ngân sách dự kiến cấp cho California theo một thỏa thuận vào năm 2010 vì bang này "nhiều lần không tuân thủ" và "không có bước tiến đáng kể nào trong dự án".

Ngoài ra, FRA cũng nói đang cân nhắc mọi lựa chọn để đòi lại toàn bộ 2,5 tỷ USD ngân sách liên bang đã cấp cho chương trình đường sắt cao tốc của California.

Quyết định trên là bước leo thang mới nhất trong "cuộc đấu" giữa chính quyền ông Trump với California trong hàng loạt vấn đề gồm người nhập cư, tiêu chuẩn khí thải xe cộ và chính sách Internet.

Tiểu bang lớn nhất của nước Mỹ đã liên tục kiện chính quyền ông Trump vì những mâu thuẫn trên và giới quan sát dự kiến bang này sẽ tiếp tục kiện Chính phủ liên bang về việc hủy cấp khoản ngân sách đường sắt cao tốc.

Động thái hủy cấp ngân sách diễn ra sau khi Thống đốc Gavin Newsom của California hồi tháng 2 tuyên bố rằng bang này sẽ giảm quy mô của dự án đường sắt 77,3 tỷ USD do chi phí bị đội lên, việc triển khai dự án bị trì hoãn, và những mối lo về quản lý. Thay vào đó, California sẽ chỉ hoàn thành một phần của dự án ban đầu.

Trong một tuyên bố ngày 16/5, ông Newsom gọi hành động hủy cấp ngân sách của Chính phủ liên bang đối với California là "một cuộc tấn công phi pháp và trực tiếp vào California, cơ sở hạ tầng xanh của chúng tôi, và hàng nghìn người lao động đang xây dựng dự án này".

Ông nói thêm "chính quyền ông Trump đang cố gắng thực hiện sự trả đũa chính trị đối với bang chúng tôi", đồng thời thề sẽ ra tòa để bảo vệ "tiền của California mà Quốc hội đã phân bổ".

Đối mặt với sức ép về giao thông, California vốn dự kiến xây dựng một hệ thống đường sắt cao tốc dài 520 dặm (837 km) trong giai đoạn đầu, với tốc độ tàu chạy lên tới 354 km/giờ từ Los Angeles tới San Francisco, dự kiến bắt đầu vận hành toàn bộ từ 2033.

Tuy nhiên, hồi tháng 2, ông Newsom nói bang sẽ chỉ hoàn thành 119 dặm đường sắt cao tốc nối giữa Merced và Bakersfield ở vùng Central Valley.

Vào năm 2010, chính quyền Tổng thống Barack Obama nhất trí cấp cho California 3,5 tỷ USD để xây dựng sắt cao tốc. Trước đó, vào năm 2008, cử tri California đã nhất trí để chính quyền bang huy động 10 tỷ USD thông qua phát hành trái phiếu để đầu tư cho dự án.

Tháng 3 năm ngoái, chính quyền California dự báo chi phí của dự án đã tăng thêm 13 tỷ USD, lên hơn 77 tỷ USD, và lo ngại rằng chi phí có thể tăng vượt mức 98 tỷ USD.