Đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt nhiều loại hàng hoá

Tại cuộc họp báo do Bộ Tài chính tổ chức chiều 15/8, cơ quan này đã thông báo về đề xuất sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó sẽ áp dụng và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt nhiều mặt hàng như nước ngọt, thuốc lá...

Ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế, Bộ Tài chính cho rằng, đề nghị bổ sung nước ngọt vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm điều tiết tiêu dùng với đồ uống có đường.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ở Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm tới 25% dân số. Với trẻ em dưới 5 tuổi, tỷ lệ béo phì tăng nhanh từ mức 0,6% vào năm 2000 lên 5,3% vào năm 2015. Trong khi ấy, thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh tật như tim mạch, tăng huyết áp, đột quỵ, xơ vữa và tắc mạch vành, nhồi máu cơ tim…Việc lạm dụng nước ngọt sẽ dẫn dến béo phì.

Theo Bộ Tài chính, các nước trong khu vực đã thu thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng nước ngọt. Ví dụ, tại Thái Lan, nước ngọt có ga không cồn chịu mức thuế suất 25% hoặc 0,024 USD/chai 440cc, nước ngọt có ga ở mức 20% hoặc 0,011 USD/chai 440cc. Lào hiện cũng thu thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt khoảng 5-10%. Campuchia áp thuế với nước ngọt là 10%.

Ngoài ra, đại diện Bộ Tài chính cũng khẳng định, 3 nước ASEAN cũng đang xem xét áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt là Myanmar (dự kiến thu thuế 5%), Philippines (dự kiến thu 10 peso/lít), Indonesia (dự kiến thu 3.000 rupiah/lít).

Các nước châu Âu mức thuế còn cao hơn. Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, Pháp áp thuế với mức tuyệt đối là 0,72 euro/lít, Phần Lan thu 0,075 euro/lít nước ngọt, Hungary quy định mức thuế 0,04 euro/1 chai hoặc 1 lon nước, Hà Lan thu 0,09 USD/lít,…

Chính vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị bổ sung nước ngọt vào đối tượng chịu tiêu thụ đặc biệt bao gồm các loại nước ngọt có ga, không ga, tăng lực, thể thao, trà, cà phê uống liền được đóng gói theo dây chuyền sản xuất nước ngọt.

Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ 2 phương án, một là áp mức thuế 10% từ năm 2019, hai là áp thuế 20% từ năm 2019. Tuy nhiên, riêng về phần mình, ông Thi bày tỏ quan điểm ủng hộ phương án đầu tiên, tức là áp thuế ở mức 10%.

Với mặt hàng thuốc lá, Bộ Tài chính cho biết, Việt Nam hiện đang nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới. "Tỷ lệ người hút thuốc ở Việt Nam cao theo đánh giá có nhiều nguyên nhân trong đó có giá bán lẻ thuốc lá còn thấp, thanh thiếu niên dễ tiếp cận. So với các nước trong khu vực, Việt Nam có tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ ở mức hơn 48%, thấp hơn nhiều các nước như Brunei là 81%, Thái Lan 70%, Singapore là 69%, Malaysia là 57%", báo cáo nêu.

Với lý do hạn chế tiếp cận thuốc lá, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án áp thuế. Thứ nhất, áp thuế tiêu thụ đặc biệt theo phương pháp hỗn hợp (cả thuế suất tỷ lệ và thuế suất tuyệt đối). Theo lộ trình thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá từ năm 2016 là 70%, từ năm 2019 là 75%. Như vậy, phương án này sẽ gồm thuế theo tỷ lệ như lộ trình và thu thêm mức tuyệt đối từ 1.000 đồng bao 20 điếu và 1.500 đồng/ một điếu xì gà. Quy định này được đề nghị áp dụng từ năm 2020.

Phương án 2 được Bộ Tài chính đưa ra là tăng thuế suất theo lộ trình, từ năm 2020, mức thuế sẽ tăng từ 75% lên 80%. Từ năm 2021, mức thuế sẽ tăng lên 85%.

Đại diện Bộ Tài chính cho rằng, phương thức kết hợp thuế suất theo tỷ lệ và thuế tuyệt đối được nhiều nước phát triển áp dụng (khoảng 48 nước) nên đề xuất chọn phương án 1.

Ông Phạm Đình Thi cho biết, hiện mỗi năm Việt Nam sản xuất khoảng 5 tỷ bao thuốc lá và tiêu thụ khoảng 4 tỷ bao. Bởi vậy, ông tính toán, nếu thu thêm mức tuyệt đối là 1.000 đồng/bao thì ngân sách đã có thêm khoảng 4.000 tỷ đồng.