Không phải ai sinh ra cũng là người xuất chúng, nhưng nỗ lực mãi mà vẫn thất bại thì 3 lý do này chính là ‘‘thủ phạm’’

Chúng ta đều biết rằng đích đến của sự thành công là cả một quá trình gian khổ và cố gắng. Nó không chỉ đòi hỏi sự thông minh, kiệt xuất ở một con người mà còn nhiều yếu tố hơn thế. Đó chính là lý do vì sao nhiều người dù rất nỗ lực, vẫn không đạt được tiến bộ như mong đợi. 

Trong cuốn sách ‘‘Biến tiềm năng thành tài năng’’ (tự gốc: Hidden Potential), Adam Grant - giáo sư tâm lý học hàng đầu của đại học Wharton đã phân tích ba nguyên nhân kìm hãm sự phát triển của con người. 

Bên cạnh đó, giáo sư Adam Grant cũng chỉ ra cách vượt qua sự cầu toàn, khắc phục trạng thái trì trệ để giúp chúng ta mở khóa tiềm năng của bản thân, từ đó đạt đến những thành tựu to lớn hơn.

1. Chủ nghĩa cầu toàn kìm hãm sự phát triển

Trong “Biến tiềm năng thành tài năng”, Adam Grant đã chỉ ra 3 sai lầm của người cầu toàn khiến họ khó thành công: Bị ám ảnh bởi những chi tiết không quan trọng; Tránh né việc mắc lỗi, từ đó ngăn cản phát triển kỹ năng mới; và cuối cùng là Trách móc bản thân hay mắc sai lầm thay vì học hỏi từ chúng.

Theo tác giả, liều thuốc để chữa trị chủ nghĩa cầu toàn là nỗ lực hết sức mình. Để phát triển, con người phải không ngừng rèn luyện, trau dồi kỹ năng và chấp nhận những thiếu sót của mình. 

Tiến sĩ Grant còn nhắc đến Benny Lewis, một tác giả và blogger người Ireland tự nhận mình là "hacker ngôn ngữ công nghệ". Benny đã chứng minh khả năng thông thạo tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, tiếng Nga, tiếng Pháp, tiếng Đức... bằng cách chấp nhận cảm giác khó chịu và theo đuổi phương pháp không hoàn hảo.

Khi chuẩn bị học một ngôn ngữ mới, Benny đặt mục tiêu mắc ít nhất 200 lỗi mỗi ngày. Anh đo lường sự tiến bộ bằng số lỗi mắc phải và chia sẻ: “Càng mắc nhiều lỗi, bạn càng tiến bộ nhanh hơn và ít cảm thấy phiền muộn vì mắc lỗi hơn. Cách chữa trị tốt nhất cho cảm giác khó chịu khi mắc sai lầm là mắc nhiều sai lầm hơn”.

2. Lùi lại không phải là dấu hiệu của "hết thời"

Nhiều người tin rằng sự chững lại là dấu hiệu cho thấy họ đã "hết thời". Tuy nhiên, Giáo sư Adam Grant chỉ ra rằng sự tiến bộ của con người không dễ dàng mất đi như vậy. "Hết thời" là một khái niệm mơ hồ khiến con người dễ dàng thỏa hiệp khi từng ở đỉnh cao sự nghiệp và giờ bị tụt dốc. 

Trong “Biến tiềm năng thành tài năng”, ông phân tích những trường hợp vượt qua cái gọi là "hết thời" để một lần nữa chạm đến vinh quang. Ví dụ như câu chuyện của R.A. Dickey, tay ném bóng knuckleball đã khai phá tiềm năng còn ẩn giấu của bản thân ở tuổi 35, trong khi những cầu thủ ném bóng thường đạt đỉnh cao ở tuổi đôi mươi và giải nghệ ở độ tuổi ba mươi. 

Theo Grant, có hai khoảnh khắc giúp chúng ta vượt qua trì trệ để phát triển: Lùi lại để tiến về phía trước: Chấp nhận bắt đầu lại, học hỏi kỹ năng mới, thay đổi phương pháp tiếp cận. Và thứ hai là Không có bản đồ hoàn hảo cho tương lai, chỉ có một chiếc la bàn đúng hướng: Tập trung vào định hướng thay vì cố tìm kiếm lộ trình chi tiết hoàn hảo.

“Sự sa lầy không phải là dấu hiệu cho thấy bạn đã thất bại. Sự ổn định cũng không phải là dấu hiệu cho thấy bạn đã đạt đến đỉnh cao. Đó là những tín hiệu cho thấy đã đến lúc bạn phải quay lại và tìm một lộ trình mới. Khi bạn bị mắc kẹt, nguyên nhân thường là do bạn đi sai hướng, sai đường hoặc hết năng lượng. Để lấy đà, việc cần làm thường là lùi lại và điều chỉnh hướng đi về phía con đường khác – ngay cả khi đó không phải là con đường ban đầu bạn dự định đi. Nó có thể xa lạ, quanh co và gập ghềnh. Sự tiến bộ hiếm khi diễn ra theo một đường thẳng mà thường theo đường vòng” – Adam Grant nhìn nhận.

3. Để đạt kết quả, không nên bắt đầu học cùng chuyên gia

Giáo sư Adam Grant lý giải rằng quan điểm này với hai nguyên nhân: Khoảng cách quá xa với người mới bắt đầu: Họ đã đi quá xa để có thể nhớ được cảm giác của người mới học. Và Kiến thức mang tính ngầm ẩn: Kiến thức của chuyên gia không hiển hiện rõ ràng, khó truyền đạt cho người mới.

Lời khuyên được đưa ra là khi muốn trở thành chuyên gia trong lĩnh vực nào đó, việc tìm kiếm hướng dẫn từ các chuyên gia danh tiếng có thể không hiệu quả. Việc phụ thuộc vào một người dẫn đường duy nhất cũng là sai lầm. Thử thách ở đây là kết hợp các lời khuyên khác nhau thành một lộ trình phù hợp với bạn.

Qua những phân tích của Giáo sư Adam Grant, người đọc tiếp cận với góc nhìn mới về cách đối mặt với khó khăn. Bằng cách chấp nhận không hoàn hảo, vượt qua cảm giác "hết thời" và lựa chọn phương pháp học phù hợp, con người có thể tiến bộ và đạt được những thành tựu ấn tượng.