Kiến nghị đóng BHXH bắt buộc đối với tài xế xe ôm công nghệ, người làm việc trực tuyến

Ngày 9-12, Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đã tổ chức khảo sát tình hình triển khai, kết quả thực hiện chính sách BHXH, BHYT tại BHXH TPHCM. Buổi khảo sát nhằm đánh giá tình hình triển khai, thực hiện các chính sách về BHXH, BHYT trên địa bàn thành phố (TP), đồng thời, ghi nhận những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách, từ đó phản ánh kịp thời đến các cấp thẩm quyền TP để đề xuất, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách cho phù hợp với thực tiễn.

Báo cáo tại buổi khảo sát, ông Nguyễn Quốc Thanh, Phó Giám đốc BHXH TPHCM, cho biết theo số liệu của Viện nghiên cứu phát triển TP, hiện nay TPHCM có khoảng 400.000 người đang làm các công việc tài xế xe ôm công nghệ, làm việc trực tuyến.

Tuy nhiên, theo Luật BHXH, BHYT hiện hành các nhóm lao động này chưa thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, mặc dù họ có thu nhập ổn định theo tháng. Do vậy, BHXH TP kiến nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đề xuất Quốc hội sửa Luật BHXH đưa tài xế xe ôm công nghệ, người làm việc trực tuyến vào nhóm đối tượng tham gia BHXH, BHYT bắt buộc.

Bên cạnh đó, tại Bộ Luật Lao động 2019 quy định người lao động và người người sử dụng lao động có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng.

Tuy nhiên, Luật BHXH 2024 quy định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.

Điều này tạo ra kẽ hở pháp luật, gây tình trạng nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng, bảo vệ, vận tải... chỉ ký hợp đồng lao động dưới 1 tháng với nhiều người lao động nhằm mục đích trốn đóng BHXH.

Từ thực trạng trên, BHXH TP kiến nghị nên quy định trong Luật BHXH: "Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm người làm việc theo hợp đồng lao động, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên".

Ngoài ra, BHXH TP cũng đề nghị Ủy ban MTTQ TP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an (Ban Chỉ đạo Đề án 06) có phương án chia sẻ một số trường thông tin trong dữ liệu dân cư, dữ liệu cư trú theo địa bàn đã được đồng bộ CCCD, định danh cá nhân cho cơ quan BHXH làm cơ sở khai thác, phát triển người tham gia và tính tỉ lệ độ bao phủ BHXH, BHYT. Đồng thời, kiến nghị HĐND TP đưa chỉ tiêu độ bảo phủ BHXH, BHYT vào Nghị quyết kinh tế xã hội hàng năm; có chính sách hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện để thu hút người dân tham gia...

Thông tin tại buổi khảo sát, đại diện BHXH TPHCM cho hay tính đến hết tháng 11-2025, toàn TP có 11.969.807 người tham gia BHXH, BHYT, tăng 0,64% (75.993 người) so với tháng trước và tăng 4,05% (465.661 người) so với 31-12-2024.

Tỉ lệ lực lượng lao động tham gia BHXH đạt 57,82%; bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đạt 55,2% và tỉ lệ dân số tham gia BHYT đạt 85,12%.

Số thu BHXH, BHYT là gần 131.166 tỉ đồng, đạt 91,55% so với kế hoạch BHXH Việt Nam giao, tăng 12,64% so với cùng kỳ năm 2024.

Số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN là gần 9.883 tỉ đồng, chiếm 6,9% so với kế hoạch thu được giao. Sau khi trừ số tiền chậm đóng dưới 1 tháng và số chậm đóng khó thu thì tổng số tiền chậm đóng còn lại là hơn 5.956 tỉ đồng.

Ước tính đến ngày 31-12-2025, toàn TP sẽ có 4.689.023 người tham gia BHXH (tăng 17,31% so với năm 2024); 4.402.003 người tham gia BHTN (tăng 15,05%); BHYT là 13.302.468 người tham gia (tăng 15,68%); Tổng số thu BHXH, BHTN, BHYT là 143.276 tỉ đồng (tăng 7,82% so với năm 2024).

Độ bao phủ BHXH là 58,42%; BHTN là 55,43% và BHYT đạt 95 %; Tỉ lệ chậm đóng là 3,55% so với kế hoạch thu được giao (trừ số nợ khó thu do doanh nghiệp giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn, mất tích,…).