Đây mới là đất nước buồn nhất khi Anh rời EU

Trong năm 2015, dựa trên những con số đã được công bố chính thức, GDP của Ireland đã tăng trưởng đáng kinh ngạc 8%, vượt qua cả Trung Quốc. Trong năm nay, GDP của Ireland dự kiến sẽ vào khoảng 5%, dù giảm nhưng vẫn là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong nhóm các nước phát triển. Tuy nhiên đó chỉ là khi Brexit không xảy ra.

Fergal O'Brien, nhà kinh tế trưởng tại Irish Business và Tổng Liên đoàn lao động (IBEC) cho biết các tập đoàn lớn của Ireland đầu tư tại Anh nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Anh cũng là thị trường đầu tiên mà các doanh nghiệp Ireland muốn xuất khẩu hàng hóa.

Hiệp ước hòa binh Good Friday (Ngày thứ 6 tốt lành) sẽ bị đảo lộn. Đây là hiệp ước lịch sử đánh dấu sự chấm dứt cuộc chiến tàn khốc giữa các dân tộc theo Công giáo và Tin Lành, cho phép người lao động và hàng hóa được lưu thông giữa biên giới giữa hai nước Bắc Ireland và Ireland. Theo đó miền Bắc ( Bắc Ireland) và miền Nam (Cộng hòa Ireland) sẽ luôn mở cửa cho công nhân Anh và Ireland được tự do di chuyển qua lại theo hai hướng.

Nhưng với Brexit, Anh có thể đóng 300 dặm biên giới để kiểm soát nhập cư từ cả bên trong và bên ngoài (EU). Đây cũng là một trong những mục tiêu chính của Brexit. Thậm chí, 30.000 công nhân vẫn hàng ngày đi làm ở các thành phố như Ulster hay Belfast sẽ không còn quyền tự do làm việc ở Anh như những gì họ được hưởng theo luật của EU. Ngoài ra, chi phí vận chuyển cho tất cả mọi thứ từ sữa đến nhiên liệu diesel khi qua biên giới cũng sẽ tăng lên vì phải qua nhiều bước kiểm tra khi thông quan.

Bắc Ireland sẽ tách ra khỏi liên hiệp Anh?

Các dân tộc Ireland (gồm Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland) cũng là một điểm nóng chính trị sẽ hình thành mối quan hệ mới giữa Anh và EU. Brexit có thể là liều thuốc thúc đẩy Bắc Ireland hòa hợp với người láng giềng phía nam của mình (Cộng hòa Ireland) – và EU. Theo các cuộc thăm dò gần đây, khoảng 70% cử tri ở Bắc Ireland ủng hộ "ở lại."

Martin McGuinness, một quan chức hàng đầu của chính phủ và là thành viên của Sinn Fein (một đảng chính trị hàng đầu ở Bắc Ireland) phản đối Brexit. Nhưng nếu nó xảy ra, các dân tộc Ireland nên có nghĩa vụ được trưng cầu dân ý của riêng họ để thống nhất. Guinness cho rằng việc “hòa hợp” với Cộng hòa Ireland sẽ khôi phục lại các địa hạt phía Bắc cho tới cộng đồng đa quốc gia thuộc Liên minh châu Âu.

Cho tới khi Anh đàm phán một thỏa thuận thương mại mới hài hòa với EU, dự định “đào tẩu” khỏi Liên minh Anh của Bắc Ireland có thể phát sinh tại thời điểm ít ai ngờ tới nhất.

Triển vọng rời khỏi Anh của Bắc Ireland và gia nhập khối mậu dịch tự do sẽ thổi bùng căng thẳng giữa Anh và EU, làm cho mọi việc sẽ trở nên cực kỳ khó khăn để đạt được các thỏa thuận mở cửa biên giới cần thiết nhằm đảm bảo sự thịnh vượng của hai Ireland và Anh Quốc.

Nếu Ireland không thể “hòa hợp”, Brexit sẽ là sự tàn phá nặng nề cho nền kinh tế của Bắc Ireland bởi sự thịnh vượng của quốc gia này phụ thuộc nhiều và xuất khẩu nông nghiệp cũng như sự trợ cấp nông nghiệp được hỗ trợ bởi EU. Người nông dân tại đây sẽ thực sự gặp khó khăn nếu Anh rời khỏi EU.

Một nghịch lý là khi EU trừng phạt Anh nói riêng và liên hiệp Anh nói chung, Bắc Ireland phải tính các biện pháp bảo hộ để bảo vệ việc làm và kế sinh nhai của mình.

Kim ngạch xuất khẩu của Bắc Ireland đạt 9,2 tỷ USD tính từ thời điểm kết thúc tháng 9 năm ngoái, trong đó, 5,1 tỷ USD (tương đương 56%) là đến từ các nước trong khối EU. Và gần 2/3 trong số những hàng hóa của Bắc Ireland chảy về phía nam tới Ireland, trong đó nông nghiệp chiếm tới 25% GDP.

Bắc Ireland có tới 25.000 trang trại, với khoảng 60.000 cư dân canh tác và chế biến thực phẩm. 1/3 kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng như phô mai, sữa và thịt bò được xuất sang các nước EU, và gần một nửa là tới người hàng xóm phía Nam.

Vậy câu hỏi đặt ra là nếu Anh rời EU, các lĩnh vực thương mại then chốt của Bắc Ireland sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Mặc dù mức thuế quan của EU đối với các mặt hàng nhập khẩu từ các quốc gia bên ngoài khối thương mại là dưới 6%, nhưng đối với các sản phẩm nông nghiệp thì bị đánh mức thuế cao hơn nhiều. 41% với giá sữa cũng như pho mát nhập khẩu và 22% với sản phẩm là thịt.

Anh ra đi, nếu nông dân Bắc Ireland đối mặt với mức áp thuế lên tới 40% khiến giá cả các mặt hàng này gia tăng, thị trường các nước Pháp, Đức và đặc biệt là Ireland sẽ khép lại cánh cửa xuất khẩu với Bắc Ireland.

Điều đó sẽ dẫn tới kết quả là những người nông dân phải bán tất cả sữa và thịt bò của họ ở Anh, và lượng cung này tất nhiên nhiều hơn rất nhiều so với khả năng tiêu thụ của người Anh cho việc ăn uống.

Theo chính sách nông nghiệp chung (CAP) của EU, một trang trại bò sữa 260 mẫu Anh ở Bắc Ireland nhận viện trợ hàng năm với tổng trị giá 90.000 USD. Thực tế, nếu không có sự trợ cấp lớn từ CAP, người nông dân gần như làm không công và có nguy cơ đóng cửa trang trại của mình.

Nếu EU không mua tất cả các loại sữa và thịt bò – cũng như các thị trường xuất khẩu đóng cửa - giá sẽ giảm, buộc hàng ngàn người nông dân phải rời bỏ trang trại. Tất nhiên, chính phủ Vương quốc Anh sẽ không để cho điều đó xảy ra. Thay vào đó, Anh có thể sẽ lập nên một hệ thống trợ cấp tương tự như một phiên bản CAP của EU.

Đó là tin tốt cho nông dân, nhưng là tin xấu cho Anh bởi họ phải chi hàng trăm triệu bảng mỗi năm để hỗ trợ cho người nông dân Bắc Ireland. Ngoài ra, các gia đình ở Anh sẽ tiếp tục trả mức giá cao từ chính sách hỗ trợ trên.

Mặc dù Ireland không thuộc liêp hiệp Anh, nhưng việc Brexit cũng sẽ ảnh hưởng đến quốc gia có lực lượng lao động và xuất khẩu vào Anh chiếm tỷ trọng lớn.

Hiện có gần 230.000 người Anh đang làm việc tại Cộng hòa Ireland, và 400.000 công dân Ireland đang làm việc tại các ngân hàng, cửa hàng và nhà máy tại Anh. Nếu Anh rời khỏi liên minh, những người này sẽ không thể có được visa để tiếp tục công việc của mình.

Trước đó, các công nhân Ireland đã phải cắt giảm tiền lương trong một nổ lực của chính phủ để giữ cho việc xuất khẩu các mặt hàng có thể cạnh tranh, thì việc trở lại quê nhà của hàng trăm ngàn lao động sẽ gây thêm áp lực về tiền lương. Và những sự suy giảm hơn nữa về tiền lương có thể gây ra một phản ứng mạnh mẽ về chính trị.

Thực phẩm và dược phẩm là những sản phẩm mà Ireland xuất khẩu nhiều nhất vào Anh Quốc. Nếu Brexit, hoạt động thương mại giữa hai nước sẽ gặp khó khăn không chỉ do mức thuế quan mà còn do sự sụt giảm của đồng bảng Anh so với đồng Euro.