Đề xuất dùng nguồn thu từ xổ số cho các công trình quan trọng

Tiếp tục kỳ họp thứ 6, sáng 2/11, thảo luận về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021–2025, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Bến Tre) cho biết thời gian qua, Chính phủ cũng đã thực hiện nhiều biện pháp miễn giảm thuế, phí, giúp thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, tuy nhiên cũng làm ảnh hưởng tới chính quyền địa phương khi bị giảm nguồn thu.

Đại biểu cho rằng, để bù đắp lại các khoản chính quyền địa phương phải giảm theo chính sách của Chính phủ, cần tạo điều kiện cho địa phương có thể thu ở các lĩnh vực khác, để cân đối hài hòa giữa thu và chi ở các địa phương, nếu không sẽ giảm đến hàng nghìn tỷ đồng.

Đại biểu ví dụ, với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, hoặc các tỉnh ven biển, có nhiều tiềm năng phát triển năng lượng gió, cần tạo điều kiện cho các tỉnh phát triển lĩnh vực này để có nguồn thu bù đắp.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Bến Tre)

Cũng theo đại biểu Sơn, 21 tỉnh thành phía Nam có lợi thế là có nguồn thu từ xổ số kiến thiết. Nguồn này cũng phục vụ cho đầu tư công, quá trình chi từ nguồn này, theo chính sách của Chính phủ, vừa qua đang dành hết cho giáo dục, y tế, xây dựng nông thôn mới.

Đại biểu đề nghị, nên để Hội đồng nhân dân của các tỉnh thành quyết định việc sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết này để đầu tư thêm cho những công trình có vai trò quan trọng với phát triển kinh tế của địa phương.

Hiện nay, chúng ta đang tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ. Nhưng bên cạnh tự chủ cũng cần tạo điều kiện phù hợp để các đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu, để đảm bảo thu nhập, cuộc sống cho hàng nghìn cán bộ, nhân viên.

Trong khi đó, các bộ, ngành Trung ương chưa có hướng dẫn đầy đủ về tính đúng, tính đủ các dịch vụ để các đơn vị sự nghiệp công lập có điều kiện tự chủ. Đại biểu đề nghị Bộ Tài chính đặc biệt quan tâm đến vấn đề quan trọng này.

Tránh trục lợi vốn đầu tư công

Trong khi đó, đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) nhấn mạnh quan điểm vốn đầu tư công cần được thực hiện đúng mục đích, đạt hiệu quả, tránh trục lợi. Theo đại biểu, nguồn vốn đầu tư công cần tập trung vào việc xây dựng các công trình trọng điểm quốc gia.

Theo đại biểu Lê Hữu Trí, trên tổng thể thì công tác đầu tư công vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, nhất là trong khâu tổ chức thực hiện từ công tác xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu đầu tư, công tác chuẩn bị đầu tư, phân bổ nguồn lực giải phóng mặt bằng, triển khai thi công và giải ngân.

Đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa)

Trình tự, thủ tục trong đầu tư công cũng như các quy định của pháp luật về đất đai, môi trường, đấu thầu, chi ngân sách khoáng sản còn nhiều vướng mắc và trong nhiều trường hợp là điểm nghẽn, làm chậm công tác giải phóng mặt bằng, tiến độ thi công và giải ngân các dự án, công trình cần được sóng tháo gỡ.

Nguồn vốn đầu tư còn phân tán, nhiều chương trình chưa ưu tiên tập trung tối đa nguồn lực để đầu tư phát triển nhanh và đồng bộ các công trình hạ tầng chiến lược trọng điểm, quan trọng của quốc gia, đường cao tốc, đường ven biển, đường liên vùng nhằm tạo tính liên kết, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, nhất là ở khu vực Trung Bộ và Tây Nam Bộ. Việc thực hiện chủ trương lấy đầu tư công, dẫn dắt đầu tư, thu hút nguồn lực đầu tư khu vực ngoài nhà nước và đầu tư theo phương thức đối tác công tư chưa thực sự mang lại hiệu quả.

Kỷ cương, kỷ luật trong đầu tư công chưa nghiêm, chưa trở thành nề nếp, còn phụ thuộc vào tính quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Đại biểu đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng, vấn đề quan trọng là việc đầu tư phải đúng mục tiêu, từng công trình dự án phải phát huy hiệu quả và bảo đảm chất lượng, tránh tình trạng áp lực giải ngân bằng mọi giá. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm bảo đảm công tác đầu tư công đúng mục đích, đạt hiệu quả, ngăn chặn tình trạng lợi dụng đầu tư công để trục lợi, tham nhũng và gây lãng phí nguồn lực của đất nước.

Vốn vẫn phải chờ dự án

Cùng quan điểm với đại biểu Trí, đại biểu Triệu Quang Huy (đoàn Lạng Sơn) tỷ lệ giải ngân muốn đầu tư công 9 tháng năm 2023 có cải thiện so với các năm trước về số tuyệt đối cao hơn so với năm trước nhưng chưa đạt như yêu cầu.

Đại biểu Triệu Quang Huy (đoàn Lạng Sơn)

Qua giám sát thực tế, đại biểu Triệu Quang Huy cũng nêu một số vương mắc cụ thể, trong đố công tác chuẩn bị đầu tư, giao kế hoạch đầu tư hàng năm còn chậm và thiếu chủ động, công tác chuẩn bị đầu tư vẫn còn là khâu yếu, dẫn tới tình trạng vốn chờ dự án, hoàn thiện thủ tục đầu tư kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công...

Về thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án ODA chuyển tiếp, một số nội dung chưa được quy định chi tiết tại Luật Đầu tư công và các văn bản quy định hiện hành, gây khó khăn cho địa phương trong quá trình rà soát thực hiện các thủ tục đầu tư đối với dự án ODA.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ xem xét tháo gỡ vướng mắc liên quan đến quy định chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng; công tác tổng hợp thẩm định, giao kế hoạch và hướng dẫn triển khai thực hiện của các bộ ngành Trung ương có lúc chưa kịp thời....