Con đường ngắn nhất trở thành kế toán viên chuyên nghiệp

Việc hiểu thế nào là một kế toán viên chuyên vẫn là chủ đề gây nhiều tranh luận do chưa có định nghĩa cụ thể trong các văn bản pháp luật tại Việt Nam.

Hiện tại, Luật Kế toán sửa đổi 2015 chỉ định nghĩa “Kế toán viên hành nghề” chỉ những người cung cấp dịch vụ kế toán thay vì định nghĩa thế nào là một “Kế toán viên chuyên nghiệp”.

Chúng tôi có một số trao đổi liên quan đến vấn đề này với ông Phan Lê Thành Long, Giám đốc Viện Kế toán Quản trị Công chứng Úc (CMA Australia) tại Việt Nam.

Thưa ông, chúng ta có thể hiểu thế nào là một “Kế toán viên chuyên nghiệp”?

Tại các quốc gia phát triển, kế toán viên chuyên nghiệp được hiểu là những người hành nghề kế toán được chứng nhận (Certified) bởi một tổ chức nghề nghiệp chuyên nghiệp. Hay chúng ta thường quen thuộc với tên gọi “Kế toán viên công chứng” (Certified Accountant hoặc Chartered Accountant). Kế toán viên chuyên nghiệp phải trải qua các kỳ thi sát hạch để trở thành hội viên của các tổ chức nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán, tức là có chứng chỉ chuyên nghiệp.

Ông có thể nói rõ hơn về chứng chỉ nghề nghiệp và các tổ chức nghề nghiệp chuyên nghiệp về kế toán?

Ở Việt Nam, hiện tại có 02 chứng chỉ được coi là chứng chỉ nghề nghiệp chuyên nghiệp được pháp luật thừa nhận là Chứng chỉ Kiểm toán viên hành nghề (CPA) và Chứng chỉ Kế toán viên hành nghề (APC). Để đạt được một trong hai chứng chỉ này, những người hành nghề phải trải qua kỳ thi quốc gia với 8 môn thi do Bộ Tài chính tổ chức.

Bên cạnh đó, có một số tổ chức nghề nghiệp kế toán quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam được công nhận như ACCA, CPA Australia, ICAEW, CIMA, hay CMA Australia. Hội viên các tổ chức nghề nghiệp quốc tế này đều được coi là các kế toán viên chuyên nghiệp, bởi vì các tổ chức này có chức năng chứng nhận (certified) cho hội viên.

Bên cạnh đó, Điều 39 Luật Kế toán 2015 lần đầu tiên đã quy định về Kiểm toán nội bộ, ông có chia sẻ gì về vấn đề này?

Cá nhân tôi đã tham gia với tư cách là chuyên gia tư vấn cho Dự án hỗ trợ kỹ thuật cho Bộ Tài chính xây dựng dự thảo nghị định hướng dẫn về Kiểm toán nội bộ do Ngân hàng Thế giới tài trợ trong năm 2016. Theo dự thảo nghị định, chức năng kiểm toán nội bộ trong các doanh nghiệp sẽ do Ban Kiểm soát hoặc Uỷ ban Kiểm toán phụ trách. Đây cũng sẽ là thách thức cho Ban Kiểm soát tại các công ty do họ chưa được trang bị các kiến thức chuẩn về kiểm toán nội bộ.

Ông có thể nói rõ hơn con đường để trở thành “Kế toán viên chuyên nghiệp” với tư cách là hội viên của Viện Kế toán Quản trị Công chứng Úc (CMA Australia)?

Trở thành hội viên của CMA Australia là con đường ngắn nhất và tốt nhất để trở thành một kế toán viên chuyên nghiệp. CMA Australia, về mặt luật pháp, có chức năng chứng nhận (certified) cho các hội viên của họ trở thành Kế toán viên chuyên nghiệp (CMA).

CMA Australia là tổ chức quốc tế duy nhất nội địa hoá chương trình đào tạo tại Việt Nam. Theo CMA Australia, nghề kế toán phải là một nghề mang tính “nội địa” theo khung chuẩn quốc tế bởi vì mỗi kế toán chuyên nghiệp khi hành nghề tại một quốc gia phải thực sự hiểu về các quy định của pháp luật, thuế, kế toán, cấu trúc quản trị và văn hoá tại quốc gia đó. Theo đó, CMA Australia cung cấp chương trình đào tạo CMA được Việt hoá (sử dụng tiếng Việt trong học và thi) cũng như tăng cường các bài tập tình huống trong bối cảnh Việt Nam nhằm cung cấp các công cụ kế toán quản trị thực tiễn cho học viên.

Chương trình CMA Australia tại Việt Nam gồm 02 môn học bao gồm:

• Quản trị chi phí chiến lược (SCM)

• Phân tích kinh doanh chiến lược (SBA)

Ông có thể nói rõ hơn về tiêu chí sát hạch của Chương trình CMA?

Để trở thành hội viên CMA, CMA Australia đưa ra yêu cầu sát hạch theo số năm kinh nghiệm của học viên như sau:

- Từ 5 đến dưới 10 năm: Học và thi 02 môn.

- Từ 10 đến dưới 20 năm: Học và lựa chọn làm một Báo cáo chuyên môn (Không phải tham gia kỳ thi).

- Từ 20 năm trở lên: Học và tham gia ít nhất 85% thời lượng của 02 môn.

Hiện tại các chương trình đào tạo của CMA Australia tại Việt Nam do đơn vị nào tổ chức?

CMA Australia đã đánh giá và công nhận Viện AFA Research & Education là Đối tác đào tạo được công nhận duy nhất tại Việt Nam. Để biết thông tin chi tiết về CMA Australia có tại website www.afa.edu.vn.

AFA cũng cung cấp Chương trình đào tạo “Kiểm toán nội bộ Chuẩn quốc tế - CPIA”. Chương trình được CMA Australia công nhận và cấp chứng chỉ CPIA về kiểm toán nội bộ, giúp ban kiểm soát các doanh nghiệp có thể thực thi vai trò phụ trách bộ phận kiểm toán nội bộ khi nghị định về kiểm toán nội bộ được ban hành sắp tới.

Trân trọng cảm ơn ông.