Hanjin Shipping - Từ "đại gia tàu biển" đến "Lehman Brothers của vận tải biển thế giới"

Cách đây 8 năm, ngày 15/09/2008, thế giới chấn động sau khi ngân hàng Lehman Brothers nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Sự kiện châm ngòi cho cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, Lehman Brothers trở thành cái tên người ta thường nhắc đến khi nói về khủng hoảng, về sự sụp đổ.

Những ngày vừa qua, ngành vận tải biển thế giới náo loạn vì sự kiện công ty Hanjin Shipping của Hàn Quốc nộp đơn xin phá sản. Từ một đế chế với đội tàu hùng mạnh hoạt động khắp năm châu bốn biển, giờ đây Hanjin Shipping được ví như là một Lehman Brothers của ngành vận tải biển bởi những tác động dây chuyền mà vụ phá sản này sẽ gây ra cho thế giới.

Ra đời năm 1977, Hanjin Shipping Co. Ltd là công ty trực thuộc Hanjin Group – một trong những tập đoàn (chaebol) lớn của Hàn Quốc. Đây là công ty vận tải biển lớn nhất Hàn Quốc và cũng là một trong 10 công ty lớn nhất thế giới xét theo công suất.

Hiện Hanjin có hàng trăm con tàu, trong đó có 61 tàu chở container cỡ lớn vận chuyển hơn 100 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Với 230 chi nhánh ở 60 nước trải rộng từ Mỹ, châu Âu đến châu Á, Hanjin Shipping có khoảng 5.000 nhân viên.

Điều gì đã xảy ra với Hanjin?

Các ngân hàng đã từ chối cung cấp hỗ trợ tài chính cho Hanjin Shipping sau khi công ty này thua lỗ triền miên. Trong quý I vừa qua, Hanjin Shipping báo lỗ ròng 261,1 tỷ won (tương đương 233,6 triệu USD) trên doanh thu 1.590 tỷ won. 5 năm trước đó cũng là quãng thời gian thua lỗ. Nguyên nhân mà hãng đưa ra là do giá cước vận tải biển rơi xuống mức thấp kỷ lục.

Cách đây ít ngày, Hanjin Shipping đã phải tuyên bố tình trạng receivership (nghĩa là công ty này vẫn hoạt động bình thường trong khi tòa tìm cách thanh lý tài sản để trả cho các chủ nợ).

Theo Reuters, đến thứ Sáu tuần trước, 44 con tàu của Hanjin đã bị từ chối khi cập cảng trên khắp thế giới. Một tàu còn bị bắt giữ.

Theo số liệu của công ty dữ liệu trong ngành là Alphaliner, Hanjin đứng thứ 7 thế giới với 2,9% thị phần. Hiện nay công ty lớn nhất là APM-Maersk nắm 15,4% thị phần với khoảng 622 tàu. Trên website của mình, Maersk Line nói rằng khoảng 90% dòng chảy hàng hóa trên toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển.

Vụ phá sản này có thể khiến thế giới rung chuyển còn bởi nó ảnh hưởng đến những nhà bán lẻ đang chờ đợi hàng hóa phục vụ mùa Giáng sinh 2016, mùa mua sắm bận rộn nhất trong năm.

Daniel Yoo, chiến lược gia tại công ty chứng khoán Kiwoom, cho biết Hanjin xử lý hơn 50% lượng hàng hóa mà Samsung xuất khẩu sang Mỹ và 23% lượng hàng xuất khẩu của LG Electronics.

Chuyện không của riêng ai

Theo giới phân tích, những rắc rối của Hanjin cho thấy ngành vận tải biển thế giới vẫn đang ở trong trạng thái tồi tệ và chưa thể phục hồi sau khủng hoảng 2008. Tận dụng nguồn vốn vay giá rẻ, các công ty vận tải biển vẫn mở rộng bất chấp cước phí để chuyển mọi thứ từ những đôi giày sneaker đến búp bê Barbie từ châu Á đến châu Âu sụt giảm. Các công ty cũng đã dùng đến nhiều biện pháp như cắt giảm chi phí hay M&A nhưng cũng không thể khiến tình hình khá hơn.

Vấn đề của ngành vận tải biển thế giới là có quá nhiều tàu trong khi có quá ít hoạt động thương mại. Chỉ số lợi nhuận do công ty nghiên cứu Clarksons tính toán đã chạm mức thấp nhất 25 năm vào trung tuần tháng 8 vừa qua. Thêm vào đó lượng đơn hàng mới tại các bãi tàu cũng ở mức thấp nhất trong 30 năm trở lại đây.

Trường hợp của Hanjin cũng cho thấy những rắc rối của ngành vận tải biển còn lan sang cả ngành ngân hàng, đặc biệt là ở châu Á – nơi mà các ngân hàng đã tăng cường cấp tín dụng cho các hãng tàu trong mấy năm gần đây. Với nền kinh tế Trung Quốc đang giảm tốc và hoạt động thương mại quốc tế trì trệ như hiện nay, chắc hẳn các ngân hàng sẽ phải hối hận.

Theo số liệu của Drewry Maritime Research, ngành vận tải biển toàn cầu đã thua lỗ suốt từ năm 2015 đến nay và được dự báo sẽ lỗ khoảng 5 tỷ USD trong năm nay. Và, vận tải biển không phải là nạn nhân duy nhất. Ngành đóng tàu và dầu khí cũng ngấm đòn, đặc biệt là trong bối cảnh giá dầu lao dốc khiến các dự án năng lượng bị đình trệ.