Đừng cuống cuồng bắt con học chữ, cô giáo Hà Nội cho biết đây mới là những điều trẻ cần học trước khi bước vào lớp 1

* Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả, không thuộc về tòa soạn.

Ngoài việc lựa chọn trường thì con vào lớp 1 cần chuẩn bị những gì, có nên cho con học chữ trước hay không là những vấn đề khiến không ít phụ huynh đau đầu. Lại một mùa tuyển sinh mới và chỉ còn chưa đầy nửa năm nữa thôi là những em bé 6 tuổi chuẩn bị bước vào lớp 1.

Vậy phải làm thế nào để trẻ có thể nhanh chóng thích nghi với môi trường mới khác hoàn toàn so với mẫu giáo?

Về vấn đề này, Tiến sĩ giáo dục Vũ Thu Hương đã đưa ra những lời khuyên vô cùng thiết thực, dựa trên chính kinh nghiệm của mình dành cho cha mẹ có con chuẩn bị vào lớp 1.

1. Năng lực tự chăm sóc bản thân khi ở nhà

Đến giờ phút này thì cha mẹ cần nghiêm túc kiểm điểm lại xem các con có khả năng tự chăm sóc bản thân hay chưa. Tự xúc ăn, đói biết lấy đồ ra ăn, biết kẹp bánh mì với bơ, pate để ăn, biết tắm, đi vệ sinh xong biết lau rửa sạch sẽ, biết tự lấy quần áo ra mặc, thay quần áo và tự giặt sạch, ở nhà một mình biết tránh các vật dụng nguy hiểm...

Nếu con chưa tự mình chăm sóc được bản thân, cha mẹ cần phải bổ sung ngay. Cách thức hay nhất dùng để kiểm tra là cho con ở nhà 1 mình độ 10 phút, rồi tăng lên 30 phút mà vẫn ổn thì tốt. Nhớ là lúc đó con cũng phải đói nữa để kiểm tra kĩ năng con tự tìm thức ăn cho mình nhé.

2. Năng lực phòng tránh và ứng phó khi gặp hiểm nguy

Các cha mẹ chú ý dạy con thoát hiểm. Đây là nội dung vô cùng quan trọng và không thể thiếu được. Không ai biết trước tương lai mình sẽ gặp phải cảnh ngộ gì. Có khả năng phản ứng hợp lý để thoát hiểm sẽ giúp trẻ an toàn ở mọi môi trường. Dưới đây là 1 loạt các tình huống khẩn cấp mà cha mẹ cần phải lưu tâm khi dạy con nhé.

- Bắt cóc xâm hại

- Hỏa hoạn

- Đuối nước

- Bỏng, tai nạn thương tích

3. Năng lực tự học

Đến giờ, không phải chuyện cha mẹ ngồi giám sát con học miễn là làm hết bài và có kết quả cao là ổn nhé. Các giáo viên sẽ đánh giá khả năng tự học của con. Nếu con không thể ngồi yên để làm 1 việc gì đó theo kế hoạch trong 1 khoảng thời gian, các bố mẹ nên lập tức dạy con điều này. Nếu không có kĩ năng này, các con sẽ rất khó khăn khi bước vào lớp 1.

Thực hiện công việc nghiêm túc tập trung trong thời gian ngắn là cách để rèn con năng lực này. Thời gian này, cha mẹ đừng bắt con tập viết hay tập đọc, con sẽ sợ học vô cùng. Nhưng nếu quy định 1 ngày ngồi yên 1 giờ "đọc sách" thì con chắc sẽ đồng ý. Chú ý, đã yêu cầu con đọc sách thì nhớ yêu cầu con kể lại cho cha mẹ nghe. Mua nhiều sách tranh về cho con tưởng tượng mẹ nhé.

Cha mẹ cũng có thể yêu cầu con 1h xếp hình, hoặc 1h tập đàn, 1h tập thể thao chẳng hạn. Làm quen với thời khóa biểu có 1 công việc đều đặn hàng ngày sẽ giúp con quen dần với công việc căng thẳng là đi học.

4. Năng lực phòng tránh thảm họa

Phòng tránh khác thoát hiểm nhé, các cha mẹ cần dạy con tránh luôn khỏi điều xấu có thể đến. Con cần biết ứng xử phù hợp khi bị ai đó đe dọa, bị đeo bám, bị dồn ép...

Đừng dạy con phản kháng dữ dội bằng bạo lực. Khéo léo thoát ra, không oán không thù là cách sống an toàn nhất. Đừng xui con mách cô, hãy nói con tự thể hiện sức mạnh của bản thân sao cho kẻ đó hoảng sợ là tốt nhất.

Ví dụ: nếu đang đi trên đường mà thấy ai đó đeo bám, con chỉ cần đi thẳng đến chú công an gần nhất con gặp và hỏi đường hoặc kể là con đang thấy có chú/cô kia đi theo con, chú có thể cho con mượn điện thoại để con gọi cho bố/mẹ được không ạ?

5. Năng lực giao tiếp

Các bé đến tuổi đi học là rất cần phải biết giao tiếp lịch sự rồi. Cha mẹ cần kiểm điểm xem mình đã là tấm gương nghiêm túc về việc này chưa. Nếu cha mẹ còn xưng hô mày tao, nói tục chửi bậy, nói trống không… thì ngay lập tức sửa chữa. Có dạy con chào mà tự mình không chào thì con cũng không nghe theo đâu. Tấm gương rõ nét đằng trước nó sẽ là hướng thực hiện cho con. Vì vậy, cha mẹ phải chỉnh sửa ngay nhé.

6. Thuộc các số điện thoại khẩn cấp

Ngoài số điện thoại của mẹ/ bố/ông/bà… con cần học thêm các số điện thoại khẩn cấp nữa như: 114 cứu hỏa, 115 cấp cứu, 113 cảnh sát…. Cha mẹ dặn con, trong những trường hợp khẩn cấp thì những chiếc điện thoại hết tiền hoặc mất sóng vẫn có thể gọi cứu hộ được vì đó là số đường dây nóng đặc biệt. Con đừng hoảng sợ khi thấy máy hết tiền trong thời điểm khẩn cấp, cứ bình tĩnh gọi cho các số điện thoại kia và nói rõ mình đang ở đâu, luôn có người ứng cứu con kịp thời.

7. Khả năng xác định vị trí, xem bản đồ

Con chưa biết chữ nhưng cha mẹ có thể cho con tập làm quen với bản đồ tối giản có các kí hiệu rõ nét. Đánh dấu nhà mình lại và chỉ cho con cách xác định phương hướng. Cách này vừa phát triển khả năng cảm nhận không gian vừa giúp trẻ rất nhiều trong khi tìm đường về nhà nếu bị lạc.

8. Năng lực xử lý tình huống

Chuyện hỏi đường, nhờ vả khi gặp khó khăn, cha mẹ đừng nghĩ đơn giản nhé. Nếu hôm nào đó mình đón con muộn, con gặp khó khăn thì sẽ rất đáng lo ngại. Nếu con biết cách nhờ người lớn mà con gặp ở ngoài thì con sẽ chủ động hơn nhiều.

Con nhà mình hồi học lớp 1, 2 cứ khi nào trời mưa là biết cách mượn điện thoại của 1 phụ huynh bất kì để gọi cho mẹ, yêu cầu mẹ đến đón. Đến lớp 3, con cũng biết cách nhờ người dắt qua đường khi đi học về nên con đi qua đường ngon nghẻ mà không có bố mẹ đón bao giờ.

Hoặc khi bị bạn bắt nạt, con giải quyết thế nào. Nếu không có năng lực giải quyết vấn đề, con sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi vào lớp 1.

9. Năng lực hoàn thành công việc được giao

Vào lớp 1 trở đi, con sẽ có bài tập về nhà hay bài tập cuối tuần. Vì thế, các cha mẹ nên tập cho con thói quen phải hoàn thành tốt công việc được giao. Bây giờ chưa có bài tập nhưng cha mẹ có thể giao cho con trách nhiệm và yêu cầu hoàn thành trong 1 thời gian ngắn nào đó.

Ví dụ: trong 30 phút, con phải gấp hết chỗ quần áo này, nếu không sẽ bị phạt. Hoặc có thể là trong 1 giờ, con phải dọn sạch sẽ nhà cửa nếu không sẽ không được đi chơi. Tuyệt đối không giúp con làm để con quen với việc sẽ có những trách nhiệm phải tự làm một mình và sau này sẽ không mè nheo bố mẹ.

10. Năng lực xã hội thể hiện ở chỗ chơi hòa đồng với bạn bè

Vào lớp 1, con phải làm việc nhóm rất nhiều, học tập thể suốt ngày. Nếu con luôn ích kỉ, đồ chơi không chia sẻ bao giờ, tính nết hay cáu gắt, nhăn nhó, khi vào lớp chắc chắn sẽ bị các bạn tẩy chay.

Trẻ con sống bản năng, chúng thích thì chơi, ko thích thì chúng đuổi. Vì thế, hãy chuẩn bị sẵn cho con những kĩ năng chơi hòa đồng, nhường nhịn bạn bè. Vào lớp con sẽ có thế giới riêng của con và sẽ yêu lớp học.

11. Năng lực tự làm các công việc của mình

Năng lực này thể hiện ở khả năng tự thức dậy khi có tiếng chuông đồng hồ. Lớp Lá thì con đi học vẫn chưa bị ép thời gian. Tuy nhiên, cha mẹ nên đặt đồng hồ và gọi con dậy theo chuông cho con quen dần với việc phải thức dậy theo giờ quy định. Đồng thời tập cho con dậy sớm và đi ngủ sớm. Thói quen này sẽ vô cùng có lợi cho con khi con bước vào tiểu học.

12. Khả năng bảo quản đồ dùng cá nhân

Đi học là con sẽ mang theo rất nhiều đồ dùng. Trẻ con mất đồ hồi lớp 1 là vô cùng phổ biến. Cha mẹ có thể dạy con kĩ năng chăm sóc đồ bằng việc yêu cầu con tự đeo balo (không mang giúp con), tự sắp đồ trong balo, tự kiểm đồ. Sau vài lần con sẽ rút ra kinh nghiệm và biết cách bảo quản đồ đạc tốt hơn.

13. Năng lực thực hiện những công việc bắt buộc mà mình không yêu thích

Trẻ tuổi này được chiều nên rất tùy hứng. Cha mẹ cũng cần yêu cầu con phải thực hiện những gì con phải làm chứ không phải thích làm. Sự khó chịu, bực bội do bị ép buộc sẽ làm trẻ dễ nổi cáu. Giúp trẻ bình tĩnh và kiên nhẫn thực hiện nhiệm vụ khó chịu là cách hay nhất để con chống lại cảm giác chán học sau này.

Cha mẹ có thể xem con ghét gì thì yêu cầu con làm việc đó trong 1 thời gian nhất định. Ví dụ: con ghét rửa bát thì cha mẹ yêu cầu con rửa 1 bữa/ngày với sự trợ giúp của mẹ. Cách đó sẽ giúp con dần dần hiểu được có những việc mình không thích nhưng vẫn cần phải hoàn thành.

14. Năng lực vận động

Duy trì 1 môn thể thao yêu thích cho con là cách hay nhất để con phát triển cơ thể hoàn chỉnh, khỏe mạnh. Đồng thời thể thao giúp con xả stress. Cha mẹ nhớ cho con tập đều.

Hết thời gian vui chơi hạnh phúc rồi, con sẽ đối mặt với nhiều nhiệm vụ lắm. Giúp con hiểu và tiếp nhận tốt tức là giúp con bước vào lớp 1 vững vàng.

Chúc các cha mẹ thành công nhé!