Kiểm toán Deloitt nhận án phạt kỷ lục từ giới chức Mỹ

Hội đồng giám sát hoạt động kiểm toán các công ty đại chúng (PCAOB) đã tuyên bố xử phạt đối với 12 cựu partner của Deloitte, trong đó bao gồm một giám đốc cấp quốc gia và các kiểm toán viên thuộc chi nhánh Deloitte Touche Tohmatsu Auditores Independentes đóng trụ sở tại Brazil.

Đây là lần đầu tiên PCAOB buộc tội 1 thành viên trong nhóm 4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới vì tội gian lận và không hợp tác điều tra. Trong quá trình xét xử, phía Deloitte Brazil đã thừa nhận vi phạm nhiều tiêu chuẩn an toàn về chất lượng và không hợp tác với hội đồng kiểm toán.

"Đây là hành vi sai trái nghiêm trọng nhất mà chúng tôi đã phát hiện ra. Nó được bọc rất kỹ từ lớp vỏ này đến lớp vỏ khác", Claudius Modesti - giám đốc thi hành tại PCAOB cho biết. "Là một nhà đầu tư, chắc hẳn bạn đều hy vọng công việc kiểm toán đã được thực hiện theo đúng quy trình, đầy đủ, nhưng trong trường hợp này thì lại không".

Bên cạnh khoản tiền phạt 8 triệu USD - lớn nhất mà PCAOB từng áp dụng, Deloitte bị cấm nhận khách kiểm toán mới tại BraIl cho đến khi công ty này đáp ứng được các tiêu chuẩn sửa chữa.

Trong một vụ khác, PCAOB đã phạt Deloitte Mexico 750.000 USD vì đã thay đổi chứng từ.

Đại diện phía Deloitte cho biết hành động sai trái của “một số ít đơn vị” là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

PCAOB lập luận rằng Deloitte biết rằng khách hàng của họ - hãng hàng không giá rẻ Gol Linhas Aereas Inteligentes - không có đủ bằng chứng để chứng minh “một khối lượng ký quỹ duy trì trọng yếu tiềm tàng” mà phía này đã báo cáo. Kiểm toán viên cấp cao của Deloitte cũng biết rằng sổ sách kế toán đều phải được rà soát để tìm kiếm những sai sót trọng yếu tiềm tàng khi được công bố báo cáo kiểm toán và ký xác minh về độ chính xác của báo cáo tài chính.

Năm 2012, trong suốt quá trình rà soát lại hoạt động kiểm toán của Deloitte Brazil, thanh tra PCAOB đã để ý báo cáo kiểm toán của Deloitte đối với báo cáo tài chính của Gol. Đối tác tham gia kiểm toán cùng Deloitte được cho là đã chỉ thị cho nhóm của họ thay đổi chứng từ kiểm toán.

Sau đó, cơ quan giám sát kiểm toán đã mở một cuộc điều tra và lập luận rằng nó đã bị ngăn cản bởi kiểm toán viên Deloitte – người cung cấp chứng từ đã bị thay đổi cho giới chức. Trước toà, kiểm toán viên cấp cao của Deloitte đã tuyên thệ rằng chứng từ đã được sửa đổi là chứng từ gốc.

Sau khi so sánh một số tài liệu, nhóm điều tra đã phát hiện ra có một vài thứ đã bị thay đổi. “Họ đã thay đổi tài liệu được đưa ra trong quá trình kiểm toán do đó thanh tra của chúng tôi không có khả năng phát hiện vấn đề, ví dụ, khoản ký quỹ duy trì bị thiếu hụt”, ông Modesti cho biết.

Sau khi giới chức chú ý đến những chứng từ đã bị thay đổi và phát hiện ra 70 giấy tờ đã bị thay đổi liên quan đến hồ sơ kiểm toán của gol, bản thân Deloitte đã tiến hành điều tra nội bộ. PCAOB cho biết, lãnh đạo cấp cao của công ty này đã cản trở điều tra khi họ tìm cách rà soát lại hồ sơ kiểm toán của khách hàng thứ 2.

Hồi tháng 1, quản lý cấp cao của Deloitte – người đã từng ở trong nhóm kiểm toán Gol – đã cung cấp cho nhóm điều tra của PCAOB bản ghi âm những cuộc điện thoại giữa ông và đối tác. Trong số đó, một bản ghi âm được thực hiện năm 2014, giữa bối cảnh lệnh điều tra đang được thực thi, phía đối tác đã nói với quản lý Deloitte rằng “hãy xóa bỏ tất cả những chứng từ mà ông có ra khỏi máy. Hãy giữ nó trong một nơi khác, nếu có, nhưng không phải trong máy của ông, trong văn phòng của ông. OK?”

“Mọi thứ mà ông nói với tôi, tất cả những gì chúng ta đã trao đổi với nhau, là chưa bao giờ xảy ra”, vị đối tác cấp cao nói.

Erik Gordon – trợ lý giáo sư tại trường ĐH Michigan Ross School of Business nói: “Điều đó thật đáng sợ”. Anh cho rằng nhà đầu tư đã quá tin tưởng vào 4 công ty kiểm toán Big 4, sau sự kiện đối với Brazil và Mexico, có lẽ họ sẽ phải suy nghĩ lại.

Trong sự vụ này, hầu như tất cả kiểm toán viên và đối tác kiểm toán đều bị sa thải. Một trong số những đối tác kiểm toán bị treo giấy hành nghề tạm thời, trong khi những người khác phải đối mặt với mức phạt treo giấy phép hành nghề kiểm toán từ 1-5 năm.

Trong lịch sử của PCAOB, chỉ có duy nhất 3 kiểm toán viên có trở lại làm việc sau khi bị treo giấy phép