Lên tiếng về Thông tư 20, Bộ Công Thương ví nhập khẩu ô tô như... nhập hoa quả

Trong báo cáo chính thức gửi Thủ tướng về Thông tư 20 của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cơ quan này cho rằng, Thông tư 20 không phải là điều kiện kinh doanh, chỉ là thủ tục hành chính

Tuy nhiên, đã có nhiều ý kiến phản đối về Thông tư 20, khi cho rằng đây điều kiện đầu tư kinh doanh, gây ra tình trạng độc quyền trên thị trường, vi phạm pháp luật về cạnh tranh; đồng thời hạn chế quyền lựa chọn của NTD, vi phạm pháp luật về quyền của NTD.

Song dẫn chiếu khoản 5, Điều 3, Luật Đầu tư 2014, Bộ Công Thương cho rằng Thông tư 20 không phải là điều kiện đầu tư kinh doanh bởi không can thiệp vào việc "bỏ vốn đầu tư" để thành lập đơn vị kinh doanh ô tô. Có nghĩa, Bộ Công Thương cho rằng bất kỳ tổ chức, cá nhân nào cũng có quyền "bỏ vốn đầu tư" thành lập tổ chức kinh tế để kinh doanh ô tô mà không cần phải tuân thủ Thông tư 20.

Bộ Công Thương cho rằng đây đơn thuần là một thủ tục hành chính được áp dụng đối với hàng nhập khẩu tại cửa khẩu để bảo đảm một mục tiêu quản lý. Việc thương nhân nhập khẩu không đáp ứng được thủ tục này, sẽ không thể hoàn thành thủ tục hải quan cho hàng hóa nhập khẩu tại cửa khẩu, chứ không phải là điều kiện kinh doanh.

So sánh việc nhập ô tô với nhập khẩu mặt hàng hoa quả, Bộ Công Thương cũng cho rằng mọi tổ chức, cá nhân đều có quyền bỏ vốn đầu tư để kinh doanh mua, bán hoa quả bởi đây không phải là ngành kinh doanh có điều kiện.

Tuy nhiên, khi nhập khẩu hoa quả từ nước ngoài, thương nhân nhập khẩu sẽ không thể hoàn thành thủ tục hải quan nếu không xuất trình được một số giấy tờ nhất định. Từ trước tới nay, yêu cầu này không bị coi là điều kiện đầu tư kinh doanh hoa quả, cũng không bị coi là vi phạm Luật Cạnh tranh hay bất kỳ luật nào khác của Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cho biết Thông tư 20 chỉ áp dụng cho xe mới và theo yêu cầu là phải có chế độ bảo hành, bảo dưỡng rõ ràng của nhà sản xuất. Do đó, việc quy định một thủ tục hành chính để bảo đảm chế độ bảo hành, bảo dưỡng của chính hãng sản xuất, trên cơ sở Giấy chỉ định hoặc Giấy ủy quyền chính hãng là cần thiết.

Bộ Công Thương cũng cho rằng, đây là thủ tục hành chính nên Thông tư 20 không vi phạm quy định nào của Luật Cạnh tranh. Với Quy định về Giấy chỉ định hoặc Giấy ủy quyền chính hãng được áp dụng thì không phân biệt đối xử đối với tất cả các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô mới từ 9 chỗ ngồi trở xuống.

Theo Bộ Công Thương thì việc doanh nghiệp có được Giấy chỉ định hoặc Giấy ủy quyền chính hãng hay không phụ thuộc hoàn toàn vào thỏa thuận giữa các doanh nghiệp. Cơ quan quản lý không can thiệp vào quá trình này. Ngoài ra, Bộ Công Thương dẫn ra khẳng định của Bộ Khoa học và Công nghệ rằng Thông tư 20 không vi phạm pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ.

Sẽ bãi bỏ Thông tư 20 khi có Thông tư tương đương

Với những quan điểm trên Bộ Công Thương cho rằng Thông tư 20 không phải là điều kiện đầu tư kinh doanh nên không phải tự động bãi bỏ theo quy định của Luật Đầu tư 2014. Tuy nhiên, Bộ này cho rằng Thông tư này cũng không phải giải pháp tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của NTD và bảo đảm an toàn giao thông.

Đồng thời, còn có tình trạng lợi dụng Thông tư 20, biến xe mới thành xe cũ hoặc đưa xe mới về nước theo đường quà biếu, quà tặng, tiếp tục coi thường NTD nói riêng và an toàn của toàn xã hội nói chung.

Do đó, Bộ Công Thương kiến nghị không chấp thuận đề xuất rút ngành, nghề "Kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô" khỏi Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư 2014.

Tuy nhiên, cần giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan ban hành sớm các quy định trong nước có tác dụng tương đương Thông tư 20, áp dụng tại khâu đăng ký lưu hành và áp dụng chung cho tất cả các loại phương tiện tham gia giao thông đường bộ, bảo đảm các loại phương tiện này được bảo hành, bảo dưỡng hoặc sửa chữa theo đúng thông lệ quốc tế và đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn của Việt Nam.

Khi Thông tư của Bộ Giao thông vận tải có hiệu lực, cần giao Bộ Công Thương bãi bỏ Thông tư 20 và giám sát hoạt động nhập khẩu, phân phối ô tô tại Việt Nam để bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.