Không có kế hoạch “hậu dịch” khả thi, vốn bơm có thể thành gánh nặng

Đây là ý kiến của đại diện các hiệp hội DN, ngân hàng khi phân tích về mối quan hệ giữa ngân hàng-DN, vốn tín dụng ngân hàng trước thềm Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp ngày 9/5.

Ngân hàng-doanh nghiệp là quan hệ tương trợ bình đẳng

Theo số liệu của Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN): Đến cuối tháng 4, các tổ chức tín dụng (TCTD) đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho hơn 170.000 khách hàng với dư nợ xấp xỉ 130 nghìn tỷ đồng; miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ cho hơn 14.000 khách hàng với dư nợ xấp xỉ khoảng 29 nghìn tỷ đồng; hạ lãi suất dư nợ hiện hữu cho hơn 318.000 khách hàng với dư nợ khoảng trên 980 nghìn tỷ đồng (mức hạ lãi suất phổ biến từ 0,5-2%, thậm chí một số TCTD đã hạ lãi suất tới 2,5% và trên 4% cho khách hàng).

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4 mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá cao các giải pháp của ngành ngân hàng hỗ trợ hiệu quả người dân và DN bị thiệt hại do dịch COVID-19.

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng khẳng định: Bám sát chỉ đạo của Thủ tướng là đảm bảo cung ứng đầy đủ tín dụng cho nền kinh tế nhưng ngân hàng xác định nguồn vốn tín dụng này, các chương trình hỗ trợ đều đến từ tiền gửi của người dân và chính DN.

Do đó, trách nhiệm đầu tiên của các tổ chức tín dụng (TCTD) là phải đảm bảo an toàn hệ thống, đảm bảo an toàn nguồn vốn để đảm bảo an toàn nền kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô.

Theo Lãnh đạo NHNN, việc hỗ trợ tín dụng là cần thiết nhưng phải duy trì điều kiện, tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn không chỉ cho giai đoạn này mà cho nhiều năm tới đây, hệ thống ngân hàng có an toàn, lành mạnh thì mới đảm bảo hỗ trợ cho nền kinh tế.

"Ngành ngân hàng không được phép nới lỏng các điều kiện tín dụng, tháo gỡ các thủ tục, quy định nội bộ, cũng như những tiêu chuẩn, điều kiện vì yêu cầu tiên quyết là đảm bảo an toàn vốn, đảm bảo an toàn cho hoạt động ngân hàng", Thống đốc Lê Minh Hưng nhấn mạnh.

Thống đốc chia sẻ, để đồng hành tốt hơn, NHNN đã trực tiếp làm việc với VCCI và một số hiệp hội DN; lập đường dây nóng cho lãnh đạo NHNN trên địa bàn các tỉnh, thành phố, yêu cầu phải trực tiếp làm việc với các hiệp hội DN, các sở ban ngành trên địa bàn để xử lý cụ thể những vấn đề khó khăn, vướng mắc của các DN. Vì khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của các DN rất đa dạng, đặc biệt liên quan đến tín dụng; chứ không phải lúc nào cũng là đề nghị giảm lãi suất, cung cấp tín dụng.

"NHNN sẽ chỉ đạo các TCTD trên địa bàn toàn quốc xử lý và tháo gỡ những kiến nghị. Nhưng những DN với phương án đảm bảo khả thi, có khả năng sử dụng vốn đúng mục đích, có khả năng trả được nợ thì mới được các TCTD xem xét", Thống đốc nói.

Lãnh đạo các ngân hàng thương mại cũng có cùng quan điểm, việc hạ thấp chuẩn tín dụng sẽ để lại hệ quả nợ xấu.

Chủ tịch HĐQT Vietcombank Nghiêm Xuân Thành chia sẻ, các ngân hàng đang phải vừa thực hiện mục tiêu kép vừa giữ hoạt động ổn định, vừa hỗ trợ tối đa cho DN, người dân và nền kinh tế. "Việc giảm lãi suất, mỗi ngân hàng có năng lực khác nhau. Vietcombank đã chấp nhận giảm 2.240 tỷ đồng lợi nhuận để chia sẻ với các DN", ông Thành chia sẻ.

"Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ lợi nhuận, tăng số hóa để phục vụ nhanh hơn, chứ không thể giảm chuẩn tín dụng, vì trong môi trường này sẽ để lại rất nhiều rủi ro", Chủ tịch HĐQT Vietcombank bày tỏ.

Ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch HĐQT VietinBank cho biết, thời gian qua, VietinBank giảm lãi suất trước, hỗ trợ thanh khoản, tập trung vào các DN chịu tác động trực tiếp của COVID-19 trong lĩnh vực hàng không, du lịch, xuất nhập khẩu.

"Nói hỗ trợ thì có thể bị hiểu lầm là cho đi, bản chất ở đây là chia sẻ, khách hàng là bạn, đối tác của ngân hàng. Hai bên cùng nương tựa vào nhau vượt qua khó khăn trong đại dịch", ông Thọ nói.

Hồi phục sau dịch, DN cần có sách lược chủ động

Nhìn chung các DN đánh giá: Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 11/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội… ứng phó với dịch COVID-19, NHNN cũng đã có Thông tư đưa ra các giải pháp như yêu cầu các NHTM triển khai tích cực các chương trình miễn, giảm lãi suất, giảm phí, cử nhân viên trực tiếp tới DN khảo sát khó khăn, cơ cấu lại nợ, giãn thời gian trả nợ gốc… Đây là những hành động kịp thời, thiết thực của ngành ngân hàng để đồng hành, hỗ trợ DN đang gặp khó khăn do dịch COVID-19.

Ông Nguyễn Văn Thân – Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa (DNNVV) đánh giá cao việc ngân hàng chưa chuyển nhóm nợ thành nợ xấu mà giãn nợ, giúp DN tập trung sản xuất kinh doanh. Việc giảm lãi suất giúp cho DN giảm được chi phí trong sản xuất, vượt qua khó khăn.

Về phía chất lượng điều hành, ông Thân đánh giá cao thời gian qua NHNN đã giữ ổn định giá trị đồng tiền, ổn định kinh tế vĩ mô. Việc hỗ trợ DNNVV cũng là một phần trong việc hỗ trợ nền kinh tế để cùng nhau vượt qua khó khăn.

Thực tế, sau chi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, ngành ngân hàng đang tiếp cận vài chục nghìn khách hàng với tổng dư nợ nhiều nghìn tỷ đồng là "phản ứng tương đối nhanh". Chỉ có điều DN và ngân hàng cần phối hợp ở nhiều khía cạnh để làm sao việc hỗ trợ này đúng và trúng.

Cụ thể, khi nguồn lực không nhiều, trong bối cảnh khó khăn chung hiện nay, rất cần sự hỗ trợ, tương tác 2 chiều. DN đưa ra những khó khăn của mình phải đúng và minh bạch thông tin để các ngân hàng trực tiếp cho vay nhìn thấy, không được có tư tưởng "ỷ lại, trục lợi và thụ động".

"Các chủ DN cần chủ động "thích ứng" với hoàn cảnh và tìm lối đi phù hợp cho DN mình, trong đó đặc biệt lưu ý cần nắm bắt các chính sách của Nhà nước để được tiếp cận hỗ trợ; chủ động tìm kiếm thị trường đầu ra và đầu vào mới; phối hợp với các DN cùng ngành để tạo ra chuỗi giá trị tương hỗ; chủ động áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của DN để tăng năng suất và giảm chi phí", ông Thân nói.

Còn ông Đặng Hồng Anh – Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ cho rằng: Các DNNVV nền tảng, điều kiện, tích lũy tư bản chưa có nhiều mà không có kế hoạch "hậu dịch" khả thi thì vay ngân hàng sẽ trở thành gánh nặng cho chính họ và cả ngân hàng, thì "không nên vay".

Với DN có nền tảng, điều kiện ổn định hơn, tốt hơn, thanh khoản vững hơn thì cần xem xét thị trường ổn định rồi tranh thủ phục hồi.

"Giải pháp tài chính tốt sẽ như lò xo bật lại, phát triển tốt hơn, cân bằng lại giai đoạn khó khăn", ông Đặng Hồng Anh nói.

Phân tích về tương tác ngân hàng-DN, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cũng phân tích: Ở đây có bài toán lợi ích cộng sinh giữa ngân hàng và DN. DN khỏe thì ngân hàng khỏe, DN yếu thì ngân hàng cũng khó khăn. Tinh thần đồng hành và chia sẻ là rất quan trọng. Vì vậy, dòng vốn tín dụng dứt khoát phải đảm bảo tiếp sức nhanh và kịp thời cho các DN có tiềm năng nhưng đang gặp khó khăn tạm thời.

"Để làm được điều này cần quy trình, quy chế minh bạch, đề cao trách nhiệm của 2 bên, cần có sự trợ giúp, giám sát, thúc đẩy của các hiệp hội và các tổ chức liên quan để nguồn vốn ngân hàng đến được với DN kịp thời, đúng địa chỉ", ông Vũ Tiến Lộc nói.