Để 120.000 tỉ đồng lan tỏa

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng chủ trì xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí được thụ hưởng chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỉ đồng; làm cơ sở để các địa phương xác định, công bố dự án nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy định. Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại căn cứ danh mục dự án, đối tượng, điều kiện tiêu chí được thụ hưởng… áp dụng điều kiện cho vay và lập quỹ dự phòng rủi ro, không đánh đồng giữa các doanh nghiệp.

Để triển khai hiệu quả, Chính phủ nên xây dựng một hệ thống cho phép xác định số tiền cần thiết cho đơn xin hỗ trợ tài chính và hỗ trợ nhà ở trong danh sách chờ... Từ đây, người thu nhập thấp sẽ biết khi nào họ có thể tiếp cận nhà ở; Bộ Xây dựng nắm rõ hơn về nhu cầu nhà ở cũng như phân bổ ngân sách cần thiết.

Đồng thời, cần ưu tiên cho người chưa từng sở hữu nhà và người thực sự có nhu cầu sở hữu nhà ở. Việc thiết lập mục tiêu này cần dựa trên dự báo nhu cầu nhà ở một cách khoa học bằng cách điều tra dân số toàn diện về thực trạng nhà ở của hộ gia đình thu nhập trung bình và thấp, từ đó ước tính số người có nhu cầu trong tương lai và khả năng chi trả cho nhà ở của các hộ gia đình.

Luật Nhà ở 2014 và Luật Nhà ở sửa đổi có chia các đối tượng thụ hưởng NƠXH, nhưng việc chỉ liệt kê sẽ khó xác định đối tượng nào được ưu tiên cung cấp NƠXH. Cần tách thành các đối tượng thụ hưởng "đặc biệt" và thụ hưởng "thông thường" sẽ tạo niềm tin cho chính sách phát triển nhà ở giá hợp lý.

Để tăng nguồn cung NƠXH, việc phát triển quỹ đất sạch là ưu tiên tiếp theo bởi chi phí phát triển đất chiếm một tỉ lệ cao trong chi phí xây dựng nhà ở.

Như TP HCM hiện rơi vào tình trạng cực kỳ khan hiếm quỹ đất hoặc nếu có thì quỹ đất không phù hợp và không hấp dẫn người mua nhà. Quỹ đất tại các khu chế xuất, khu công nghiệp - nơi thuận tiện và thu hút người mua nhà gần như không còn.

Về lâu dài, để duy trì và phát triển bền vững nhà ở giá hợp lý, cần có quỹ đất sạch (đã quy lập sẵn hệ số đất, tầng cao) rồi cho phép doanh nghiệp đấu giá và xây dựng. Điều này giúp các doanh nghiệp phát triển nhà ở tiết kiệm được thời gian, chi phí tìm quỹ đất sạch…

Việc phát triển nhà ở có thể thực hiện bởi khu vực tư nhân nhưng việc phát triển quỹ đất nên triển khai bởi một tổ chức chuyên trách của các địa phương. Nếu ưu tiên này được hoàn thiện thì người mua sẽ được hưởng lợi vì giá nhà có thể giảm.

Ngoài ra, việc cho phép hoán đổi 20% quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại để xây dựng NƠXH một cách linh hoạt là giải pháp góp phần tăng thêm số lượng nhà ở cho người có thu nhập trung bình và thấp.