Formosa Hà Tĩnh sử dụng chất cực độc để súc rửa đường ống

Thưa GS, các loại hóa chất trong bảng danh mục được cho là của Cty Formosa Hà Tĩnh nhập về để súc rửa đường ống có độc và có nguy hiểm?

Qua bảng danh mục với hơn 40 loại hóa chất được cho là Formosa Hà Tĩnh nhập về để súc rửa đường ống có thể thấy hầu hết các chất sử dụng trong công nghiệp này đều độc đến rất độc theo phân loại Quốc tế (05 bậc theo tính độc). Rất tiếc những thông tin trong bản danh mục là tên thương mại chứ không thể hiện rõ chính xác công thức hóa học.

Tất nhiên, có nguy hiểm và rất nguy hiểm cho tiêu hóa, thần kinh, hô hấp khi các chất này bằng con đường nào đó tạo ra tiếp xúc (qua ăn, uống, hít thở hay dính vào da) đều gây độc cho môi trường, con người, thực và động vật thủy sinh như cá.

Theo GS, các loại hóa chất đó nếu thải ra môi trường thì gây ảnh hưởng như thế nào? Ảnh hưởng lâu dài hay không?

Chúng ta xét ảnh hưởng của chúng ở 2 dạng: 1- Dạng các chất này trực tiêp vào môi sinh –môi trường và 2- Chất thải của nó sau quá trình sử dụng, đi vào nước thải. Vậy là ta phải xét về Bản chất các đơn chất, hợp chất, những cation, anion và nồng độ của chúng gây độc cho sinh vật trong môi trường nước biển có độ mặn khoảng 20-25%o.

Ảnh hưởng các chất, nhất là các Kim loại nặng trong nước và trầm tích là lâu dài. Hãy lấy ví dụ điển hình vụ ngộ độc Hg ơ Minamata hay vụ ngộ độc Cd tạo ra một căn bệnh ung thư (Itai-Itai, ngứa ngáy khắp mình mẩy), kéo dài 25-30 năm sau. Mặt khác, chúng ta phải xét độc lực là tổng hợp của các đơn độc chất chứ không thể tách riêng từng chất có mặt trong nước thải. Nếu như, thật sự là chất thải của Formosa gây ra ti nạn cá chết này, thì việc tác hại này là rộng lớn, lâu dài cho cả ven biển Miền Trung

Theo GS, tại sao Formosa Hà Tĩnh lại phải nhập các loại hóa chất này về để súc rửa đường ống? Formosa Hà Tĩnh có được phép dùng các loại hóa chất đó để súc rửa đường ông hay không?

Vấn đề này đi ra ngoài chuyên môn của tôi. Cho nhập hay không và cho sử dụng hay không là quyền của Hải quan và các nhà quản lý Bộ TNMT và Bộ NNPTNT. Nếu nó không nằm trong danh sách những chất cấm nhập tuyệt đối hay nhập hạn chế, thì họ vẫn có quyền nhập chứ. Quan trọng là khi chưa sử dụng thì bảo quản, lưu trữ có đảm bảo quy trình không, có gây hại môi trường và con người không.

Khi sử dụng thi sử dụng ra sao? Có kiểm soát được tải lượng, nồng độ loại chất thải không? Cách kiểm tra, đánh giá phù hợp và kịp thời không, để đề ra giải pháp ứng phó là hết sức quan trọng để tránh gây ngộ độc.

Các loại hóa chất này sau khi thải ra có ngấm vào mạch nước ngầm hay không? Liệu có cải tạo môi trường được không, thưa GS?

Chưa thể nói được các chất độc có ngấm xuống nước ngầm không vì chưa bắt được tay, chỉ được mặt, đặt được tên đích thực chất độc gì… thì không thể nói được gì cả.

Thông tin Bộ TN&MT cho biết, theo định kỳ, cứ 3 tháng Sở TN&MT Hà Tĩnh đến lấy mẫu nước kiểm tra một lần. Vậy, theo GS cách kiểm tra này của sở TN&MT Hà Tĩnh liệu có kiểm soát được việc xả thải của Formosa hay không?

Cách kiểm tra lấy mẫu như vậy là chưa ổn. 03 tháng mới lấy mẫu một lần thì làm sao biết được đích xác về thành phần, hàm lượng chất thải và tải lượng nước thải? Nếu như chỉ bằng phương pháp lấy mẫu tự động và đọc kết quả monitoring từ xa, thì người ta có thể cho số liệu “nhảy múa” theo ý họ. Hơn nữa, người ta chỉ quan trắc 6-07 chỉ tiêu một lần mà những chỉ tiêu chung chung vô thưởng vô phạt, đối phó, thì không nói lên được điều gì cả.

Theo GS, nguyên nhân gây tình trạng cá chết hàng loạt ở ven biển miền Trung thời gian qua là gì?

Trả lời câu hỏi này phải để cơ quan chức năng. Khi mà họ trả lời không đúng theo logic và số liệu thực khoa học thì các nhà khoa học có quyền trao đổi, phản biện.

Xin chân thành cảm ơn GS!