Đường nhập lậu sẽ làm hàng triệu nông dân điêu đứng

Bộ Công Thương “làm khó”

Ngày 29.9, VSSA tổ chức cuộc họp, bàn giải pháp tháo gỡ cho việc tiêu thụ đường đang tồn kho cao. Thông tin từ VSSA, hiện đường nhập lậu đang chiếm đến 1/3 lượng đường tiêu thụ trong nước, nên ngành mía đường gặp rất nhiều khó khăn.

Theo báo cáo, niên vụ 2012 - 2013, trong nước sản xuất 1,53 triệu tấn đường, tồn kho đầu vụ 178.000 tấn, nhập khẩu theo hạn ngạch là 70.000 tấn, tổng cộng nguồn cung là 1,78 triệu tấn. Trong khi đó, lượng tiêu thụ khoảng 1,35 triệu tấn nên cung vượt cầu là hơn 400.000 tấn.

Ông Nguyễn Thành Long - Chủ tịch VSSA - cho biết, ngay từ đầu vụ, VSSA và Bộ NNPTNT dự báo cung cầu với sản lượng tăng nên đã đề nghị Bộ Công Thương cho xuất tiểu ngạch 300.000 tấn. Tuy nhiên, mãi đến tháng 3.2013, bộ này mới giải quyết cho xuất dự kiến không quá 200.000 tấn đường thấp cấp RS, không cho xuất đường RE. 

Thời gian xuất được bó hẹp đến hết tháng 6.2013. Thế nhưng, đến hết khoảng thời gian này, lượng xuất vẫn chưa đến 100.000 tấn. Bộ Công Thương tiếp tục gia hạn đến hết tháng 7 nhưng lượng xuất cũng chưa đến 124.000 tấn. VSSA tiếp tục có văn bản cho xuất khẩu đến hết năm 2013, đồng thời cho xuất luôn đường tinh luyện RE để giải quyết đường tồn nhưng đến nay vẫn không nhận được bất kỳ phản hồi nào.

Tại cuộc họp, nhiều đại diện các công ty đường đều bức xúc việc Bộ Công Thương gây khó cho ngành mía đường khi dè dặt, chậm trễ trong việc đồng ý cho xuất đường, thủ tục để được xuất cũng hết sức khó khăn. Trong khi đó, đường giá rẻ từ bên ngoài “đổ bộ” vào Việt Nam lại hết sức dễ dãi.

Ông Đỗ Thành Liêm - Tổng Giám đốc Cty CP đường Khánh Hoà, Phó Chủ tịch VSSA - cho rằng, các quốc gia sản xuất đường đều có các rào cản nhập khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước, bảo vệ nông dân. Trong khi đó, Việt Nam dù thừa mứa đường, nhưng quota nhập khẩu vẫn được cấp thoải mái.

“Giá đường thế giới rất rẻ, doanh nghiệp chỉ cần được nhập 20.000 tấn đường là bỏ túi ít nhất 80 tỉ đồng tiền chênh lệch. Doanh nghiệp nào cũng phải “đua maratong” mới được nhập. Thế nhưng, quota cấp cho ai, nhập bao nhiêu đều là những con số “tuyệt mật”, không ai được biết. Bản thân VSSA cũng không được biết”.

“Thả nổi” cho đường lậu

Ông Nguyễn Hải - Tổng Thư ký VSSA - cho biết, nếu lượng đường nhập lậu nhập vào Việt Nam (khoảng 400.000 tấn) không được kiểm soát, không chỉ 41 nhà máy đường trong nước ngừng hoạt động, mà hàng triệu nông dân đang canh tác 300.000ha mía cũng “chết”.

“Đầu vụ, cả nước tồn 178.000 tấn. Đến tháng 5.2013, lượng đường tồn kho trong nước cao kỷ lục ở mức 580.000 tấn. Lượng tồn kho này chủ yếu do nạn đường lậu và gian lận thương mại hoành hành. Thế nhưng, việc chống lại đường lậu nhiều năm qua không hề có hiệu quả.” - ông Hải nói.

Ông Lê Văn Thanh - Tổng Giám đốc Cty CP mía đường Lam Sơn - bức xúc: “Tại sao ma tuý được cất giấu tinh vi, thậm chí nuốt trong bụng vẫn bị phát hiện. Trong khi đó, đường lậu nhập hàng trăm ngàn tấn, đi bằng tàu, bằng xe trên đường, dưới sông lại không phát hiện được? Lượng đường lậu đang chiếm 1/3 thị thường tiêu thụ trong nước, giá đường và mía sắp tới chắc chắn sẽ xuống. Nếu không chống được đường lậu thì 41 nhà máy trong nước sẽ bỏ không, hàng chục ngàn công nhân và hàng triệu nông dân trồng mía sẽ chuyển sang làm gì?”.

Ông Thanh cho rằng, việc chống buôn lậu phải được làm quyết liệt hơn. Đồng thời, việc tạm nhập tái xuất đang được thả lỏng cũng cần phải siết chặt, phải được công khai, minh bạch. Đồng tình với ý kiến này, ông Subbaiah - Tổng Giám đốc Cty đường KCP Việt Nam - cho rằng, hiện lượng đường sản xuất trong nước đang dư thừa, Bộ Công Thương có đủ lý do để không cấp quota nhập đường. Ngoài ra, cần xem xét đến giải pháp bỏ 5% thuế VAT để đường nội “cạnh tranh” với đường nhập lậu.

Theo Hữu Danh – Đăng Hải